Krakowskie początki
Sławomir Mrożek urodził się 29 czerwca 1930 roku w Borzęcinie, małym galicyjskim miasteczku, gdzie jego ojciec pracował jako urzędnik pocztowy. Omyłkowo w borzęcińskiej kancelarii wpisano mu inną datę urodzenia - 26 czerwca. Przyszły pisarz ukończył krakowskie gimnazjum im. Nowodworskiego, potem studiował architekturę, filozofię orientalną i sztukę. Od 1950 roku współpracował z "Dziennikiem Polskim", Krakowskim Teatrem Satyryków, studenckim teatrem satyrycznym "Bim-Bom" z Gdańska, kabaretem "Szpak" i "Piwnicą pod Baranami".
Pierwszy sukces odniósł w 1950 roku - otrzymał nagrodę "Szpilek" za rysunkowe żarty. Od 1953 r. Mrożek publikował systematycznie serie satyrycznych rysunków. Dzięki nim, a także pełnym czarnego humoru opowiadaniom, wcześnie stał się autorem niezwykle popularnym, zajmującym osobne miejsce we współczesnej polskiej literaturze.
Debiutanckie "Opowiadania z Trzmielowej Góry"
Debiutem książkowym Mrożka stały się wydane w 1953 roku zbiory satyrycznych opowiadań - "Opowiadania z Trzmielowej Góry" i "Półpancerze praktyczne". W roku 1956 ukazała się powieść satyryczna "Maleńkie lato", a w 1957 tom opowiadań "Słoń" oraz zbiorek rysunków "Polska w obrazkach". Jako dramaturg Mrożek debiutował wystawioną w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w 1958 roku sztuką "Policja".
Do 1963 roku ukazały się w Polsce m.in. "Ucieczka na południe" (1961), kolejny tom opowiadań - "Deszcz" (1962) - i sztuki teatralne, m.in. "Męczeństwo Piotra Oheya" (1958), "Indyk" (1961), "Karol" (1961), "Na pełnym morzu" (1961), "Zabawa" (1962), "Kynolog w rozterce" (1962), "Czarowna noc" (1963), "Śmierć porucznika" (1963) i jeden z najważniejszych utworów Mrożka - "Tango" (1964).
Okres emigracji
W latach 60. Mrożek stawał się popularny poza granicami kraju - w 1963 roku w Niemczech wydano trzytomowy zbiór jego dramatów; we Francji za "Słonia" otrzymał "Prix de l'Humour Noir", a trzy lata później ukazało się tam dwutomowe wydanie jego sztuk.
W 1963 roku wyemigrował na ponad 30 lat. Najdłużej mieszkał we Francji, gdzie, jak sam mówi, "zapuścił korzenie". W Polsce od 1973 roku złagodzono obowiązujące od 1968 roku embargo na publikowanie Mrożka. Ukazały się wówczas m.in. "Szczęśliwe wydarzenie" (1973), "Rzeźnia" (1973), "Emigranci" (1974). Po wprowadzeniu stanu wojennego ogłosił na Zachodzie "List do cudzoziemców", zastrzegł też publikowanie swoich utworów w polskiej prasie i pokazywanie sztuk w polskiej telewizji. Natomiast w polskich teatrach sztuki Mrożka święciły w tym okresie triumfy.
12:19 2023_08_07 12_47_56_PR2_Glosy_z_przeszlosci.mp3 Sławomir Mrożek opowiada o pisaniu swej autobiografii (Głosy z przeszłości/Dwójka)
14:32 2023_08_08 12_45_47_PR2_Glosy_z_przeszlosci.mp3 Sławomir Mrożek o fascynacji kinem (Głosy z przeszłości/Dwójka)
11:38 2023_08_09 12_47_47_PR2_Glosy_z_przeszlosci.mp3 Sławomir Mrożek o okresie emigracyjnym i znajomości z Witoldem Gombrowiczem (Głosy z przeszłości/Dwójka)
11:57 2023_08_10 12_48_02_PR2_Glosy_z_przeszlosci.mp3 Sławomir Mrożek o biurku w swoim krakowskim domu (Głosy z przeszłości/Dwójka)
12:16 2023_08_11 12_47_42_PR2_Glosy_z_przeszlosci.mp3 Sławomir Mrożek o spisywaniu wspomnień w celach terapeutycznych (Głosy z przeszłości/Dwójka)
Powrót do Krakowa
W 1989 r. Mrożek wraz z żoną - Susaną - przeprowadzili się do Meksyku na farmę Epifania. Lata 90. przyniosły wydanie "Dramatów", "Małych próz" i "Rysunków" (1991) oraz "Miłości na Krymie" (1993). Pisarz przebył operację tętniaka mózgu, Mrożkowie musieli też zrezygnować z pobytu w Epifanii. W 1996 r. wrócili do Krakowa.
W 2002 roku pisarz miał udar mózgu, po którym został dotknięty afazją (utratą zdolności posługiwania się językiem, zarówno w mowie, jak i w piśmie). Lekarz poradził mu spisywanie wspomnień w celach terapeutycznych. Efekt tej pracy - autobiograficzna książka pt. "Baltazar" została opublikowana w 2006 roku.
Ostatnia sztuka
W czerwcu 2008 roku pisarz po raz drugi zdecydował się na emigrację ze względu na stan zdrowia. Osiadł w Nicei. Ostatni raz Mrożek odwiedził Polskę w czerwcu 2013 roku - wziął udział w premierze swej najnowszej sztuki "Karnawał, czyli pierwsza żona Adama" w Teatrze Polskim w Warszawie. Zmarł 15 sierpnia w Nicei.
Prezentowane w audycji gawędy Sławomira Mrożka nagrała w 2005 r. Magdalena Smęder.
***
Tytuł audycji: Głosy z przeszłości
Przygotowała: Małgorzata Szymankiewicz
Data emisji: 7-11.08.2023
Godzina emisji: 12.45
pg/PAP/mo
