"Książka Remigiusza Grzeli […] to wielka dygresja w biografii Franza Kafki, która każe nam zmierzyć się z pytaniem: czy Kafka, którego znamy, istniał naprawdę? Grzela zabiera nas do żydowskich teatrów w Pradze, którymi zafascynowany był Kafka i których wpływ będzie można zauważyć w jego prozie" - pisze Olga Tokarczuk.
- To jest przedwojenna grupa pisarzy, ale też ludzi związanych z Franzem Kafką, którzy byli walczącymi o wolność rebeliantami. Oni walczyli z ortodoksją, zrywali ze swoimi rodzinami, z konserwatyzmem żydowskim. I wędrowali po całym świecie, niosąc teatr, który był - jak mówili wówczas - koszerny. To byli kompletnie wolni ludzie. I Kafka zobaczył w nich coś, na co sam nie miał odwagi. W związku z tym związał się z nimi, chodził codziennie na ich przedstawienia i barwnie opisywał ich w swoich dziennikach - wyjaśnił Remigiusz Grzela.
Posłuchaj na podcasty.polskieradio.pl >>>
Wielokulturowa Europe przełomu wieków
Autor w swojej powieści ożywia postacie dotychczas skryte za mgłą historii, przenosząc czytelników do Europy przełomu XX i XXI wieku - różnorodnej kulturowo i narodowościowo.
- Ja w tych wędrowcach zobaczyłem jakieś korzenie Europy. Ona nie była monolitem. To była Europa różnych grup etnicznych, które ze sobą koegzystowały. Zadaję też pytanie, co byłoby z Kafką, który miałby około 65 lat w momencie, kiedy ginęły jego siostry w obozach. Zobaczyłem później tę Europę, o którą my się spieramy codziennie, jako niezrozumiałą przez nas. Bo jest to Europa płynnej tożsamości i trzeba mieć do niej inny klucz i inny stosunek - wyjaśnił gość Dwójki.
Czytaj też:
Franz Kafka w pogoni za wolnością
Co zafascynowało Franza Kafkę w grupie żydowskich aktorów? Zdaniem Remigiusza Grzeli mogło być to rebelianctwo i wolność. - Podróżowali od głębokiej Rosji, prawie do Nowego Jorku, proponując swoje przedstawienia. Właściwie co parę dni grali nowe spektakle, nowe tytuły. Kafka zobaczył w nich coś, czego nie miał. Zawsze marzył o totalnej wolności, żeby móc wyjść z tego domu, z relacji z siostrami, z rodzicami, a zwłaszcza z ojcem, do którego napisał dość ostry, psychoanalityczny list. Zobaczył w tej grupie wędrowców, do których chętnie by dołączył - opowiadał pisarz.
***
Tytuł audycji: Poranek Dwójki
Prowadzenie: Marcin Pesta
Gość: Remigiusz Grzela (pisarz, dramaturg, kierownik literacki Teatru Żydowskiego w Warszawie)
Data emisji: 28.05.2025
Godzina emisji: 8.30
k
