Chłopi polscy na przestrzeni wieków. Co tak naprawdę o nich wiemy?

Ostatnia aktualizacja: 07.07.2023 13:00
To postanowili zgłębić uczestniczy konferencji  organizowanej przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi na początku przyszłego tygodnia. Czemu? O tym my porozmawialiśmy w "Poranku Dwójki".
Audio
  • Prof. Jolanta Załęczny o konferencji "Chłopi polscy na przestrzeni wieków"
Obraz Józefa Chełmońskiego Burza
Obraz Józefa Chełmońskiego "Burza"Foto: POLONA

W ostatnich latach zintensyfikował się dyskurs na temat dziejów polskiej wsi, a zwłaszcza panujących tam stosunków społecznych i ekonomicznych, wobec upowszechniania wielu mitów – Organizatorzy Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi oraz Instytut Historii Akademii Finansów i Biznesu Vistula – postanowili zorganizować konferencję z udziałem znawców historii wsi polskiej. Jej celem jest ukazanie w miarę pełnego i zgodnego z aktualnym stanem badań naukowych obrazu stosunków i przemian wsi polskiej od X do początków XXI wieku, od problematyki historycznej poprzez zagadnienia etnohistoryczne, aż do narracji prowadzonej przez muzea zajmujące się historią wsi. O tematyce konferencji w audycji opowiedziała dr hab. Jolanta Załęczny, historyk, regionalista i muzealnik.

- Pojawia się w przestrzeni publicznej zwrot ludowy w historiografii i szerzej, w humanistyce polskiej. Jest to zjawisko wielowątkowe, szerokie, a także pokazuje walkę starego z nowym. Zainteresowanie tematyką chłopską czy wiejską rodzi jednak szereg niebezpieczeństw, bo wątkiem tym zajmują się często niehistorycy. Czasami nazywamy ich humanistami przeszłości. CI autorzy sięgają po ciekawe materiały, ale częstokroć nie operują badawczymi metodami historycznymi. To powoduje, że ich książki, skądinąd bardzo ciekawe, pokazują i elementy naukowe, i narracje w jednakowy sposób. Stąd czytelnik może odczytywać to trochę jak powieść historyczną, nie odróżnia badań naukowych od narracji - mówiła w audycji prof. Załęczny.

CZYTAJ TEŻ:

Pamięci naszych babek ze wsi, "Chłopki" Joanny Kuciel-Frydryszak

Zapomniani. Chłopi w Wojsku Polskim

Jak zauważyła gość audycji, bardzo często historycy uważają, że pewne kwestie trzeba omawiać bardziej wnikliwie. W historiografii dotykano głównie historii politycznej, ta społeczna i kulturalna leżała trochę odłogiem, była mniej popularna. - Dlatego tę lukę wypełniają inni badacze. Stąd tak ważne jest, by zajmować się historią szerzej, nie tylko polityką, ale i innymi aspektami życia ludzi, na równi, w kontekście szerokich mas. My w ogóle bardzo często sięgamy patrzymy do historii i patrzymy na nią z perspektywy elity i wielkiego miasta. Do tego patrzenie na chłopów ma charakter perspektywy, jaką miano w XIX wieku, a więc użalanie się nad dolą chłopa, pokazywanie tej grupy niejako zepchniętej na margines, a to powoduje, że pozbawiamy ją sprawstwa i pomniejszamy jej rolę. Zbyt mało poświęca się uwagę zwykłemu życiu zwykłych ludzi. A przecież my w większości wywodzimy się ze wsi! - wskazywała na paradoksy rozmówczyni.


Plan konferencji „Chłopi polscy na przestrzeni wieków. Stan badań i perspektywy badawcze”, 10-11 lipca 2023 r. Plan konferencji „Chłopi polscy na przestrzeni wieków. Stan badań i perspektywy badawcze”, 10-11 lipca 2023 r.

Do tego w audycji:

  • 7:50 – wystawa ikon "Światło Niestworzone"  Marcina Świądra z Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów. Ikona wychodzi z cerkwi do ludzi – w tym roku supraskie Muzeum Ikon postanowiło pokazać cykl prac odnoszących się do wątków biblijnych czy postaci świętych, w przestrzeni obok swojej siedziby. W ten sposób chce zaprosić do kontemplacji ikony także tych, którzy nigdy nie weszliby do świątyni czy muzeum. Na dwudziestu planszach znalazła się twórczość Marcina Świądra z Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów. O plenerowej wystawie "Światło Niestworzone" Dorota Sokołowska rozmawiała z jej kuratorką – Ewą Zalewską oraz artystą, Marcinem Świądrem.
    Posłuchaj
    05:45 PR2 2023_07_08-07-49-56 ikony Marcin Świąder.mp3 Wystawa ikon Marcina Świądra (Poranek Dwójki)
     
  • 8:17 – Zaproszenie na Galę rozdania Nagród im. Oskara Kolberga. W najbliższą środę odbędzie się długo wyczekiwane święto wszystkich twórców, animatorów i pasjonatów kultury tradycyjnej – mowa o rozdaniu Nagród im. Oskara Kolberga przez. O historii Nagrody, przebiegu środowej uroczystości, o tegorocznych laureatach i wydarzeniach towarzyszących opowiedzą pracownicy Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca – Piotr Zambroń i Alina Święs. 
    Posłuchaj
    05:49 PR2 2023_07_08-08-19-22 nagroda kolberga.mp3
     
  • 8:35 – Wernisaż wystawy fotografii Edwarda Hartwiga w Muzeum Wsi Radomskiej, na który zaprasza kurator wystawy Sebastian Klochowicz. Wystawa przedstawia fotografie-prace reprezentujące przekrój siedmiu dekad twórczości jednego z najwybitniejszych fotografików polskich. Artysty rozpoznawalnego na wszystkich kontynentach, którego prace były i są prezentowane w największych światowych galeriach sztuki – Edwarda Hartwiga (ur. 1909 Moskwa – 2003 roku Warszawa).

    Podczas wernisażu wystąpi gość specjalny dr Weronika Kobylińska.
    Wystawę można oglądać do 2 października.


    Posłuchaj
    08:07 PR2 2023_07_08-08-35-18 edward hartwig wystawa.mp3 Fotografie Edwarda Hartwiga w Muzeum Wsi Radomskiej (Poranek Dwójki)
     
  • 8:50 – kolejny odcinek naszego nowego cyklu "Pod gołym niebem", w którym odwiedzimy Park Etnograficzny w Olsztynku
  • 9:10 – relacja z festiwalu Europejskiej Unii Nadawców w Rudolstadt, na którym wystąpią Tęgie Chłopy. W Rudolstadt w Turyngii rozpoczęło się wielkie święto muzyki folkowej i muzyki świata jakim jest Rudolstadt Festiwal, połączony także z 42. Festiwalem Folkowym EBU. 
    Posłuchaj
    06:43 PR2 2023_07_08-09-15-55 Tegie Chłopy Rudolstadt.mp3 Tęgie Chłopy w Rudolstadt (Poranek Dwójki)
     

PLAYLISTA

  1. Caroline Shaw And So, wyk. Caroline Shaw (śpiew), Attacca Quartet
  2. Tęgie Chłopy Gdy nie przychodzi sen
  3. Trebunie-Tutki & Quintet Urmuli Na zbój
  4. Edward Elgar Chanson de matin op. 15 nr 2, wyk. Simone Lamsma (skrzypce), Yurie Miura (fortepian)
  5. Maribou State & Hailu Mergia Yefkir Engurguro – Mixed
  6. Kapela Adama Kaisera Westfalonka
  7. Olivier Messiaen Quatuor pour la fin du temps, VIII. Louange à l'Immortalité de Jésus, wyk. Janine Jansen (skrzypce), Lucas Debargue (fortepian)
  8. Teddy Abrams Koncert fortepianowy, V. Exploration, wyk. Yuja Wang (fortepian), Louisville Orchestra, Teddy Abrams (dyr.)
  9. Tony Scott Blues for Charlie Parker
  10. TRANSatlantyk Płyniemy! (Z Polski C)
  11. Fernande Decruck Cantique, wyk. Heloise Luzzati (wiolonczela), David Kadouch (fortepian)
  12. Tęgie Chłopy Moje nogi
  13. Hajda Banda / Гайда Банда Polka salawiej i polka brzeska
  14. Wolfgang Amadeusz Mozart Koncert skrzypcowy nr 3 G-dur K. 216, I. Allegro, wyk. Renaud Capuçon (skrzypce), Orchestre de Chambre de Lausanne
  15. Claude Debussy Sonata skrzypcowa g-moll, I. Allegro vivo, wyk. Véronique Mathieu (skrzypce), Jasmin Arakawa (fortepian)
  16. Tęgie Chłopy Mamo
  17. Flako Gelis
  18. Yoni Mayraz 1999
  19. WoWaKin Rutka
  20. Babadag Żurawie

***

Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki 

Prowadził: Piotr Kędziorek

Data emisji: 8.07.2023

Godzina emisji: 9.30