Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

wyłączenie banerów

Poradnik językowy - ciąg dalszy. Feminatywy, formy żeńskich nazw zawodów i funkcji

Rozmowy Małgorzaty Tułowieckiej i dr Agaty Hąci o języku polskim. Rozwiązujemy zagadki językowe, rozwiewamy wątpliwości słuchaczy, objaśniamy, jak się mówi i pisze poprawnie - i dlaczego. Zastanawiamy się nad tym, skąd się biorą słowa, jak się zmienia polszczyzna i czy należy się tym niepokoić - czy wręcz przeciwnie. Dziś o feminatywach, żeńskich formach gramatycznych nazw, zawodów, funkcji, z przyrostkami potocznie nazywanymi "żeńskimi końcówkami".  Zobacz więcej na temat: 

Unia pod lupą 9.03.2022

Unia Europejska chce uwolnić się od rosyjskiego gazu, przed 2030 rokiem zamierza całkowicie zrezygnować z jego sprowadzania. Napaść Rosji na Ukrainę doprowadziła do całkowitego zrewidowania dotychczasowej strategii Wspólnoty w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Od wielu już lat istniało przekonanie, że Unia nie może w tak dużym zakresie polegać na dostawach rosyjskiego gazu, co potwierdzały dwa kryzysy energetyczne, podczas których Rosja ograniczała dostawy gazu, używając go jako metody szantażu politycznego. Jednak sytuacja nie ulegała zmianie, dopiero wojna w Ukrainie doprowadziła do zrewidowania unijnej polityki w tym zakresie. Autorzy: Beata Płomecka, Monika Suszek, Elżbieta Korczyńska - Jordan, Dariusz Pieróg Zobacz więcej na temat: 

Liszt o rubato

9 marca 1851 r. w „La France Musicale” zamieszczony został kolejny już artykuł o Chopinie, będący fragmentem kontrowersyjnej książki Franciszka Liszta, napisanej trzy lata po śmierci polskiego kompozytora. Autor podjął próbę charakterystyki chopinowskiego rubata, pisząc: „Chopin, wykonując swe utwory, wspaniale odtwarzał owo rozedrganie tonów, dzięki któremu spod jego palców płynęła melodia rozkołysana jak czółno tańczące na spiętrzonej fali. (…) tempo rubato, czas podkradany, przerywany, miara zmienna, gwałtowna i melancholijna jednocześnie, chwiejna jak rozchybotany na wietrze płomień”. W przedmowie do polskiego wydania książki Liszta, Jakub Puchalski napisał: „Siła oddziaływania tej książki nie jest może proporcjonalna do jej jakości, ale odpowiada sile oczekiwań odbiorców. (…) wraz ze swym emfatycznym językiem, ekscesywną imaginacją i dziwną konstrukcją – stanowi niezwykły, na swój sposób nie do zastąpienia dokument myślenia o Chopinie”. (md) Zobacz więcej na temat: 

Filmowa Strefa Psychologii #5 - Córka trenera

Maciej Kornet jest trenerem tenisa swojej siedemnastoletniej córki Wiktorii. Wspólnie przemierzają Polskę, a przystanki w tej podróży to turnieje tenisowe. Czy łatwo być córką i zawodniczką? Jak to jest być ojcem i trenerem? Czy są role, których łączenie może toksyczne? Czy sukces zawsze musi być związany z presją? A czy jego brak to tragedia? Odpowiedzi na te pytania szukają psycholog Kaja Tomczyk i Kuba Jamrozek. Zobacz więcej na temat: 

"Codzienna przygoda" – reportaż Grażyny Wielowieyskiej o pierwszej kobiecie na Mazowszu z licencją maszynisty

Jeszcze dwadzieścia, trzydzieści lat temu, kobieta zasiadająca za sterami Boeinga 787, kobieta - kierowca tirów czy kierownik budowy, budziła zdziwienie, że pracuje w zawodzie przeznaczonym dla mężczyzn. Pierwsze z nich z trudem przecierały szlak. Dziś nie budzą już takiej sensacji, choć stale jeszcze muszą udowadniać, że nadają się do wykonywanej pracy. Dorota Nosarzewska jest kierownikiem pociągu SKM. Jako pierwsza kobieta na Mazowszu uzyskała licencję maszynisty. Pracę rozpoczęła 15 lat temu jako sekretarka, pierwsza sekretarka SKM. Ponieważ bardzo lubi kontakt z ludźmi a praca w biurze nie dawała jej aż takich możliwości, zgłosiła się na kurs kierowników pociągu. Bardzo chciała jeździć pociągami i być tą pierwszą. Jak mówi, ma ten dryg do jazdy, jeździła nawet kiedyś Jelczem, zapisała się więc na kurs maszynisty i uzyskała licencję. Rozpoczęła drugi, dający już pełne uprawnienia do prowadzenia pociągu. W organizowanym od kilku lat, przez Warszawski Transport Publiczny konkursie "Osobowość WTP Przyjazna Pasażerom", otrzymała z zeszłym roku wyróżnienie. Zobacz więcej na temat: 

"Przekop dla wątpiących" – reportaż Adama Bogoryja Zakrzewskiego o budzącej kontrowersje inwestycji finansowanej z budżetu państwa - przekopie na Mierzei Wiślanej

Co przyniesie przekop na Mierzei Wiślanej mieszkańcom jednego z najbiedniejszych regionów w Polsce? Czy da szansę na zmniejszenie drastycznego bezrobocia w miejscowościach gmin położonych na wybrzeżu zalewu? Czy młodzież nadal będzie musiała szukać szans dla siebie w innych dużych miastach i za granicą? Czy władze regionu będą na tyle rozsądne, by stworzyć program rozwoju turystyki, który nie spowoduje - tak jak na Półwyspie Helskim - czegoś co jest zaprzeczeniem wypoczynku. Tłoku na campingach i wielogodzinnych korków samochodowych. Czy młodzi uwierzą w siebie i znajdą pomysł na ułożenie sobie życia w tym zapomnianym przez poszczególne ekipy rządowe miejscu na północy kraju? Co nam przekop przyniesie? - to kolejny reportaż o budzącej kontrowersje inwestycji finansowanej z budżetu państwa - przekopie na Mierzei Wiślanej w miejscowości Nowy Świat k. Krynicy Morskiej.  Zobacz więcej na temat: 

Oryginał z Quimper

8 marca 1848 r. Eugène Delacroix złożył wieczorem wizytę Chopinowi, o czym nie omieszkał zanotować w swym „Dzienniku”. Poznał wtedy „oryginała przybyłego z Quimper”, a był nim lekarz Alexandre Simon „mający wielką pogardę dla homeopatów wszelkich odcieni”. Przyjechał do Paryża na prośbę Chopina, sceptycznie odnoszącego się do lekarzy i ich wskazówek, mimo to stale wzywającego do siebie coraz to nowych doktorów, nawet takich, którzy mieli coś z szarlatanów i blagierów. Delacroix podejrzewał, że doktor Simon już dawno przestał praktykować, ale zgodził się leczyć kompozytora, bo był namiętnym wielbicielem jego muzyki. Podziwiał również Beethovena. „Mozart nie wydaje mu się na wyżynie tych imion – wspominał Delacroix – a Cimarosa według doktora to stara peruka...” (md) Zobacz więcej na temat: 

"Ten tydzień zmienił wszystko" - reportaż Urszuli Żółtowskiej-Tomaszewskiej i Antoniego Rokickiego

To już kolejny dzień inwazji Rosji na Ukrainę. Coraz więcej ofiar i to wśród osób cywilnych. Coraz więcej uchodźców z Ukrainy w Polsce, Rumunii, Słowacji i na Węgrzech. U nas to już pół miliona. W Medyce cały czas granice przekraczają Ukraińcy, którzy mówią, że nigdy nie spodziewali się takiej pomocy od Polaków. Kto nie był na granicy nie jest w stanie sobie tego wyobrazić mówią mieszkańcy Medyki. Dworzec w Przemyślu to tłum kobiet z  płaczącymi dziećmi. Kobiet, które ledwo trzymają się na nogach. To biegający mężczyźni, szukający powrotnego pociągu na Ukrainę, żeby bronić swój kraj. Tak relacjonują nasi wysłannicy.  Zobacz więcej na temat: 

"Czas wielkiego niepokoju" - reportaż Jakuba Tarki o inwazji Rosji na Ukrainę

24 lutego o świcie Rosja zaatakowała sąsiedni kraj - niepodległą Ukrainę. Napaść ta doszczętnie zburzyła spokój nie tylko Ukraińców, ale też całego świata. To pierwsza taka sytuacja w Europie od zakończenia II wojny światowej. W strachu o swoich bliskich żyją Ukraińcy mieszkający i pracujący w Polsce. Jakie emocje im towarzyszą, czego się boją? Jak tłumaczą agresję Rosji? Jak o wojnie rozmawiają ze swoimi bliskimi, którzy zostali na Ukrainie? Jakie wieści otrzymują z ojczyzny? Jak widzą przyszłość swojego kraju? Zobacz więcej na temat: