Żołnierze wyklęci Pamięć i poszukiwania
Section04
pamięć i poszukiwania
"Naród, który traci pamięć, traci sumienie" – pisał Zbigniew Herbert. W ostatnich latach przywracana jest pamięć o Żołnierzach Wyklętych. Niezłomni doczekali się swego święta: 1 marca, w rocznicę wykonania wyroku śmierci na ostatnich dowódcach Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".
Prof. Krzysztof Szwagrzyk: Aż do upadku komunizmu władze dbały o to, żeby nie było informacji o tym miejscu.
Zespół IPN pod kierownictwem prof. Szwagrzyka w latach 2012-2017 prowadził prace ekshumacyjne na kwaterze "Ł" warszawskich Powązek, gdzie pochowano w bezimiennych mogiłach ofiary komunistycznego reżimu. Do tej pory zidentyfikowano ponad 50 osób spośród 300. Wśród nich są m.in. major Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka", major Hieronim Dekutowski "Zapora", czy ostatni dowódca Narodowych Sił Zbrojnych podpułkownik Stanisław Kasznica. Na identyfikację czekają prawdopodobnie szczątki rtm. Witolda Pileckiego i gen. Augusta Fieldorfa "Nila".
Na przekór zapomnieniu
Maria Leśnikowska: Tata był w AK, nie ujawnił się po wojnie. Zdradzony, wpadł w ręce władz. Rozstrzelany został w 1949 roku, pochowany na Powązkach, do tej pory nie zidentyfikowany. (PR, 2018)
Prof. Krzysztof Szwagrzyk: Z chwilą, kiedy wybrano to miejsce, uzgodniono, że żadne z nazwisk ludzi przywiezionych z Rakowieckiej nie będzie zapisane w ewidencji cmentarnej. (PR, 2018)
Prof. Krzysztof Szwagrzyk: Komuniści traktowali ciała ofiar jak swoją własność. (PR, 2014)
Prof. Antoni Dudek: Bardzo wiele mogił pozostaje całkowicie bezimiennych i prawdopodobnie nie uda się ich nigdy odnaleźć. (PR, 2014)
Adam Borowski: Album ”Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku” powstał dzięki zdjęciom ofiarowanym od żyjących ”wyklętych” i ich rodzin. (PR, 2014)
Prof. Krzysztof Szwagrzyk: Działania na kwaterze ”Ł” zapamiętamy jako coś najważniejszego w życiu. (PR, 2014)
Arkadiusz Gołębiewski: Traumy związane z prześladowaniami trwały wiele lat. (PR, 2014)