George Tabori - dramat Żydów i skandale

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2015 14:20
Rozmowa o specyfice dramaturgii urodzonego w Budapeszcie autora żydowskiego pochodzenia - George'a Taboriego.
George Tabori podczas prób swojej sztuki Klauni w Zurychu
George Tabori podczas prób swojej sztuki "Klauni" w ZurychuFoto: PAP/EPA/EDDY RISCH ELECTRONIC IMAGE

Wraz z rodziną Tabori wyemigrował do Anglii, gdzie przyjął obywatelstwo brytyjskie. Potem wiele lat spędził w Ameryce, współpracując z wybitnymi reżyserami filmowymi. m.in. Elią Kazanem. Pisał po angielsku i niemiecku. Jest autorem około 30 sztuk - niektóre sam reżyserował.

Doświadczony traumą II wojny światowej (stracił ojca), w swoich dramatach wracał do tematyki Holokaustu, ale w sposób często prowokacyjny czy wręcz skandalizujący. Uciekał od wszelkich schematów. Przykładem może być jego utwór "Courage mojej matki", w którym "ludzki Niemiec" ocala Żydówkę. Jest to sztuka o konstrukcji piętrowej, w której syn ze swojej perspektywy przetwarza wspomnienia matki. Od czasu do czasu ową opowieść ilustrują retrospektywne epizody dramatyczne.

Inna sztuka tego autora - "Wariacje goldbergowskie" - nawiązuje do biblijnego stwarzania świata. W tym utworze, który dzieje się w teatrze, stwórcą świata jest reżyser. On uważa się za Boga. W tym utworze też słychać echo tragicznych doświadczeń wojennych autora.

Co zadziwiające, ostatnie lata swojego życia Tabori spędził w... Niemczech i Austrii, współpracując z najważniejszymi scenami tych krajów. Polskie przekłady jego sztuk pochodzą z języka niemieckiego.

O George'u Taborim opowie krytyk teatralny Janusz Majcherek. We fragmentach "Courage mojej matki" i "Wariacji goldbergowskie" (w przekładzie Grzegorza Matysika z tomu wydanego przez agencję ADiT) usłyszą Państwo Andrzeja Blumenfelda i Sławomira Packa.

***

Na audycję "Świat na scenie" zapraszamy w piątek (16.01) w godzinach 22.00-22.30. Program poprowadzi Iwona Malinowska.

mc/bch

Czytaj także

Henryk Grynberg - o Holokauście bez kompromisów

Ostatnia aktualizacja: 03.10.2014 17:00
- Wyjątkowość Henryka Grynberga w polskiej literaturze polega na tym, że on po prostu stawia te bardzo trudne problemy polsko-żydowskie na ostrzu noża - mówi w "Skarbcu Nauki Polskiej" w Dwójce prof. Sławomir Buryła z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Muzeum Historii Żydów Polskich: zwiedzający podążają drogą ofiar zagłady

Ostatnia aktualizacja: 30.10.2014 17:00
- Opowiadając o Holokauście ograniczaliśmy się do materiałów z "Archiwum Ringelbluma". Chcieliśmy też, by zwiedzający powtórzyli doświadczenie Żydów nieświadomych czekającego ich losu. Obraz staje się stopniowo coraz bardziej klarowny i w końcu możemy ujrzeć całą morderczą machinę - mówiła Barbarą Kirshenblatt-Gimblett, dyrektorka programowa Muzeum.
rozwiń zwiń