Polskie Radio
Section05
wojna 1920

NASZA ROZMOWA Traktat ryski. Prof. Kornat: prowadziliśmy dyplomację eksperymentalną

- W Rydze wynegocjowaliśmy tyle, ile się dało w ówczesnych warunkach. Nigdy nie jest tak, że jedna strona osiąga sto procent założonych celów. Pokój był kompromisowy - oceniał traktat ryski prof. Marek Kornat, sowietolog, historyk z Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Zobacz więcej na temat:  Ryga Dwudziestolecie międzywojenne wojna polsko-bolszewicka bitwa warszawska komunizm II RP II Rzeczpospolita Ukraina Białoruś wojna 1920

"Cud nad Wisłą". Arcydzieło przedwojennej kinematografii patriotycznej

16 marca 1921 roku odbyła się premiera jednego z pierwszych polskich przebojów kinowych - "Cudu nad Wisłą" w reżyserii Ryszarda Bolesławskiego. Film ilustruje epizody wojny polsko-bolszewickiej, która toczyła się od 1919 do 1921 roku. Tytuł natomiast nawiązuje do rozegranej w sierpniu 1920 roku słynnej Bitwy Warszawskiej, nazywanej również "Cudem nad Wisłą".
Zobacz więcej na temat:  historia Polski HISTORIA FILM kino reżyser II Rzeczpospolita patriotyzm wojna 1920 bitwa warszawska

Od "Niech żyje wolna Ukraina!" do "Panowie, ja was bardzo przepraszam". Piłsudski i relacje polsko-ukraińskie

"Polska i Ukraina przeżyły ciężką niewolę. Oba te kraje należą do tych, na których panował stały terror. Już dziecko uczono tutaj, aby trzymało na uwięzi swe myśli. Niewola i prześladowanie były stałym udziałem obydwu krajów. Wolna Polska nie może być istotnie swobodną, dopóki naokoło panuje wciąż hasło niewolniczego poddawania woli narodowej przy przemocy terroru" - oznajmił Józef Piłsudski 17 maja 1920 roku w Winnicy, podczas trwania polsko-ukraińskiej ofensywy przeciwko Armii Czerwonej.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Józef Piłsudski II Rzeczpospolita Ukraina polityka wojna 1920 wojna polsko-bolszewicka bitwa warszawska wojna na Ukrainie wojna 2022

Władysław Broniewski. Poeta wielokrotnie zapomniany

Jego nazwisko jest słynne, lecz twórczość należy do mniej znanych w historii polskiej literatury. Zawsze coś stało na przeszkodzie jego poezji. – W swoim życiu stanął wobec wszystkich największych wyzwań XX wieku, za co płacił wielką cenę – mówił w Polskim Radiu biograf Władysława Broniewskiego Mariusz Urbanek.
Zobacz więcej na temat:  Władysław Broniewski KSIĄŻKA historia Polski literatura HISTORIA poezja pisarz KULTURA Antoni Słonimski wiersze PRL ZSRR II Rzeczpospolita II RP komunizm miłość Wisła Warszawa Płock wojna polsko-bolszewicka wojna 1920 Armia Polska w ZSRR

Izaak Babel. Czarodziej słów, kronikarz wojny, wróg Stalina

"Dostrzegał to, czego inni nie dostrzegali, kiedy mówił, głos jego zadziwiał" - pisał o Izaaku Bablu jego przyjaciel Ilia Erenburg. Konstanty Paustowski po lekturze Bablowskiego "Króla" stwierdził: "wszystko, co ten człowiek napisze, nie będzie nigdy bezbarwne i mdłe". Ale wielki talent nie uchronił Izaaka Babla przed zbrodniczą machiną ZSRR. Pisarz został rozstrzelany 27 stycznia 1940 roku w Moskwie. 
Zobacz więcej na temat:  Żydzi KSIĄŻKA książki literatura opowiadanie proza ZSRR Jerzy Pomianowski Odessa Rosja wojna polsko-bolszewicka wojna 1920 bolszewicy Siemion Budionny

Walka, miłość i poświęcenie. Przedwojenne kino patriotyczne

- Filmy patriotyczne zaczęto produkować już od 1919 roku. Szczególnie popularny był wówczas temat I wojny światowej - mówił krytyk filmowy Michał Pieńkowski w Polskim Radiu. - Zawsze na pierwszym planie był wątek romansowy, bo wiadomo, że bez wątków miłosnych to filmów w ogóle wtedy nie mogło być - dodał.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka wojna 1920 kino FILM niepodległość 11 listopada Józef Piłsudski HISTORIA

Merian Cooper, producent hitu kinowego "King Kong", walczył o wolność Polski

24 października 1893 roku urodził się Merian C. Cooper, amerykański pilot, który po zakończeniu I wojny światowej nie wrócił do domu. Późniejszy producent kinowego hitu "King Kong" z 1933 roku, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej z powodu rodzinnego długu zaciągniętego u Tadeusza Kościuszki. 
Zobacz więcej na temat:  I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka wojna 1920 lotnictwo Józef Piłsudski Tadeusz Rozwadowski Ignacy Jan Paderewski II wojna światowa HISTORIA

Wilhelm Orlik-Rückemann - jeden z pierwszych polskich pancerniaków, ostatni dowódca KOP

- To w gruncie rzeczy jeden z największych bohaterów wojny 1939 roku. Bohater, który musiał pozostać w cieniu w PRL, a z różnych powodów – głównie zawiści swoich kolegów – pozostał w cieniu również na emigracji – oceniał generała prof. Paweł Wieczorkiewicz w Polskim Radiu. Niedoceniony wojskowy zmarł 37 lat temu, 18 października 1986 roku.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Wilhelm Orlik-Ruckemann wojna 1920 wojna polsko-bolszewicka II Rzeczpospolita Dwudziestolecie międzywojenne II wojna światowa 17 września 1939 Kresy

Lucjan Żeligowski - żołnierz, polityk, zdobywca Wilna

17 października 1865 roku w Oszmianie urodził się Lucjan Żeligowski - żołnierz I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. Zasłynął jednak buntem, który - na polecenie Józefa Piłsudskiego - wywołał w Wilnie w 1920 roku. Rewolta doprowadziła do powstania nowego państwa - Litwy Środkowej, a w konsekwencji do przyłączenia Wileńszczyzny do Polski. 
Zobacz więcej na temat:  Józef Piłsudski II Rzeczpospolita wojna polsko-bolszewicka wojna 1920 bitwa warszawska I wojna światowa Wilno Litwa historia Polski HISTORIA

PR24 "Dzieło sztuki, strategiczny majstersztyk". Gen. Leon Komornicki o Bitwie Warszawskiej

-  W Bitwie Warszawskiej zatrzymano najpierw główne uderzenie Rosjan i wykonano dwa zbieżne uderzenia w różnym czasie - mówił w Polskim Radiu 24 gen. Leon Komornicki, były zastępca szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Gościem był również ekspert ds. wojskowości Andrzej Kiński.
Zobacz więcej na temat:  bitwa warszawska historia Polski HISTORIA wojna 1920 wojna polsko-bolszewicka POLSKA społeczeństwo

PR24 "Lenin dążył do tego, aby pożar rewolucji ogarnął cały świat". Prof. Wysocki o znaczeniu Bitwy Warszawskiej

- Gdyby nie zwycięstwo Polaków w Bitwie Warszawskiej 1920 roku, to ziściłby się sen bolszewii. Zostałby dodatkowo wzmocniony przez proletariat niemiecki, francuski, brytyjski i doszłoby do światowej rewolty - mówił w Polskim Radiu 24 historyk prof. Wiesław Wysocki.
Zobacz więcej na temat:  bitwa warszawska historia Polski HISTORIA wojna 1920 wojna polsko-bolszewicka POLSKA społeczeństwo

Obchody 103. rocznicy Bitwy Warszawskiej w Ossowie. Upamiętniono ks. Skorupkę

Modlitwa poranna przy Krzyżu upamiętniającym bohaterską śmierć księdza Ignacego Skorupki rozpoczęła obchody 103. rocznicy Bitwy Warszawskiej w Ossowie na Mazowszu. W miejscu walk w ramach obrony stolicy przez bolszewikami zgromadzili się mieszkańcy regionu, władze lokalne oraz przedstawiciele duchowieństwa.
Zobacz więcej na temat:  POLSKA bitwa warszawska Mazowsze mazowieckie historia Polski wojna polsko-bolszewicka HISTORIA Romuald Kamiński wojna 1920

"Gdyby Polska nie zatrzymała bolszewików, zagrożona byłaby zachodnia cywilizacja". Pamiętne słowa brytyjskiego polityka

Gdyby polskie wojska nie zatrzymały w 1920 roku bolszewików w bitwie pod Warszawą, zagrożona byłaby cała zachodnia cywilizacja - przekonywał w 1931 r. brytyjski polityk i dyplomata, lord Edgar Vincent D'Abernon, wyjaśniając dlaczego uznał ją za 18. najważniejszą bitwę w dziejach świata.
Zobacz więcej na temat:  Europa Wielka Brytania wojna polsko-bolszewicka wojna 1920

"Gdyby Polska nie zatrzymała bolszewików, zagrożona byłaby zachodnia cywilizacja". Pamiętne słowa brytyjskiego polityka

Gdyby polskie wojska nie zatrzymały w 1920 roku bolszewików w bitwie pod Warszawą, zagrożona byłaby cała zachodnia cywilizacja - przekonywał w 1931 r. brytyjski polityk i dyplomata, lord Edgar Vincent D'Abernon, wyjaśniając dlaczego uznał ją za 18. najważniejszą bitwę w dziejach świata.
Zobacz więcej na temat:  ŚWIAT Europa Wielka Brytania wojna polsko-bolszewicka wojna 1920

Bitwa Warszawska pokazała fenomen mobilizacji społeczeństwa

 - Przydzielony do 2 Pułku Piechoty znalazłem w nim 500 starych żołnierzy i około 2 tysięcy ochotników – studentów, uczniaków, harcerzy siedemnasto-osiemnastoletnich, którzy po raz pierwszy trzymali w ręku karabin i strzelać ani bić się nie umieli– wspominał Józef Werobej, oficer Brygady Syberyjskiej. Ci zwykli ludzie obronili Polskę przed bolszewikami.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA bitwa warszawska wojna polsko-bolszewicka wojna 1920 Józef Werobej Józef Haller