Historia

Powstanie Warszawskie. Powstańcy zdobywają PASTę

Ostatnia aktualizacja: 20.08.2020 06:00
W nocy z 19 na 20 sierpnia 1944 roku, w ręce powstańców przechodzi ośmiopiętrowy budynek PASTy.
Płonący gmach PAST widziany ze stanowiska obserwacyjnego w budynku przy ul. Zielnej 30.
Płonący gmach PAST widziany ze stanowiska obserwacyjnego w budynku przy ul. Zielnej 30. Foto: Eugeniusz Lokajski "Brok"/ Muzeum Powstania Warszawskiego

Od poprzedniego dnia Niemcy atakują ogromną siłą Stare Miasto, którego z wielkim poświęceniem i zacięciem bronią powstańcy. Odpierają szturm na ul. Długą i pl. Krasińskich, od Wybrzeża Gdańskiego, ulicy Boleść i Kościelnej. Utrzymują pozycję na Muranowie i w szpitalu Jana Bożego na ul. Bonifraterskiej. Bronią się barykady na ul. Miodowej, Piwnej, Świętojańskiej, Brzozowej oraz w ruinach katedry św. Jana. Niemcy zajmują Tłomackie i Bielańską oraz Bank Polski i Pałac Mostowskich.


Posłuchaj
15:06 Dni Walczącej Stolicy, 20.08.mp3 - To, co traciliśmy w dzień, odbijaliśmy w szturmach nocnych. Cykl "Dni Walczącej Stolicy" Władysława Bartoszewskiego. (RWE, 1984)

 

W Śródmieściu w nocy z 19 na 20 sierpnia w ręce powstańców przechodzi ośmiopiętrowy budynek PASTy (Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej). Walki o budynek trwają kilkanaście godzin. Biorą w nich udział oddziały batalionu AK "Kiliński" pod dowództwem rtm. Henryka Roycewicz ps. Leliwa, pluton kompanii kpt. Stefana Micha ps. Kmita, grup saperskich Okręgu Warszawskiego AK pod dowództwem kpt. Jerzego Skupieńskiego ps. Jotes i kpt. Józefa Pszennego ps. Chwacki. W akcji wzięła udział minerska drużyna żeńska pod dowództwem Zofii Franio.


Posłuchaj
02:13 A45542 20.08 Powstancze kalendarium_1252794_1.mp3 - Walki rozpoczęły się o 2.00 w nocy. Budynek atakowało 250 powstańców. Po kilkunastu godzinach walki zdobywają budynek "PASTy". (PR, 2014)

 

Wieczorem nad gmachem powiewała polska flaga. Budynek PASTy w polskich rękach był do końca powstania. Było to ważne zwycięstwo, ponieważ Niemcy ze stanowisk strzelniczych na piętrach budynku nękali - zarówno powstańców jak i ludność cywilną - ogniem z karabinów maszynowych.


Posłuchaj
02:49 20 sierpnia Ataki na budynek PASTy rozpoczęły się już w pierwszych dniach powstania – mówił Zbigniew Dębski ps. Zbych.

 

Tego dnia prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin D. Roosevelt i premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill wysyłają depesze do Stalina:

"Zastanawiamy się, jaka będzie  reakcja światowej opinii publicznej, jeśli antyfaszyści w Warszawie zostaną rzeczywiście opuszczeni. Uważamy, że my wszyscy trzej powinniśmy uczynić wszystko, co tylko możemy, aby ocalić możliwie najwięcej znajdujących się tam patriotów. Mamy nadzieje, że zrzucicie Polakom – patriotom warszawskim – najbardziej niezbędne zaopatrzenie i uzbrojenie lub może zgodzi się Pan pomóc naszym samolotom, by uczyniły to bardzo szybko? Mamy nadzieję, że zgodzi się Pan na to. Czynnik czasu ma wyjątkowo duże znaczenie".


Zobacz więcej na temat: HISTORIA Powstanie Warszawskie