Najważniejsze informacje w skrócie:
- Nagrodzony literackim Noblem został węgierski pisarz László Krasznahorkai
- Kilka literackich dzieł Krasznohorkaiego zostało zekranizowanych
- To literatura dla tych, którzy lubią być zaskakiwani - podkreśla dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka
Literacki Nobel dla László Krasznahorkaia nie był dla ekspertów zaskoczeniem. - Mocne szanse dawało mu to, że pisze w języku niekongresowym - podkreśla dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka. - Akademia Szwedzka od dłuższego czasu podlega krytyce, że około 70 procent laureatów tworzy w językach kongresowych. Tym razem mamy autora z Europy Środkowej, który potrafi uczynić miejscem akcji prowincję, metaforycznie rzecz ujmując - miejsce, w którym diabeł mówi dobranoc. Jak dodaje badaczka, u Krasznahorkaia prowincja staje się przestrzenią upadku, ale też irracjonalnej wiary w możliwość ocalenia. - To społeczności, które zaczynają wierzyć, że może je uratować tylko pojawienie się proroka, wybawiciela - tłumaczy.
20:06 nagroda Nobla 2025.mp3 dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka o literackiej Nagrodzie Nobla (Temat dnia)
"To może fascynować czytelników"
Dr Nalewajk-Turecka zwraca uwagę, że twórczość Węgra przykuwa uwagę swoim imaginarium. - Sięga po repertuar wielkiej prozy modernistycznej. To także jest czymś, co może przykuwać naszą uwagę do jego twórczości - mówi.
Krasznahorkai, jak podkreśla literaturoznawczyni, pisze dla pewnych grup odbiorców. - To książki dla miłośników literatury, dla tych, którzy lubią zaskakujące światy. Ale także dla miłośników kinematografii - zaznacza. Zapytana o miejsce, jakie jego pisarstwo może zająć w historii literatury XX i XXI wieku, odpowiada, że "środkowoeuropejskość będzie decydująca i że jego głos może się stać jednym z istotniejszych głosów formujących nasze wyobrażenie o artystycznym kształcie tego, co dotyczy właśnie Europy Środkowej, w jej części węgierskiej". - Myślę, że jest on do pewnego stopnia spadkobiercą literatury modernistycznej, ale do pewnego stopnia będzie też funkcjonował po prostu jako reprezentant regionu - dodaje.
"Powieści cenione za uniwersalność wizji"
Jego powieści są doceniane za uniwersalność wizji, a on sam nazywany "węgierskim mistrzem apokalipsy". Poza powieściami opisywał też doświadczenia ze swoich licznych podróży. Ostatnia książka autora "Zsömle odavan" została wydana w 2024 roku.
Kilka jego dzieł zostało zekranizowanych, między innymi "Szatańskie Tango" czy "Harmonie Werckmeistera". Pisarz był także twórcą kilku scenariuszy filmowych. Jednym z nich jest film "Koń turyński" z 2011 roku. Zrealizował go, tak jak kilka innych ze swoim przyjacielem - reżyserem Bélą Tarrem.
Węgierski literat był wielokrotnie nagradzany nie tylko w swoim kraju, ale i na świecie. W 2015 roku otrzymał Nagrodę Bookera, jedną z najważniejszych w tym środowisku.
Czytaj także:
Źródło: Polskie Radio 24
Prowadzący: Maciej Wolny
Opracowanie: Robert Bartosewicz
