"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Do czego służyły froterki?

W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Tym razem zajmiemy się hasłem "froterka". Pewnie niewielu z nas korzysta dziś z tego słowa i samej froterki, a przecież jeszcze nie dawno tak bardzo ułatwiała życie naszych babć. 

Stoisko z odkurzaczami i froterkami, 1969 rok.

Foto: NAC

• Dziś w domach używamy odkurzaczy. W latach 60. niewielu miało to urządzenia, za to posiadano froterki. 
• Froterki służyły do polerowania podłóg, po pastowaniu. 
• Słowo "froterka" pochodzi od niemieckiego "frottieren" - "polerować zapastowaną podłogę w celu nadania jej połysku"

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem sprawdzamy słowo "froterka". 

Autorzy strony NCK "Ciekawostki językowe / Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzają czym była "froterka". Nie tak dawno temu, bo jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku, odkurzacz był wielkim rarytasem, dostępnym dla lepiej sytuowanych i bardziej obrotnych mieszkańców naszego kraju. Sprzętem na miarę owych czasów - nowocześniejszym od zwykłej miotły i praktyczniejszym od filcowych kapci do polerowania pastowanej podłogi - była wówczas froterka. W tamtych czasach ci, których stać było na dywany, trzepali je trzepaczkami na trzepakach, podłogi zaś były zamiatane i pastowane, a następnie froterowane. Froterować - z niemieckiego frottieren – to znaczy "polerować zapastowaną podłogę w celu nadania jej połysku". Żeby to osiągnąć, używano kawałków filcu albo specjalnych filcowych kapci, którymi pracowicie suwano po całej podłodze, by ją wyglansować, albo też stosowano froterki - czyli "przyrządy do froterowania". Froterki były najpierw ręczne (osadzone na długim trzonku miękkie szczotki lub wałki filcowe, obracające się, gdy froterkę pchano przed sobą), później elektryczne (dzisiaj powiedzielibyśmy, że wyglądały jak skrzyżowanie odkurzacza z miotłą: na końcu długiego uchwytu osadzone pod mechanizmem ruchome szczotki lub wałki).

Posłuchaj

01:56 czwórka pierwsze słyszę 19.09.2023 ojczysty froterka.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Czym były froterki? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 ___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

Język polski należy do najtrudniejszych języków świata. Badanie pochodzenia słów i ich ewolucji to fascynująca podróż przez historię i zwyczaje. Martyna Matwiejuk w audycji "Pierwsze słyszę" o godz. 7.30 do końca roku będzie wyjaśniać, dlaczego niektóre memy powodują, że "śmiejemy się do rozpuku", sprawdzi też językowy rodowód "kundla", skąd się wziął "majsterklepka" i jaką miarą jest "łut szczęścia". 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.

mat. pras./kd/aw/pj