Stanisław Mierzwa, rocznik 1905 urodził się w rodzinie chłopskiej. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. W bardzo młodym wieku związał się z ruchem ludowym i jego przywódcą Wincentym Witosem. W II RP Mierzwę czterokrotnie aresztowano. Po wielkich strajkach chłopskich w latach 1936 i 1937, jako adwokat, był pełnomocnikiem aresztowanych chłopów.
Po klęsce wrześniowej natychmiast związał się z powstającym podziemiem. Ukrywając się, nawiązał kontakty z ZWZ, potem AK, Radą Główną Opiekuńczą, Delegaturą Rządu. Wraz z kilkoma innymi osobami współtworzył program przyszłego ustroju państwa. Powstanie warszawskie przeżył w stolicy. 28 marca 1945 został aresztowany przez Sowietów i wraz z 15 innymi przywódcami Polski podziemnej przewieziony do Moskwy.
18 czerwca 1945 roku miał miejsce słynny "proces szesnastu". Mierzwa dostał wyrok 4 miesięcy więzienia. Po powrocie do kraju został objęty ścisłym nadzorem przez UB. 17 września 1946 ponownie go aresztowano. Po procesie dostał wyrok dziesięciu lat więzienia i utraty praw publicznych. Ten wyrok zatwierdzało Biuro Polityczne PPR.
Po wyjściu z więzienia był wciąż inwigilowany, podsłuchiwany. Jak wynika z dokumentów, zaangażowanych w donoszenie na niego było 114 osób! Po śmierci Mikołajczyka jest uważany za naturalnego przywódcę PSL.
Stanisław Mierzwa zmarł prawie dokładnie 40 lat temu, 10 października 1985 roku…
***
Tytuł audycji: Zaułki historii
Prowadzenie: Wacław Holewiński
Data emisji: 21.10.2025
Godz. emisji: 15.00
