Section00

Fonogram Źródeł

Nowa Tradycja 2023Fonogram Źródeł
Section04

Co roku poznajemy najlepsze wydawnictwo z repertuarem tradycyjnym - Fonogram Źródeł. Po raz pierwszy konkurs ten odbył się w 2009 roku, a jego podstawowym założeniem jest zmotywowanie lokalnych społeczności do przedstawiania swoich muzycznych tradycji oraz autentycznych artystów.


TERMIN OGŁOSZENIA WYNIKÓW: 27 KWIETNIA 2023 w "Źródłach na antenie Programu 2 Polskiego Radia



JURY


Maria Baliszewska – etnomuzykolog, dziennikarka RCKL
Anna Borucka-Szotkowska – etnomuzykolog, dziennikarka RCKL
Prof. Piotr Dahlig – etnomuzykolog, profesor UW
Piotr Dorosz – etnomuzykolog, dziennikarz RCKL
Dr Weronika Grozdew-Kołacińska – etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN
Dr Ewelina Grygier – etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW, dziennikarka
Magdalena Tejchma – etnomuzykolog, dziennikarka RCKL

Laureaci Fonogramu Źródeł 2022

Nagroda Specjalna
Remigiusz Mazur-Hanaj i Wydawnictwo In Crudo
6 albumów opublikowanych w formie cyfrowej

Nagrodzone albumy to: Akademia Muzyków Wędrownych w Narolu; Antoni Suchorolski „Marysiu, tyś m ó j raj! I inne melodie kresowe”; Kapela Franciszka Grębskiego „Zagramy to, skąd pochodzimy. Z Powiśla”; Motywy żydowskie w polskiej muzyce ludowej; Śpiewaczki z Nowej Rudy „Zabzili tu wzieprzka, a my o tem wziemy”; „Pieśni wędrowne, część 1”. Nagrodę przyznano za szczególnie wartościową dokumentację wydarzeń związanych z przywracaniem pamięci o tradycjach muzycznych.

I Nagroda
Fundacja Muzyka Zakorzeniona
„Chłopi. Wesele Boryny”

Jak mogła brzmieć muzyka łowickiej wsi w czasach opisanych przez Władysława Reymonta w powieści “Chłopi” ? Wykorzystując naszą wiedzę, doświadczenie i nagrania archiwalne, postanowiliśmy odtworzyć fragmenty wesela Boryny i zilustrować reymontowską narrację. Czy przełożona na współczesny język, wierna dawnym brzmieniom muzyka może zainteresować dzisiejszych słuchaczy? W nagraniu płyty udział wzięli: Kapela Napięcie, która wykonuje muzykę regionu rawskiego i łowickiego oraz prowadzi warsztaty tańców tradycyjnych, Kapela Kożuch (dawniej Gęsty Kożuch Kurzu), etnolożka i śpiewaczka Joanna Skowrońska i śpiewaczka i skrzypaczka Róża Martyna Grabowska. Nagrodę przyznano za rzetelną i udaną próbę odtworzenia muzyki weselnej z okolic Lipiec Reymontowskich z przełomu XIX i XX wieku.

II Nagroda
Fundacja Piszczałka
„Ostatnia Przysługa”

„Ostatnia Przysługa – marsze pogrzebowe w repertuarze tradycyjnych roztoczańskich orkiestr dętych” to pierwsze takie wydawnictwo w historii polskiej fonografii. Repertuar pogrzebowy, mimo że obecny w rodzimej kulturze od ponad dwóch stuleci, owiany jest swoistym tabu. Muzykanci mawiają, że odgrywanie tych utworów poza sytuacją pogrzebu przynosi pecha, może dlatego nie podjęto dotychczas prób ich zarejestrowania; w oficjalnych archiwach takich nagrań nie znaleźliśmy. Zaznaczyć należy, że tuzin marszów, który znalazł się na płycie, to jedynie wycinek większej całości. Utwory wyselekcjonowaliśmy podług tego, co roztoczańskie orkiestry grają na pogrzebach najczęściej, i o czym wiemy, że jest lub może być dziełem polskich kompozytorów. Pogrzeby ogrywa się zarówno w upale, jak i na mrozie, kiedy tak instrument, jak i aparat grającego może odmówić posłuszeństwa. Bo, jak mówią – to „obowiązek, ostatnia przysługa, której nie można odmówić”. Nagrodę przyznano za prezentację i utrwalenie unikatowego w polskiej fonografii roztoczańskiego repertuaru pogrzebowego na zespół dęty.

III Nagroda
Miejski Dom Kultury w Kolbuszowej
„Kazimierz Marcinek z kapelą. Muzykanci z Puszczy Sandomierskiej”

Kapelę tworzą trzej uznani w regionie muzycy: Kazimierz Marcinek grający na skrzypcach, Wiesław Malec - sekund i Franciszek Materna - basy. Kapela powstała oficjalnie dopiero w 2021 roku, ale muzykanci już od kilu lat grali wspólnie w różnych innych składach, a siły połączyli z inicjatywy dyrektora Domu Kultury w Kolbuszowej. Zależało mu na stworzeniu autentycznej, tradycyjnej kapeli, takiej jeszcze sprzed ery klarnetów. Kapela gra więc repertuar Lasowiaków i Rzeszowiaków, ale prezentują to w unikalnym dla siebie stylu.Nagrodę przyznano za portret wirtuoza skrzypiec i jego kapeli.

Wyróżnienie
Fundacja Muzyka Zakorzeniona

Jury postanowiło przyznać wyróżnienie za dokumentowanie różnorodnego współczesnego muzykowania tradycyjnego ze szczególnym uwzględnieniem młodszych pokoleń.

Laureaci Fonogramu Źródeł 2021

Nagroda Specjalna
Remigiusz Mazur-Hanaj i Wydawnictwo In Crudo
Kapela od Łowicza „Z kapelusza, nie z pisma”, Kapela Piotra Gacy „To ja bym tak powiedział, żeby te rękę w górze trzymać trzy godziny, tylko trzymać, wcale nie grać”, Kapela Stasia Niewidomego „Oj moi drodzy goście jak ja was szanuję, oj że się z wami spotkam to was pocałuję”, Kapela z Krzemienia „Proszę państwa, teroz odegromy dla pana... naszego przełożonego poleczkę kulawą”, Kapela z Marzysza „Pan Wincenty Jamioł mógłby zagrać na każdej estradzie”

In Crudo to pierwsza niezależne wydawnictwo dedykowane muzyce tradycyjnej niestylizowanej, powstałe w 1999 i działające do dziś pod redakcją Remigiusza Mazura-Hanaja. Z werdyktu jury: "Nagrania wydawnictwa In Crudo zasługują na szczególne docenienie, ponieważ oddają niepowtarzalną audiosferę muzyki granej na żywo, do tańca, tworzą dźwiękowy dokument obrazujący spontaniczne interakcje pomiędzy uczestnikami muzyczno-tanecznych sytuacji uchwyconych „na gorąco” i w czasie, kiedy w Domu Tańca przywracano muzyce wiejskiej jej wartość autoteliczną. Jednocześnie zwraca uwagę nieprzypadkowy wybór muzykanckich indywidualności, który zdradza zaangażowaną wiedzę, muzykancką wrażliwość i doskonałe ucho redaktora fonogramów. Te wyjątkowe atuty rekompensują niedoskonałości techniczne brzmieniowej strony wydawnictw"

I Nagroda
Instytut Sztuki PAN, Dariusz Łukaszewski i Gmina Kadzidło, Olga Stopińska
„Tradycje pogrzebowe na Kurpiach. Gmina Kadzidło cz. 1”

Prezentacja fragmentów obrzędu w postaci śpiewów grupowych Kurpiów. Pozwalają one odczuć modlitewną, kontemplacyjną atmosferę żałoby i pogrzebu.

ex aequo
Mateusz Niwiński, Województwo Mazowieckie
„Stefan Nowaczek. Skrzypek z Podłęża”

Nowaczek był multiinstrumentalistą z Podłęża na Powiślu Maciejowickim. Grywał w różnych składach i na różnych instrumentach: skrzypcach, akordeonie i trzyrzędowej harmonii. Był laureatem wielu nagród na festiwalach, zdobył m.in. Basztę na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Regularnie gościł też na festiwalu Wszystkie Mazurki Świata w ostatnich latach wystąpił jako gość na płycie Kapeli ze Wsi Warszawa "Re:akcja mazowiecka".

II Nagroda
Regionaly Ośrodek Kultury w Bielsku Białej
„Polana, polana”

Album "Polana, polana" to trzecia płyta wydana przez Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej z cyklu Muzyka Beskidów, który ma na celu prezentację muzyki tradycyjnej z terenu Beskidów Zachodnich. Po utrwaleniu repertuaru Kapeli Byrtków z Pewli Wielkiej oraz śpiewu Moniki Wałach-Kaczmarzyk z Jaworzynki przyszła kolej a dokumentację ludowych pieśni wykonywanych przez Józefę i Zofię Sordyl. Na płycie można znaleźć pieśni z Beskidu Żywieckiego, które podczas kilku sesji nagraniowych zostały zrealizowane w domu Józefy i Zofii Sordyl w Korbielowie specjalnie na potrzeby wydawnictwa. Wśród utworów przeważają pieśni pasterskie i obyczajowe, ale można usłyszeć również przyśpiewki i pieśni weselne, religijne czy też bożonarodzeniowe. Do płyty dołączona jest 36-stronicowa książeczka, z tekstami na temat muzyki i śpiewu z Beskidu Żywieckiego a także archiwalne i współczesne fotografie sióstr Sordyl.

ex aequo
Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy" w Bukowinie Tatrzańskiej
„Adam Kuchta”

Adam Kuchta był jedną z najciekawszych osobowości muzycznych Podhala. Jego gra na złóbcokach, skrzypcach czy dudach ukazuje niezwykłe interpretacje nut podhalańskich. Nagrania pochodzą z archiwum Polskiego Radia oraz Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN.

III Nagroda
Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona
„Muzykanci od Rzeczycy”

Dlaczego Rzeczyca? Ni to wieś, ni miasteczko, w środkowej Polsce, na marginesie świata, stała się ikoną jednego z najciekawszych mikroregionów muzycznych w kraju? Popatrzmy na mapę: większość muzyków nagranych na płycie mieszkała w promieniu ok. 10 km od Rzeczycy. Miejscowości: Łęg, Grotowice, Zawady, Glina, Gaj, Sadykierz, Bobrowiec – wyznaczają obszar, w jakim muzykanci jeździli grać na weselach. Rzeczyca leży ok. 5 km na północ od Pilicy. To ważne, bo rzeka to również granica z regionem Opoczyńskim. Zachodnią granicę Rzeczyckiego wyznaczają Lasy Spalskie. Od północy zagrażają wpływy miasta: Rawy Mazowieckiej. Miejscem wspólnych spotkań były niedzielne msze w Rzeczycy i odpusty. W moich rozmowach z Kazimierzem Meto czy Józefem Szafrańskim, obaj podkreślali, że mistrzami ich młodości byli: „Walosek”, Jan Cabała z Gaju, Andrzej Chaber (mówiono na niego „Hober”) z Bobrowca, Jan Ozimek, Michalik z Sadykierza, Drewnic z Rawy i wielu innych, o których pamięć już się zatarła. Większość grała z basami, które robił i naprawiał Cabała. To dzięki niemu basy w tym rejonie przetrwały tak długo, chociaż w okolicy królowała harmonia.

Wyróżnienie
Związek Karaimów Polskich i Karolina Cicha
Źródłowa część projektu „Karaimska Mapa Muzyczna”

Karaimska Mapa Muzyczna zaistniała w 2020 roku jako projekt wirtualny. Po roku album Karoliny Cichej & Spółki trafił z sieci na krążek, stając się pierwszą długogrającą płytą z przekrojową karaimską muzyką tradycyjną na świecie. Wydawnictwo uzupełnił krążek Źródła, na którym pieśni zaśpiewali sami Karaimi. Muzyka Karaimów jest bardzo ważną częścią wielowiekowej świeckiej kultury najmniejszej mniejszości w Polsce. W poszukiwaniu źródeł i świadectw praktyki muzycznej wśród społeczności karaimskiej trzeba sięgnąć do historii Krymu, Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wileńszczyzny oraz Polski XIX i XX w. Z werdyktu jury: "Nagrodę przyznano za opublikowanie (po raz pierwszy!) oraz popularyzację bezcennego i mało znanego repertuaru, prezentującego tradycję muzyczną Karaimów".

Laureaci Fonogramu Źródeł 2020

Nagroda Specjalna
Piotr Baczewski
„Bez nut – kapela z Leśmierza”, „Biskupizna”, „Krystyna Ciesielska”, „Muzyka spod Radomia”
Wydawnictwo Muzyka Zakorzenion

Każde z wydawnictw związane jest z konkretnym terenem i artystami. „Bez nut” zawiera nagrania świetnego skrzypka Tadeusza Kubiaka z Mchowic pod Łęczycą oraz jego kapeli, Krystyna Ciesielska to śpiewaczka z Brogowej, skarbnica wiedzy o powojennych weselach, zna stare melodie pieśni religijnych i pogrzebowych, kolęd i pastorałek. Śpiewa piękne kołysanki, przyśpiewki i niezliczone piosenki liryczne – starsze i nowsze.

„Biskupizna” prezentuje dosyć specyficzną i żywą do dziś tradycję muzyczną. - Tam królują dudy oraz śpiew. Większość nagrań jest z 2019 roku, zależało nam na tym, żeby tej płyty można było słuchać, żeby tradycja dudziarska nieosłuchanym osobom nie sprawiała bólu w uszach - tłumaczył w audycji Piotr Baczewski. - Dudy są instrumentem wymagającym i niełatwym w odbiorze, zwłaszcza gdy się je źle nagra. Chcieliśmy, żeby dobrze się tego po prostu słuchało.

Oprócz biskupiańskich melodii na płycie jest też eksperymentalny skład śpiewający stworzony z miejscowych oraz przybyszów z Warszawy i Poznania, a także ważna ciekawostka etnomuzykologiczna - harmonia diatoniczna.

Nagrodę przyznano za wybitne osiągnięcie fonograficzne, jakim było nagranie i wydanie pomimo niesprzyjającego czasu pandemii aż czterech płyt, będących na wysokim poziomie artystycznym, dźwiękowym i dokumentalnym. Stanowią one ponadto wartościową paletę regionalną i świadectwo ciągłości kultury muzycznej pomiędzy pokoleniami.

I Nagroda
Monika Wałach-Kaczmarzyk
„Siumi dolina, siumi gróń”
Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej

Monika Wałach-Kaczmarzyk (ur. 1966) jest jedną z najzdolniejszych przedstawicielek średniego pokolenia muzykantów z Trójwsi Beskidzkiej. Od lat 80. wraz z mężem Rafałem grała i śpiewała w regionalnych kapelach, prowadziła również zespoły dziecięce i młodzieżowe (m.in. Mała Jetelinka). Płyta zawiera tradycyjną muzykę i pieśni Beskidu Śląskiego w wykonaniu trzech pokoleń muzykantów, w tym znanych mistrzów jak Józef Broda czy Zbigniew Wałach, rodziny Moniki Wałach-Kaczmarzyk (synowie) oraz jej uczniów.

Nagrodę przyznano za płytę będącą doskonale opracowaną pod względem dźwiękowym, merytorycznym, estetycznym i edytorskim wizytówką Beskidu Śląskiego. Jury wyraża uznanie dla doboru repertuaru, dbałości o szczegóły i pokoleniowy przekaz tradycji muzycznej.

II Nagroda
Nie przyznano
III Nagroda
Rodzinna Muzyka Poloków
„Nie było jak downo”
Gminny Ośrodek Kultury im. Gen. Bryg. A. Galicy w Białym Dunajcu.

Nagrania trzech pokoleń znanej na Podhalu muzykanckiej rodziny Polaków rodem z Białego Dunajca. Prymistą i autorem koncepcji albumu jest ceniony skrzypek podhalański Andrzej Polak, wraz z nim grają jego brat Piotr, syn Bartek i córka Małgorzata, śpiewają rodzice – Stanisława i Władysław oraz brat ojca, Stanisław. Na płycie znalazły się wiązanki nut drobnych, ozwodnych, krzesanych i sabałowych w tradycyjnym składzie prym, sekund I i II, basy oraz nuty wierchowe z akordeonem (sic!)

Nagrodę przyznano za rodzinne muzykowanie będące reprezentacją Podhala i tamtejszego stylu gry.

ex aequo
Miejski Dom Kultury w Kolbuszowej
„Ostatnia taka żywa muzyka”
Miejski Dom Kultury w Kolbuszowej

Najbardziej tradycyjne muzykowanie lasowiackie, wykonane przez najlepszych i ostatnich muzykantów tradycyjnych z okolic dawnej Puszczy Sandomierskiej. Na płytach grają: Bronisław Płoch, Jan Cebula, Jan Marzec, Jan Marek – z kapelami, Kapela Kocirba.

Nagrodę przyznano za konsekwentną kontynuację prezentacji wybitnych muzyków okolic dawnej Puszczy Sandomierskiej oraz wysoką jakość edytorską.

Wyróżnienie
Kapela Kosylaków i Wydawnictwo Karrot Kommando
„Ale skąd te muzykanty”

Melodie taneczne i pieśni z regionu Opoczyńskiego w wykonaniu tradycyjnej kapeli rodziny Kosylaków - seniora rodu, skrzypka Władysława Kosylaka (ur. 1932), jego żony, syna i wnuków. Wyróżnienie przyznane za udokumentowanie rodzinnego muzykowania w regionie opoczyńskim oraz wysoki poziom realizacji dźwiękowej albumu.

Wyróżnienie specjalne
Zespół Suplikanci i ich goście oraz Stowarzyszenia „Muzyka Dawna w Jarosławiu”
„Za bytności zarazy”
Stowarzyszenie „Muzyka Dawna w Jarosławiu”

Zespół Suplikanci to kontynuatorzy nurtu śpiewu tradycyjnego z Podkarpacia i ich goście, Magdalena Mazur, Witold Broda (skrzypce), Michał Daleszczyk (organy), Stanisław Nogaj, Piotr Wawrzkiewicz (lira korbowa), Paweł Iwan (cymbały)

Polskie pieśni religijne śpiewane w XIX w. i wcześniej przeciw zarazie i za jej bytności zachowały się wśród społeczności katolickich w tradycyjnych, ludowych wariantach. Koncepcją płyty było ukazanie pieśni „epidemicznych” podchodzących z tradycji jako żywych i aktualnych w świetle obecnej sytuacji. Pojmując tradycję jako ciągły i trwający przekaz zdecydowano się nagrać ten repertuar w wykonaniu depozytariuszy tradycji będących zarazem ludźmi bezpośrednio doświadczającymi „czasu zarazy”. Materiał przygotowano na podstawie nagrań archiwalnych Bartosza Gałązki z terenu Podkarpacia, Małopolski i Lubelszczyzny.

Wyróżnienie specjalne jury postanowiło przyznać ze względu na na wyjątkowość czasu i okoliczności, w jakich przyszło nam przeprowadzać konkurs. Album ten jest wyjątkowym dokumentem czasu oraz stanowi wyjście naprzeciw społecznym nastrojom, wyróżnia go także bardzo dobre przygotowanie i opracowanie merytoryczne.

FONOGRAM ŹRÓDEŁ 2020 – zgłoszenia

Ale skąd te muzykanty
Kapela Kosylaków
Karrot Komando

Melodie taneczne i pieśni z regionu Opoczyńskiego w wykonaniu tradycyjnej kapeli rodziny Kosylaków - seniora rodu, skrzypka Władysława Kosylaka (ur. 1932), jego żony, syna i wnuków.

Bez nut – kapela z Leśmierza
Tadeusz Kubiak, Kapela Tadeusza Kubiaka, Kapela im. Tadeusza Kubiaka
Fundacja Muzyka Zakorzeniona

Dwupłytowy album dokumentuje repertuar jednej z najbardziej utytułowanych i grających do dziś łęczyckich kapel. Na pierwszej płycie znalazły się melodie grane przez Tadeusza Kubiaka solo i z kapelą. Drugą płytę wypełnia repertuar kapeli im. Tadeusza Kubiaka, będącej kontynuacją poprzedniej kapeli po śmierci pana Tadeusza.

Biskupizna
różni wykonawcy
Fundacja Muzyka Zakorzeniona

Płyta dokumentuje muzykę Biskupizny, jest zapisem utworów, które pojawiają się w naturalnym kontekście zabawy. Są to głównie równe i wiwaty w rytmie parzystym, nieparzystym i mieszanym, śpiewane i grane. Na płycie pojawia się również muzyka na harmonii diatonicznej, obecnej na Biskupiźnie od 20-lecia międzywojennego. Wykonawcami są zarówno najstarsi śpiewacy, jak i młode pokolenie pielęgnujące biskupiańską tradycję. Występuję: Anna Chuda (śpiew), Franciszek Jesiak (śpiew), Krzysztof Polowczyk (dudy, skrzypce podw., śpiew), Adrian Maćkowiak (dudy), Małgorzata Szymankiewicz (skrzypce podw.), Julia Hampelska (skrzypce podw.), Kazimierz Nowak (harmonia diatoniczna) oraz goście: Antoni Beksiak, Witold Roy Zalewski (śpiew)

Godnie święta
Julia Doszna, Antoni Pilch
Fundacja MEMO

Pieśni i kolędy z pogranicza dawnej Polski, w języku polskim i rusińskim, w większości pochodzące z tomu 35. Przemyskie Kolberga, kilka pieśni również z tomu 22. Łęczyckie, zapisanych w Łukowej (Lubelskie) przez prof. J. Bartmińskiego oraz z Kancjonału Staniąteckiego i śpiewnika księdza Mioduszewskiego.

Krystyna Ciesielska
Krystyna Ciesielska z Brogowej
Fundacja Muzyka Zakorzeniona

Krystyna Ciesielska (z domu Mirecka) z Brogowej (pow. Przysuski) jest znaną i cenioną śpiewaczką pochodzącą z muzykalnej rodziny. Posiada bardzo bogaty repertuar, na płycie znalazł się zaledwie jego ułamek – pieśni liryczne, miłosne, ballady, kołysanki i przyśpiewki.

Kurpiowskie Pieśni Leśne
Grupa Śpiewaczka „Klonowskie Kurpsianki”
Fundacja TIME

Pieśni leśne charakterystyczne dla kultury Kurpii Zielonych. Zespół „Klonowskie Kurpsianki” działa od 2009 roku, w swoim repertuarze ma typowe kurpiowskie pieśni Puszczy Zielonej. Śpiewaczki pochodzą z kurpiowskich rodzin, przywiązują dużą wagę do czystości gwary, tworzą też same stroje regionalne. Występują: Elżbieta Kasznia (solistka), Stanisława Kozikowska, Zofia Dziczek, Barbara Świtaj, Monika Łada.

Muzyka spod Radomia
różni wykonawcy
Fundacja Muzyka Zakorzeniona

Radomskie jest jednym z najbardziej żywych muzycznie do dziś regionów etnograficznych Polski. Motywem przewodnim płyty jest młodość – można usłyszeć kapele rodzinne (babcię z wnukami, rodzeństwa, mistrzów z uczniami), muzyków z miasta i wsi oraz kapele będące wynikiem spotkań. Album stanowi próbę uchwycenia – niczym zdjęcie –wycinka krajobrazu muzycznego tworzonego przez osoby grające muzykę z podradomskich wsi, mozaiki różnych światów. W nagraniach dominuje muzyka taneczna – mazurki, oberki, polki, fokstrot. W założeniu płyta ma być atrakcyjną wizytówką jej bohaterów oraz zachętą do nurkowania w świecie muzyki tradycyjnej dla osób, którym była ona dotychczas obca. Płyta bogato ilustrowana fotografiami Piotra Baczewskiego.

Nie było jak downo
Rodzinna Muzyka Poloków
GOK im. Gen. Bryg. A. Galicy w Białym Dunajcu

Nagrania trzech pokoleń znanej na Podhalu muzykanckiej rodziny Polaków rodem z Białego Dunajca. Prymistą i autorem koncepcji albumu jest ceniony skrzypek podhalański Andrzej Polak, wraz z nim grają jego brat Piotr, syn Bartek i córka Małgorzata, śpiewają rodzice – Stanisława i Władysław oraz brat ojca, Stanisław. Na płycie znalazły się wiązanki nut drobnych, ozwodnych, krzesanych i sabałowych w tradycyjnym składzie prym, sekund I i II, basy oraz nuty wierchowe z akordeonem (sic!)

Od Przewrotnego
Henryk Marszał i Kapela Przewrotniacy z Przewrotnego
MGDK im. F. Kotuli w Głogowie Małopolskim

CD1 – Kapela Przewrotniacy (zał. 1991) wykonuje melodie z pogranicza regionu Rzeszowiaków i Lasowiaków (okolice Głogowa Młp., Kolbuszowej itp.). Na ten zbiór składają się przede wszystkim różne rodzaje polek oraz oberki, sztajerki, walce i tramle. Nagrań dokonano w składzie, w którym występuje na co dzień: skrzypce prym i sekund, klarnet B, kontrabas, akordeon, 3-os grupa śpiewacza. Utwory pochodzą głównie z repertuaru prymisty Henryka Marszała.
CD2 – Henryk Marszał (ur. 1937), jeden z najstarszych aktywnych skrzypków ludowych ww. regionu. Na płycie znalazły się solowe tradycyjne melodie w wykonaniu artysty, zasłyszane przez niego na przestrzeni kilkudziesięciu lat.

Ostatnia Taka Żywa Muzyka
Bronisław Płoch, Jan Cebula, Jan Marzec, Jan Marek, Kapela Kocirba
MDK w Kolbuszowej

Najbardziej tradycyjne muzykowanie lasowiackie, wykonane przez najlepszych i ostatnich muzykantów tradycyjnych z okolic dawnej Puszczy Sandomierskiej.

Siumi dolina, siumi gróń
pod kierunkiem Moniki Wałach-Kaczmarzyk
ROK w Bielsku-Białej

Monika Wałach-Kaczmarzyk (ur.1966) jest jedną z nazdolniejszych przedstawicielek średniego pokolenia muzykantów z Trójwsi Beskidzkiej. Od lat 80-tych wraz z mężem Rafałem grała i śpiewała w regionalnych kapelach, prowadziła również zespoły dziecięce i młodzieżowe (m.in. Mała Jetelinka). Płyta zawiera tradycyjną muzykę i pieśni Beskidu Śląskiego w wykonaniu trzech pokoleń muzykantów, w tym znanych mistrzów jak Józef Broda czy Zbigniew Wałach, rodziny Moniki Wałach-Kaczmarzyk (synowie) oraz jej uczniów.

Suplikanci. Za bytności zarazy
zespół Suplikanci
Stowarzyszenie „Muzyka Dawna w Jarosławiu”

Polskie pieśni religijne śpiewane w XIX w. i wcześniej przeciw zarazie i za jej bytności zachowały się wśród społeczności katolickich w tradycyjnych, ludowych wariantach. Koncepcją płyty było ukazanie pieśni „epidemicznych” podchodzących z tradycji jako żywych i aktualnych w świetle obecnej sytuacji. Pojmując tradycję jako ciągły i trwający przekaz zdecydowano się nagrać ten repertuar w wykonaniu depozytariuszy tradycji będących zarazem ludźmi bezpośrednio doświadczającymi „czasu zarazy”. Materiał przygotowano na podstawie nagrań archiwalnych Bartosza Gałązki z terenu Podkarpacia, Małopolski i Lubelszczyzny. Występują: kontynuatorzy nurtu śpiewu tradycyjnego z Podkarpacia i ich goście, Magdalena Mazur, Witold Broda (skrzypce), Michał Daleszczyk (organy), Stanisław Nogaj, Piotr Wawrzkiewicz (lira korbowa), Paweł Iwan (cymbały).

Szumi jawor
kapele z Beskidu Żywieckiego i Śląskiego
ROK w Bielsku-Białej

W obecnych trudnych czasach słowa o tym, iż „nigdy nie zaginie góralsko muzyka” zapragnęli przywołać pasjonaci góralskiej tradycji z ROK w Bielsku-Białej. Równolegle do 57. Tygodnia Kultury Beskidzkiej jego organizatorzy postanowili przypomnieć pieśń „podnoszącą nadzieję”. W nagraniu wzięła udział czołówka beskidzkich muzykantów i śpiewaków pod kierownictwem muzycznym Zbigniewa Wałacha.

Laureaci Fonogramu Źródeł Roku 2019

Nagroda Specjalna
Leon Lewandowski. Skrzypek znad Prosny
Leon Lewandowski, Mateusz Raszewski, Marcin Małecki, Piotr Rogaliński, Zenon Kucharski, Jan Kucharski

Leon Lewandowski (ur. 1926) jest jednym z ostatnich żyjących skrzypków w rejonie Dorzecza Prosny (Kaliskie). Płyta jest próbą dokumentacji jego bogatego, archaicznego repertuaru i technik wykonawczych, zawartych w typowych dla regionu kaliskiego m.in. oberkach, owijakach, polkach i okrągłych. W większości nagrań użyte są także dwustrunowe basy kaliskie. Jako sekcja Lewandowskiemu towarzyszą jego uczniowie, w tym Mateusz Raszewski, będący autorem większości nagrań zamieszczonych na albumie. Można również usłyszeć skład, z którym skrzypek grywał w latach 1950-1970 na weselach.

Miejsce I
Drzewie nuty orawskie
Różni wykonawcy

Nagrania archiwalne tradycyjnych pieśni i muzyki Górnej Orawy ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN. Na płycie znalazły się nagrania terenowe wykonane w latach 1952-53 przez Ekipę Krakowską Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego we wsiach Piekielnik i Lipnica Wielka, gdzie zarejestrowano również materiał z Lipnicy Małej oraz Zubrzycy Górnej i Dolnej. Wykonawcy to zarówno osoby urodzone pod koniec XIX wieku, jak i młodsze pokolenie muzykantów i śpiewaków – ówczesnych dwudziesto-, trzydziestolatków. Album zawiera przede wszystkim melodie typowo orawskie, ale też łączące cechy orawskie i podhalańskie.

Miejsce II
Najstarsi skrzypkowie regionu opoczyńskiego 2019
Piotr Rudzki, Władysław Kosylak, Stanisław Wolski, Tadeusz Moczarski i inni (Joanna Strelnik, Stanisław Strelnik, Bolesław Mocarski)

Tradycyjna muzyka regionu opoczyńskiego w wykonaniu najstarszych i wciąż czynnych muzykantów z tych okolic. Skrzypkowie, którzy wzięli udział w nagraniach mieli wówczas od 86 do 91 lat. Album jest próbą uchwycenia ich repertuaru, składającego się przede wszystkim z typowych opoczyńskich oberków i polek. Znalazły się na nim zarówno nagrania solowe, jak i z sekcją (bębenkiem obręczowym i basami) oraz z harmonią.

Miejsce III
Festiwal Muzyki Tradycyjnej NA ROZSTAJNYCH DROGACH
Różni wykonawcy

Album stanowi przekrój wybranych wykonawców biorących udział w festiwalu „Na Rozstajnych Drogach” w latach 2011-2019. Na płycie znajdują się nagrania wiejskich muzykantów, śpiewaków i śpiewaczek z Roztocza Zachodniego (m.in. Stanisława Głaza, Janiny Chmiel, Bronisława Bidy, Stanisława Fijałkowskiego) oraz gości Festiwalu – muzyków tradycyjnych młodego pokolenia, jak i artystów inspirujących się tradycją. Wszystkie nagrania zrealizowano podczas festiwalowych warsztatów, koncertów i potańcówek. Wydawnictwo bogato zilustrowano fotografiami dokumentującymi Festiwal i oddającymi jego klimat.

Wyróżnienie
Stanisława Galica Górkiewicz. Nuty serdecne
Stanisława Galica Górkiewicz – prym, Bartłomiej Koszarek – I sekund, Łukasz Babiarz – II sekund, Andrzej Pietras – basy, grupa śpiewacza „Wiyrchowianie”

Tradycyjna muzyka Skalnego Podhala w stylu charakterystycznym dla Bukowiny Tatrzańskiej (tzw. styl bukowiański). Uznana prymistka Stanisława Galica-Górkiewicz to ostatnia uczennica słynnej Bronisławy Koniecznej „Dziadońki” i wierna kontynuatorka jej stylu. Na płytę składają się nuty ozwodne, sabałowe, krzesane, równe-janosikowe, zbójnickie oraz wierchowe w wykonaniu dziewcząt z zespołu „Wiyrchowianie” z Bukowiny Tatrzańskiej. Niewątpliwą ciekawostką są archiwalne nagrania z lat 70., na których bukowiańska prymistka gra wraz ze Stanisławem Bafią (sekund) i Stanisławem Budzyńskim-Terescorzem (basy) oraz w duecie ze słynnym prymistą Eugeniuszem Wilczkiem.

Section013
Section018
Kontakt

Festiwal Folkowy Polskiego Radia NOWA TRADYCJA

Radiowe Centrum Kultury Ludowej
al. Niepodległości 77/85, 00-977 Warszawa

tel. 22 64 55 301
nowatradycja@polskieradio.pl

Patroni medialni

Section019
Section024
Section025