Pasja i zmartwychwstanie. Chrześcijanie obrządków wschodnich świętują Wielkanoc

Ostatnia aktualizacja: 14.04.2023 11:00
W tym tygodniu przypadają obchody Wielkanocy dla chrześcijan obrządku wschodniego. Z tej okazji w sobotnim folkowym "Poranku Dwójki" przyjrzeliśmymy się świątecznym zwyczajom.
Audio
  • Anna Śmigielska zaprasza na EDD 2023 (Poranek Dwójki)
Święcenie pokarmów u wiernych obrządku wschodniego
Święcenie pokarmów u wiernych obrządku wschodniegoFoto: Pixabay

W związku z tym w audycji odwiedziliśmy wystawę w Muzeum Ikon w Supraślu - "Pasja i Zmartwychwstanie w tradycji chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu". Obiekty eksponowane na wystawie pochodzą z dwóch kolekcji prywatnych: z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, z Działu Sztuki Muzeum Podlaskiego, a także z Muzeum Ikon w Supraślu. Temat pasji i zmartwychwstania w sztuce obrazowany był od wieków. Różni się jednak w kulturze Wschodu i Zachodu. Obiekty eksponowane na wystawie pochodzą z dwóch kolekcji prywatnych: z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, z Działu Sztuki Muzeum Podlaskiego, a także z Muzeum Ikon w Supraślu. Jest to zbiór z jednej strony bardzo zróżnicowany, ze względu na wiek, technikę, miejsce powstania, czy autora. Z drugiej: bardzo spójny, ponieważ oscyluje wokół najważniejszego święta w Kościele wschodnim, jak i zachodnim - Święta Zmartwychwstania.


Posłuchaj
06:33 PR2 2023_04_15-07-48-53 sokołowska.mp3 Do Muzeum Ikon w Supraślu zaprasza Dorota Sokołowska (Poranek Dwójki)

 
Oprowadzanie kuratorskie po wystawie "Pasja i Zmartwychwstanie w tradycji chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu" w niedzielę 23 kwietnia o godz. 15.00

O 8.35 rozmawialiśmy z ojcem Piotrem Kuszką - bazylianinem, proboszczem Parafii Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy w Warszawy Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego w Polsce. Opowieść o znaczeniu liturgii w Wielkim Tygodniu, o niedzieli Wielkanocnej i kolejnym tygodniu Wielkanocy obrządku wschodniego.


Posłuchaj
07:08 PR2 2023_04_15-08-36-47 ksiadz.mp3 Rozmowa z ojcem Piotrem Kuszką (Poranek Dwójki)

 

Do tego w audycji:

"Powrót do korzeni to powrót do przeznaczenia" mówią o muzyce ze swojej najnowszej płyty muzycy z zespołu Żywiołak . Wydana pod koniec ubiegłego roku "Dekonstrukcja historyczna I" nakłania do poznania słowiańskiej, przedchrześcijańskiej duchowości. Artyści poruszają wyobraźnię słuchacza bogactwem instrumentarium - usłyszymy tu między innymi lutnię, fidel renesansową czy - nowe odkrycie - gęślę opolską, pokaźną liczbę bębnów i instrumentów dętych. Do tego różnorodność wokali i wielobarwność samej narracji. Poruszamy się między pradawnymi rytuałami, wczesnośredniowiecznymi synodami a poszukującą własnej duchowości współczesnością. O płycie "Dekonstrukcji historycznej I" opowiada Robert Jaworski, lider zespołu Żywiołak.


Posłuchaj
05:55 PR2 2023_04_15-08-10-10 zywiołak.mp3 Robert Jaworski o płycie "Dekonstrukcja historyczna I" Żywiołaka (Poranek Dwójki)

 

o 8.50 kolejny odcinek cyklu "Od Olzy do Sanu. Ludzie gór"

o 9.10 Wywiad z zespołem z wyspy Ruhnu. Wyspa Ruhnu położona 70 km od wybrzeży Estonii jest malutka, ma niecałe 12 km2, 65 mieszkańców i dwa sklepy w centrum wsi. Zimą można się na nią dostać tylko samolotem, który często się psuje. Mamy okazję lepiej poznać kulturę Ruhnu, która mimo dużej izolacji jest bardzo ciekawa, sięga 5 tys. lat p.n.e. Wyspę w ostatnich wiekach zamieszkiwali Szwedzi. Podczas drugiej wojny światowej 300-osobowa ludność wyspy Ruhnu u wybrzeży Estonii musiała jednak opuścić swoją wyspę z powodu okupacji przez Armię Radziecką. Ludzie byli rozproszeni po całej Szwecji, a wraz z nimi odeszły ich tradycje, historie, muzyka i pieśni. Ich kultura prawie zaginęła, ale dzięki badaniom przyjezdych z Estonii kultura Ruhnu jest teraz żywa, ma się dobrze i rośnie w siłę. Zachowują ją skrzypaczki projektu Sounds & Stories of Ruhnu Island.


Posłuchaj
08:47 [i] 15 05 RUHNU.mp3 Wyprawa na wyspę Ruhnu (Poranek Dwójki)

 

Żywe dziedzictwo, tradycje od pokoleń

W audycji zaprosiliśmy też na kolejną odsłonę Europejskich Dni Dziedzictwa. To 50 tys. wydarzeń ukazujących i promujących dziedzictwo kulturowe w 50 krajach, cykliczna kulturalno-edukacyjna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej. W Polsce, przez dwa wrześniowe weekendy, przeszło 200 tysięcy osób wzięło udział w ponad 1200 wydarzeniach będących okazją do odkrywania historii ludzi i miejsc. Nie brakowało wystaw, koncertów, pokazów, spacerów, rajdów, festynów i wielu innych ciekawych przedsięwzięć. Wydarzenie związane jest z wrześniem, ale to już teraz o nim wspominamy, bo to pora, by zastanowić się, kto mógłby się do tych wydarzeń przyłączyć i je zorganizować. Tegoroczne hasło i główna dziedzina EDD to dziedzictwo niematerialne

- Europejskie Dni Dziedzictwa zawsze się kojarzą z zabytkami, bo taka jest ich geneza, ale dziedzictwo jest szerokim pojęciem. W tym roku obchodzimy dwa jubileusze, jeden dotyczy 20lecia przyjęcia przez UNESCO konwencji o dziedzictwie niematerialnym o 10 lat od założenia krajowej listy dziedzictwa niematerialnego. Kultura to nie tylko materia, ale też przekaz umiejętności i wiedzy od poprzednich pokoleń. W tym roku otwieramy więc nową przestrzeń dla nowych podmiotów i organizacji, dlatego zależy nam, żeby o tym mówić wcześniej i dotrzeć do wszystkich, których to może interesować - mówiła w audycji z Anna Śmigielska - kierownik Zespołu ds. Komunikacji Narodowego Instytutu Dziedzictwa.


Szczegóły warunków zgłoszeń można znaleźć na nid.pl i edd.nid.pl Szczegóły warunków zgłoszeń można znaleźć na nid.pl i edd.nid.pl

Dziedzictwo kulturowe nie kończy się na zabytkach i zbiorach obiektów. Obejmuje ono również tradycje lub żywe formy wyrazu odziedziczone po naszych przodkach i przekazane przyszłym pokoleniom, takie jak tradycje ustne, sztuki widowiskowe, wiedza i praktyki dotyczące przyrody lub wiedza i tradycyjne umiejętności rzemieślnicze. Europejskie Dni Dziedzictwa odbywają się każdego roku w II i III weekend września. W 2023 roku przypadają na 9-10 i 16-17 września. W audycji opowiemy o możliwościach dołączenia do wydarzenia i zorganizowania lokalnie EDD. Inspiracją może być temat przewodni, który towarzyszy każdej edycji #EDD. Tegoroczne hasło – „Żywe dziedzictwo – tradycje od pokoleń”. Szczegóły w rozmowie 


PLAYLISTA

  1. Sounds & Stories from Ruhnu Island Schönbergi valss
  2. Ella Fitzgerald Blue Skies
  3. Vlatko Nushev Divertimento, III. Festif, wyk. Simon Trpčeski (fortepian), Gjorgi Dimcevski (skrzypce), Sorin Spasinovici (altówka), Alexander Somov (wiolonczela), Hidan Mamudov (klarnet), Vlatko Nushev (perkusja)
  4. Isolde Lasoen Bed & Breakfast
  5. Abaji Route & Roots
  6. Manos Hadijdakis Nihterinos Peripatos
  7. Coleman Hawkins & Ben Webster Rosita
  8. Robert de Visee Improwizacja na temat „Folia de Espagna”, wyk. L’Arpeggiata, Christina Pluhar (dyr.)
  9. Tęgie Chłopy Polka Bugajskiego
  10. Sophie Alour & Mohamed Abozekry Duo oud, saxophone (improwizacja), wyk. Sophie Alour (saksofon), Mohamed Abozekry (ud)
  11. Sarah Vaughan & Clifford Brown Embraceable You
  12. Sounds & Stories from Ruhnu Island Tule, sõber
  13. Ukrainska Silska Orchestra Tetyana
  14. George Gershwin S’Wonderful / But Not for Me / I Got Rhythm / An American in Paris, wyk. Lucienne Renaudin Vary (trąbka), BBC Concert Orchestra, Bill Elliott
  15. Valya Balkanska Izlel e Delyu Haidutin
  16. Sounds & Stories from Ruhnu Island Kaks kirikut
  17. Pauline Viardot La Nuit!, wyk. Elsa Dreisig (śpiew), Alexandre Pascal (skrzypce), Héloïse Luzzati (wiolonczela), Célia Oneto Bensaid (fortepian)
  18. Frank Bridge Novelletten, II. Presto, wyk. Esmé Quartet
  19. Joe Hisaishi Merry-Go-Round of Life (z filmu “Ruchomy zamek Hauru”), wyk. Joe Hisaishi (fortepian), Royal Philharmonic Orchestra
  20. trad. Guru Bandana (Modlitwa), wyk. Ali Akbar Khan (sarod), Asha Bhosle (śpiew)

***

Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki

Prowadził: Piotr Kędziorek

Data emisji: 15.04.2023

Godzina emisji: 9.30