Żołnierze wyklęci Sylwetki
Section04
sylwetki
Wyklęci – to ci którzy nie uznali końca II wojny i z bronią w ręku wystąpili przeciw drugiemu – obok nazizmu – zaborczemu totalitaryzmowi. Stanęli nie tylko przeciw potężnym siłom nowego agresora, lecz także wobec jego gigantycznej, bezwzględnej propagandy. Nie mogli zwyciężyć zbrojnie ani nawet ocalić swojego wizerunku – zaciążyło na nich na lata odium bandytów. Zagarnął ich śmietnik Peerelu.

Niemniej wiadomo już także, że to – żołnierze. Uczestniczący w strukturze, podporządkowani hierarchii, uznający dyscyplinę. Gdy Polskę zalała bezkresna, wzbierająca fala sowietyzmu, stali się siłami zbrojnymi bez państwa i bez szansy na zewnętrzną pomoc.

Żołnierze wyklęci pojawili się – jako hasło – w 1992 roku, sześć lat później wydawca Adam Borowski rozwinął tę inicjatywę, przygotowując album "Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku".

Gdy 1 marca 2011 Polska po raz pierwszy obchodziła Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" – jako doroczne święto państwowe – wielu reagowało zdziwieniem: "Jak to narodowa pamięć, tym bandytom?" Dla pogodzonych z komunizmem i ofiar peerelowskiej propagandy, żołnierze ci pozostali wyklętymi bez cudzysłowu.

"Nil", "Zapora", "Inka", "Łupaszka", "Ogień", "Lalek" - żołnierze i działacze podziemia antykomunistycznego. Walczyli o wolną Polskę. Władza ludowa potraktowała ich jak zdrajców.

Przedstawiamy ich sylwetki.
Prof. Andrzej Paczkowski: Żołnierze Wyklęci wywodzili się w dużej mierze ze struktur Armii Krajowej, byli kontynuacją ruchu oporu z II wojny światowej. (PR, 2014)
Zbigniew Gluza: Ci ludzie stawali do walki wiedząc, że zwycięstwo jest niemożliwe. Opowiadając nam o tym, musieli przełamać strach. (PR, 2014)
świadkowie
"Między 1987 a 1989 rokiem z wielkim trudem docieraliśmy do tych nielicznych, którzy chcieli mówić. Bardzo często nam odmawiano". Zbigniew Gluza, prezes Fundacji Ośrodka Karta, przypomina początki dokumentowania powojennego ruchu oporu przeciw władzy komunistycznej na ziemiach polskich. Wspomnienia ludzi podziemia zbrojnego - opowieść o tych, którzy chcieli żyć w Polsce niepodległej i dlatego przystąpili do walki z nowym wrogiem.

Fragmenty dźwiękowego archiwum Ośrodka Karta.