Prof. Maciej Urbanowski zdejmuje odium z hasła "literatura stanu wojennego"

- Jest to bardzo bogaty okres w życiu polskiej literatury, ale też trudny do uchwycenia syntetycznego. Być może właśnie z tego powodu nie pisano o tym okresie i nie używano formuły "literatura stanu wojennego" w takim ujęciu, jaki ja proponuję. Dzięki propagandzie komunistycznej, a potem także części krytyki literackiej, był to też termin często obciążony negatywnymi skojarzeniami - mówił w Dwójce prof. Maciej Urbanowski, autor książki "Literatura stanu wojennego 1981-1989".

Książka prof. Macieja Urbanowskiego "Literatura stanu wojennego 1981-1989" to pierwsze i bardzo szerokie opracowanie dorobku literackiego tego okresu

Foto: Instytut Dziedzictwa Solidarności/materiały prom.

>>> Posłuchaj rozmowy w audycji "Wybieram Dwójkę"

Publikacja profesora Urbanowskiego to pierwsze i bardzo szerokie opracowanie dorobku literackiego tego okresu. Opracowanie kompleksowe, w którym swoje miejsce znalazła literatura wydawana w podziemiu, emigracyjna, a także ta ukazująca się oficjalnie.

Literatura stanu wojennego 1981-1989

- Nakładają się tutaj dwa wymiary. Literatura polska z czasów stanu wojennego, którego granice wyznaczam sobie od 13 grudnia 1981 roku do właściwie połowy 1989 roku, ale także taka literatura, dla której stan wojenny był doświadczeniem dominującym. Tematem, o którym pisano wprost, ale wydaje mi się także pośrednio wpływającym na wybory pewnych tematów, form artystycznych, a także sposobów funkcjonowania ówczesnego życia literackiego, które dzieliło się na tych, którzy wydawali swoje książki w postaci "bibuły", ale przecież ci sami pisarze, jak Tadeusz Konwicki, publikowali w oficjalnym obiegu. Do tego był jeszcze obieg emigracyjny - opowiadał gość audycji.

Czytaj także:

• Prof. Maciej Urbanowski: żyję cały czas Polską
• Twórczość na zamówienie. Wpływy bezpieki na polskich pisarzy

Prof. Maciej Urbanowski tłumaczył także dlaczego to poezja zaważyła na obrazie całej literatury stanu wojennego, a realizm i prawda były głównymi wyznaczniki publikacji podziemnych i emigracyjnych. Rozmawialiśmy o znaczeniu takich pojęć jak "hańba" i "honor", o doświadczeniu internowania i więzienia. Przywołaliśmy również książki, te z nurtu oficjalnego, które miały czytelnikowi obrzydzić "Solidarność".

***

Tytuł audycji: Wybieram Dwójkę 

Prowadzenie: Wacław Holewiński

Gość: prof. Maciej Urbanowski (autor książki "Literatura stanu wojennego 1981-1989")

Data emisji: 15.12.2025

Godz. emisji: 17.15

pg