Ужо нейкі час у СМІ можна ўбачыць карцінкі, на якіх бачныя зялёныя кругі па сярэдзіне пустыні. Такім чынам краіны Арабскага паўвострава і Паўночнай Афрыкі хочуць перамагчы свайго спрадвечнага ворага – пясок, які з кожным годам паглынае ўсё большую тэрыторыю. А канешне сродкі на гэта ёсць і план зусім прадуманы – калі закончыцца нафта, гэтая тэхналогія дапаможа змяніць пустынныя краіны ў зялёныя, а свой досвед можна будзе прадаць далей... Ірыгацыйная сістэма, якая працуе і стварае такія кругі-палі ў Іарданіі, дзейнічае на аснове вялікага падземнага возера, якое знаходзіцца недзе 30-400 метраў пад зямлёй. Вырошчванне ў такіх умовах выгаднае. На пустыні шмат сонца і гэта тое, што расліны любяць. Пустыня ноччу становіцца халоднай і некаторыя з раслін таксама любяць пасля сонечнага дня адпачыць у прыемным холадзе.
Ці гэта тэхналогія будучыні? Магчыма. Ёсць аднак ужо іншыя праекты, якія больш прыстасаваны да нашай кліматычнай зоны, калі ўсё ж такі спадзяемся, што пустыні пад Баранавічамі не будзе. Італьянскія навукоўцы напрыклад засеялі поле пад вадой. Спецыяльны агарод знаходзіцца 100 метраў ад берага і 8 метраў пад вадой. Ён канешне не кантактуе прама з марской вадой, а ўсе расліны растуць у нечым на кашталт цяпліцы.
Больш падрабязна на хвалях Польскага радыё пра праект расказаў любіцель раслін Міхал Казлоўскі:
-Святло ўсё роўна даходзіць да гэтых раслінаў у дастатковай дозе. Гэта ўсё распрацавана так, каб фотасінтэз праходзіў натуральным шляхам. Тэмпература ўнутры – гэта каля 26 градусаў, што для вырошчвання большасці раслінаў можа быць праблемай, бо некаторыя расліны патрабуюць зніжэння тэмпературы нанач, таму не ўсё можна вырошчваць у такіх умовах. Але тое, што яны спрабуюць вырошчваць там – базілік, салат, памідоры - ім якраз падыходзіць.
За падводнымі цяпліцамі можна назіраць на канале праекту, які называецца Nemo. Тое, што магло б перашкодзіць распаўсюду такой тэхналогіі на іншыя краіны, напрыклад на Беларусь можа быць па-першае кошт, па-другое факт, што беларускія возеры могуць не пускаць дастатковай колькасці святла ў цяпліцы.
Ёсць аднак від сельскай гаспадаркі, які ў Беларусі, а ўласна ў вялікіх гарадах, мог бы выдатна спрацаваць. Гэта вертыкальныя фермы. Як яны працуюць? Напрыклад на сцяне будынку можна пасадзіць расліны і вырошчваць іх зусім як на полі, але без выкарыстання зямлі! Гэта новая тэхналогія ў сельскай гаспадарцы, якая называецца гідрапоніка і, зноў жа, абапіраецца на вадзе. Сёння часцей за ўсё яна стасуецца ў закрытых «фабрыках» раслін, дзе замест аднаго «поля» некалькі паверхаў зялёных плёнаў. Больш пра такія метады расказаў Польскаму радыё аўтар блога wertykalnefarmy.pl Матэвуш П’ехоўяк:
-Гідрапоніка – гэта вырошчванне раслінаў без ужыцця зямлі. Гэта азначае, што карані растыць у вадзе. У гэтай вадзе знаходзяцца мінеральныя солі, такія ж як у глебе. І яны перамяшчаюцца трубамі і даходзяць да гэтых жа раслінаў. Харчы з традыцыйнай сельскай гаспадаркі часта вырошчваюцца з дапамогай хімічных рэчываў. Гэта пестыцыды і гербіцыды, якія могуць быць шкодныя. Апошнім часам у горадзе Зялёна Гура ў 200 на 200 асоб быў знойдзены гліфасад – гэта субстанцыя, якая знаходзіцца ў самым папулярным гербіцыдзе, а калі ў чалавека яго шмат – гэта пагроза дла здароўя. Усе гэтыя асобы мелі больш гліфасаду чым складае норма. На вертыкальных фермах не трэба карыстацца гэтымі рэчывамі, бо ўсё кантралюецца ў закрытым асяроддзі.
Такое «гідраполіс», якое можа неўзабаве з'явіцца ў кожным вялікім горадзе свету мае менавіта тую перавагу, што фермы былі б незалежныя ад навакольнага асяроддзя. Усё магло б кантралявацца камп’ютарам, а колькасць шкодных рэчываў, якія часта выпадкова трапляюць у ежу з традыцыйных палёў, зменшылася б да нуля. Такія «фабрыкі» раслінаў, якія заснаваны на аснове гідрапонікі, ужо існуюць. Самая, бадай, вялікая знаходзіцца ў Нью-Джэрсі і вырошчвае ў 390 разоў больш раслінаў на квадратны метр, чым традыцыйная сельская гаспадарка!
А калі ўжо пабудуем цяпліцы пад вадой або на сценах ці даху старога завода, усё могуць даглядаць дроны, якія кантралююць узровень вады, святла і тэмпературу. Чалавеку застанецца толькі карыстацца пладамі гэтых фермаў і вынаходніцтвам новых спосабаў, каб яшчэ лепш задавальняць свае патрэбы.
Альберт Ежы Вяжбіцкі