Wiera Gran, królowa polskiego tanga

Głos polskiej piosenkarki i aktorki żydowskiego pochodzenia stał się symbolem najpopularniejszego w I poł. XX wieku gatunku muzyczno-tanecznego, tanga. Jej skomplikowanym losom i talentowi poświęcamy kilka odcinków "Historii polskiego folku". 

Wiera Gran

Foto: Polona.pl

Wiera Gran, właściwie Dwojra Grinberg lub Dwojra Grynberg, urodziła się 20 kwietnia 1916 roku w Rosji. Mieszkała najpierw w Wołominie, w 1931 roku przeniosła się z rodziną do Warszawy. Jej debiut artystyczny miał miejsce w 1934 roku w warszawskim lokalu Paradis na Nowym Świecie, choć na pozór nie był wcale spektakularyny - Wiera, zatrudniona w klubie jako tancerka, przez przypadek ujawniła swoje zdolności. Zaśpiewała "Tango brazylijskie" zza kulis, bo bała się wyjść przed publiczność na scenę.

Z biegiem czasu zyskała więcej śmiałości, a także w ekspresowym tempie rosnącą popularność. Oprócz dawania koncertów zaczęła nagrywać, brać udział w audycjach radiowych. Do wybuchu wojny nagrała około 60 piosenek na łącznie 28 płytach.

Przelomowe w jej życiu artystycznym, ale nie tylko, okazało się kilkanaście miesięcy spędzonych w warszawskim getcie od wiosny roku 1941 do lata 1942. Pracowała m.in. z Władysławem Szpilmanem, Idą Kamińską, Michałem Zniczem, Stefanią Grodzieńską i Dianą Blumenfeld. To jej swoją markę zawdzięcza słynna gettowa kawiarnia Café Sztuka, a większość kompozytorów i autorów słów - inspirację. To ona też stała się obiektem oskarżeń o kolaborację z Niemcami. Oskarżenia miał wysunąć Jonas Turkow, prywatnie mąż Diany Blumenfeld, innej kandydatki do kabaretowej kariery.

Mimo oczyszczenia z zarzutów w oficjalnym procesie po wojnie, do końca życia Wiera Gran musiała konfrontować się z nieustannymi oskarżeniami o to, że wyjście z getta okupiła kolaboracją z gestapo. Zmarła w zapomnieniu 19 listopada 2007 roku w Paryżu.

Na jej dorobek artystyczny składały się klasyki polskiej piosenki: "List" (muz. Edward Kurc), "Wir tańca nas porwał", "Gdy odejdziesz", "Trzy listy", "Fernando", "Ciemna dziś noc" (sł. Julian Tuwim), "Varsovie de mon enfance", "Ma Patrie", "Mazowiecki wiatr", "Jej pierwszy bal".

***

Tytuł audycji: Historia Polskiego Folku

Prowadzi: Wojciech Ossowski

Data emisji: 13, 20, 27.10.2018

Godzina emisji: 9.40

at/gs