Urodzony w 1897 roku Artur Gold był cenionym polskim skrzypkiem, dyrygentem i kompozytorem pochodzenia żydowskiego. Przed wojną zasłynął jako twórca popularnych utworów tanecznych, takich jak tanga i fokstroty, które zdobyły popularność w międzywojennej Polsce. Był liderem orkiestry w warszawskich kabaretach i współpracował z wytwórniami płytowymi. Po utworzeniu getta warszawskiego w 1940 roku Gold, podobnie jak wielu innych Żydów, został uwięziony w jego murach. Tam, pomimo nieludzkich warunków, głodu i wszechobecnej śmierci, kontynuował działalność artystyczną. W getcie prowadził orkiestrę, która występowała w kawiarniach i na ulicach, dając mieszkańcom chwile wytchnienia od rozpaczy. Jego muzyka była aktem oporu i próbą zachowania godności.
Kulminacją opowieści jest tragiczny los Golda. W 1942 roku, podczas wielkiej akcji deportacyjnej, został wywieziony do niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Tam, podobnie jak w getcie, zmuszono go do grania w obozowej orkiestrze, lecz muzyka, która kiedyś przynosiła radość, stała się narzędziem dla oprawców. Gold zginął w Treblince w 1943 roku w nieznanych okolicznościach. Jego muzyka, choć częściowo zapomniana po wojnie, jest dziś odkrywana na nowo.
W reportażu o Arturze Goldzie opowiadają badacze, znawcy i pasjonaci międzywojennej muzyki rozrywkowej - Jan Młynarski, Maciej Klociński i Agnieszka Jeż.
Reportaż zrealizował Grzegorz Leczkowski.
Biografię Artura Golda przypominamy w 83. rocznicę rozpoczęcia przez Niemców wielkiej akcji deportacyjnej.
Reportaż powstał we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma.
Zespół muzyki tanecznej Artura Golda i Jerzego Petersburskiego podczas występu (Artur Gold (drugi z lewej) fot./ Marian Fuks/Narodowe Archiwum Cyfrowe
Reportaż Joanny Bogusławskiej i Aleksandry Dobieszewskiej "Przerwany takt" dostępny jest na stornie podcastowej polskieradio.pl
Na antenie Programu 2 emitowany był w audycji "Słowa i dźwięki" w piątek (25 lipca 2025) o godz. 13.06.
***
SRPR
