Katarzyna Kraczoń jest folklorystką i etnolożką, związaną z Galerią Sztuki Ludowej STL.
- Naszym celem jest pokazywanie tych dziedzin twórczości i ich „stanu żywotności”. Myślę, że następne tomy też będą pokazywały, jak sztuka tradycyjna przekształca się – mówiła Katarzyna Kraczoń – Sztuka ludowa podlega przemianom, dlatego twórcom ludowym trudno jest zachować jedynie tradycyjne formy.
Jak te współczesne przemiany przejawiają się w wycinance? Jak zauważa autorka „Wycinanek”, widzimy łagodne, subtelne przejście do współczesnych motywów. O ile forma wycinanki zostaje zachowana, natomiast wsprowadzane są współczesne tematy. W łowiskich kodrach możemy np. zaobserwować odniesienia do współczesnych świąt, w sieradzkie wkomponowywane są współczesne zabytki architektoniczne.
- Ważnym elementem jest podejście praktyczne. W Elementarzu chcieliśmy krok po kroku pokazać jak powstają wycinanki. Dzięki otwartości naszych twórców można zobaczyć, jak powstaje wieloosiowa wycinanka lubelskiej czy łowickiej kodry. Książka ta może więc być plastyczną pomocą w wykonywaniu samodzielnych wycinanek, ale i poznawaniu tajników powstania tych prac – chwaliła Elementarz Sztuki Lodowej autorka.
Jak zwracała uwagę Katarzyna Kraczoń, wycinanka, choćby łowicka kodra, to nie tylko przyklejenie kolorowych elementów na tło. Proces jej wykonania jest żmudny i wieloetapowy!
- Sam warsztat wycinankarski jest bardzo prosty: potrzeba kolorowego papieru i nożyczek, obecnie, najczęściej niewielkich rozmiarów. Ale nasze leciwe wycinankarki wciąż wycinają nożycami do strzyżenia owiec! Dużymi i topornymi. Z pozoru wydaje się to bardzo trudne, choć nasze mistrzynie uważają, że jest to najlepsze narzędzie.
Praca przy dość filigranowym materiale, ażurowych wzorach, stereotypowo rzecz ujmując, jest stworzona dla kobiet. Tymczasem nie tylko wycinankarki, ale i wycinankarze są obecni w polskiej sztuce ludowej!
- Wielu mężczyzn z powodzeniem wykonuje wycinanki. Najbardziej znanym był Ignacy Dobrzyński. Zasłynął wycinankami bardzo misternymi i rozbudowanymi. Stworzył własny styl wycinankarstwa!
Plany kontynuacji cyklu „Elementarz sztuki ludowej” są szeroko zakrojone, bo i sztuka ludowa jest bardzo bogata w różne dziedziny i formy. Najbliższe wydawnictwo ma być poświęcone ozdobom choinkowym. „Elementarze sztuki ludowej” poświęcone są dziedzinom twórczości, które często nie mają swoich opracowań książkowych, być może są wręcz zapomniane.
O czym jeszcze mogliśmy posłuchać w folkowym Poranku Dwójki?
- Zajrzeliśmy do Lublina na Jarmark Jagieloński, gdzie stragany pełne instrumentów tradycyjnych i ludowego rękodzieła z całej Polski zwiedzała Mariana Kril.
08:14 [ PR2]PR2 (mp3) 21 sierpień 2021 7-50-00 Poranek Dwójki.mp3 Jarmark Jagielloński 2021. Instrumenty i rękodzieło z całej Polski
- Połączyliśmy się z Janem Słowińskim, dyrektorem festiwalu EtnoKraków/Rozstaje, by usłyszeć, co ciekawego czeka nas w festiwalowy weekend.
05:22 [ PR2]PR2 (mp3) 21 sierpień 2021 08-39-12 Poranek Dwójki.mp3 O festiwalu EtnoKraków/Rozstaje opowiada Jan Słowiński (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Zrelacjonowaliśmy niezwykłe wydarzenie jakim jest Odpust św. Rocha w Mikstacie, odbywający się rokrocznie 16 sierpnia. Odpust ten został wpisany na listę Polskiego Dziedzictwa Niematerialnego UNESCO.
07:03 [ PR2]PR2 (mp3) 21 sierpień 2021 08-10-42 Poranek Dwójki.mp3 Odpust św, Rocha w Mikstacie (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Odwiedziliśmy Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej, gdzie jego kustosz - Michał Czerniak - opowiadał Rochowi Sicińskiemu o jednej z atrakcji muzeum: wiatraku holenderskim z 1903 roku.
05:05 [ PR2]PR2 (mp3) 21 sierpień 2021 09-32-47 Poranek Dwójki.mp3 Wiatrak holenderski w Muzeum Regionalnym Ziemi Pyzdrskiej (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Spotkaliśmy się z Adamem Piętakiem czyli Królówczaną Smugą, artystą z Biłgoraju, który swoje całkowicie współczesne i zanurzone w lokalnym folklorze narracje wplata w zdeformowane brzmienia gitary elektrycznej. Eksperymentujący z ludowością muzyk właśnie wydaje swój kolejny album „Żałosne”. Zaprosiliśmy także na premierowy koncert, który odbędzie się 21 sierpnia o godz. 19.30 w Warszawie.
12:27 [ PR2]PR2 (mp3) 21 sierpień 2021 09-15-54 Poranek Dwójki.mp3 Projekt Królówczana Smuga. Opowiada Adam Piętak (Dwójka/Poranek Dwójki)
***
Tytuł audycji: Poranek Dwójki
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 21.08.2021
Godzina emisji: 9.30
