«Іранічна атрымалася. Раніцай 3 чэрвеня выходзіць выпуск праекта »Рэдакцыя», які завяршаецца маімі словамі аб тым, што я не адчуваю наўпроставай пагрозы і таму не зʼязджаю з Беларусі, а ўжо ўвечары я ў спешцы збіраю рэчы і выбіраюся з краіны.
Я лічу важным распавесці пра прычыны. У інтэрвʼю на АНТ Раман Пратасевіч сказаў, што я дапамагаў парадамі у чаце, які можна было назваць каардынацыйным штабам рэвалюцыі – Love Hata.
Магу толькі здагадвацца, чаму і ці па сваёй волі, але Рома перабольшыў мой удзел у працэсе. Я сапраўды да канца восені 2020 года быў у гэтым чаце, які пачынаўся як простая онлайн-сходка блогераў, але па меры нарастання пратэстаў, гэтая тэма станавілася ключавой у абмеркаваннях.
Мая цікавасць была ў тым, каб назіраць ужывую зносіны тых, каго да жніўня сталі называць каардынатарамі беларускай рэвалюцыі. Далёка не ўсе ў чаце падыходзілі пад гэтае апісанне, ды і само абмеркаванне дэталяў будучых акцый * для бяспекі * адбывалася па тэлефоне паміж «каардынатарамі». Я з тых жа самых меркаванняў бяспекі ні ў адным з такіх тэлефанаванняў так і не паўдзельнічаў.
Але справа была, вядома, не толькі ў бяспецы. Прабачце за пафас, але ў мяне ёсць даўняя пазіцыя, што аналітык не можа і не павінен станавіцца удзельнікам працэсаў, якія аналізуе, гэтак жа, як і каментатар матчу не можа быць футбалістам на полі. Многія людзі крытыкуюць мяне за гэта самаўхіленне, але я проста не змог бы сумленна аналізаваць палітыку і займацца ёй адначасова.
На самай справе, я не ведаю дакладна, ёсць ці была да мяне цікавасць беларускіх спецслужбаў, каб мяне арыштаваць. Даходзяць чуткі аб крымінальнай справе, што рыхтавалася, але пакуль іх складана пацвердзіць. Парадокс у тым, што пра існаванне чата, яго тэматыцы і спісе яго ўдзельнікаў сілавікі ведалі, як мінімум з сярэдзіны восені. Мяне ў гэтым спісе паказалі на АНТ яшчэ ў снежні, паўгода таму. І нічога.
Я не зʼехаў тады, паколькі разумеў, што ў агульным-то мне няма чаго прадʼявіць. Нават нягледзячы на злітыя скрыншоты перапісак з чата і верагоднасць таго, што ў спецслужбаў ёсць вялікі масіў такіх скрынаў, я дакладна ведаў, што там не будзе майго «кукловодства», таму што яго і ў прыродзе не было. Толькі калі ў фотошопе маляваць. З майго боку не было ніякага кансультавання, а толькі нейкае базавае апісанне майго бачання сітуацыі ў краіне, гэта значыць таго, што я і так кажу ў інтэрвʼю і пішу ў артыкулах.
Але ў сённяшняй Беларусі нават недатычнасць да таго, што ўлада лічыць злачынствам, – ужо недастатковая страхоўка. Па справе TUT.BY, фармальна звязанаму з падаткамі кампаніі, сядзіць палітычны блок рэдакцыі, людзі, якія, напэўна, нават паняцця не маюць, колькі падаткаў яны плацілі.
З маім кейсам такая ж сітуацыя – простае знаходжанне ў тым чаце шмат месяцаў назад, і гучныя заявы Пратасевіча цяпер, з вядучым, які асобна перапытаў пра мяне, – гэта пераход у зону некамфортнай рызыкі. Гэта пачуццё ўмацавалася, калі ў той самы вечар я ўбачыў нешта вельмі падобнае на наружку каля свайго падʼезда.
Не ведаю, ці пагражаў мне арышт. Інтэрвʼю Рамана пусцілі ў эфір, не затрымаўшы мяне напярэдадні, хоць я не хаваўся. Можа, і цяпер усё б скончылася, як паўгода таму, гэта значыць нічым. Але спакойна жыць і працаваць у краіне пры такіх уводных далей было б складана. Таму давялося пайсці на вельмі некамфортнае рашэнне – зʼехаць. Абедзве альтэрнатывы – СІЗА ці штодзённае чаканне СІЗА – былі яшчэ горш, як для мяне, так і для блізкіх.
Уласна, на гэтым усё, дзякуй за ўвагу, за перажыванні і мноства прапаноў дапамагчы. Мая сітуацыі непараўнальна прасцей, чым у тых, хто сядзіць ці вымушаны чакаць з турмаў родных, таму на маім месцы ўкісаць – грэх. Працягваю працаваць, як працаваў. Буду з усіх сіл старацца захоўваць свой звычайны падыход да аналітыкі нягледзячы на спробы зляпіць з мяне нечага кансультанта. Не кансультаваў і не збіраюся. І да хуткага на радзіме. Усё праходзіць.
P.S. Ніякай крыўды на Пратасевіча няма і быць не можа. Мы не ведаем, які склеп у ЛНР і які лёс для яго дзяўчыны яму абмалявалі ў выпадку адмовы ад гэтага інтэрвʼю. Закладнікаў не судзяць.», - напісаў у сваім ТК Арцём Шрайбман.