Międzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT to najstarszy międzynarodowy festiwal teatralny w Polsce. Organizowany jest przez Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu od 1991 r. Po upadku żelaznej kurtyny KONTAKT stał się pośrednikiem wielonarodowych, często niełatwych porozumień w nowej rzeczywistości. Towarzyszącym mu od początku założeniem jest zszywanie Wschodu z Zachodem. Stworzyła go Krystyna Meissner, za co otrzymała Paszport Polityki. W dotychczasowych edycjach wzięły udział teatry z ponad 30 krajów.
John Malkovich o ukrytym pożądaniu
Można powiedzieć, że w tegorocznej edycji festiwalu dominują skrajności, spektakle badające granice teatru, ale również granice moralności i tolerancji.
Jednym z najważniejszych wydarzeń 29. edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego KONTAKT będzie "Samotność pól bawełnianych" w reżyserii Timofeya Kulyabina. Na scenie zobaczymy dwoje wybitnych aktorów: Ingeborgę Dapkunaite i dwukrotnie nominowanego do Oscara i trzy razy do Złotego Globu Johna Malkovicha.
Spektakl bada mechanizmy pożądania i przemocy. To projekcja świadomości człowieka, koszmar, w którym nieustannie próbuje się ze sobą pogodzić. - Nasze przedstawienie opowiada o perwersji seksualnej, o ukrytym pożądaniu, które jest karalne, uznawane za przestępstwo przez każde społeczeństwo, choć obecnie zgodne z prawem - tłumaczy Kulyabin.
Skrajności, badanie granic teatru i wytrzymałości
Z kolei Volksbühne am Rosa-Luxemburg-Platz z Berlina zaprezentuje "Ofelia ma talent" austriackiej choreografki i reżyserki Florentiny Holzinger. To ekstremalnie fizyczny teatr na pograniczu performance’u, talent show i sztuk wizualnych. Intensywna forma spektaklu łączy groteskę z brutalnością, a międzypokoleniowa żeńska obsada redefiniuje symbolikę kobiecości.
Teatr Nowy w Rydze przyjechał z "Czarnym Łabędziem" Alvisa Hermanisa, który przeniósł "Idiotę" Dostojewskiego w realia 2024 roku, gdy wojna w Ukrainie trwa już dwa lata. Reżyser wprost stawia tezę, że Dostojewski jest ojcem faszyzmu w dzisiejszej Rosji.
W broniącej swej niepodległości Ukrainie teatry wciąż działają. "Kaligula" Alberta Camusa kijowskiego Narodowego Akademickiego Teatru Dramatycznego przedstawia człowieka, który odrzucając własną moralność, doprowadza do chaosu i destrukcji. Reżyser Ivan Urivski bada relację między tyranią a przyzwoleniem społeczeństwa na przemoc i trudno uciec od porównań z Rosją pod rządami Putina.
Natomiast "Teoremat" w reżyserii Eugena Jebeleanu na przykładzie dramatycznego rozpadu mieszczańskiej rodziny bada granice tożsamości, pożądania i wolności, prowokując pytania o to, kim jesteśmy i co nas definiuje. Przedstawienie zaprezentuje Teatrul Național Radu Stanca z Sybinu.
Klasyka i bezwzględna siła popkultury
Wśród polskich spektakli jest na nowo odczytany rodzimy klasyk: głośna "Zemsta" w reżyserii Michała Zadary z warszawskiego Teatru Komedia oraz równie głośna, wyreżyserowana przez Adama Orzechowskiego "Iwona, księżniczka Burgunda" z Teatru Wybrzeże. Ale jest i "Antygona w Molenbeek" w reżyserii Anny Smolar (stołeczny Teatr Dramatyczny), opowiadająca o Belgijce arabskiego pochodzenia próbującej zorganizować pogrzeb brata, sprawcy zamachu bombowego.
Kryzys "zwykłej, porządnej, spokojnej rodziny" to z kolei temat "Kiedy stopnieje śnieg" Katarzyny Minkowskiej (TR Warszawa), a niedaleko lokuje się również "Udręka życia" Hanocha Levina w reżyserii Evy Rysovej (Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu), balansująca między groteską a wzruszeniem tragikomedia o parze uwikłanej w rutynę wieloletniego małżeństwa.
Wreszcie "Susan Sontag" w reżyserii Agnieszki Jakimiak i Mateusza Atmana (Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie) to opowieść o rozdźwięku między wizerunkiem publicznym a "prawdziwością" i życiem prywatnym. Po podobnych wodach płynie "Titanic" Michała Siegoczyńskiego (kolejny spektakl z Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu), wskazujący bezwzględną siłę popkultury, która kreuje i tworzy "najprawdziwszą prawdę", choćby ta z rzeczywistością miała niewiele wspólnego.
Imprezy towarzyszące
Międzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT to także cały pakiet wydarzeń towarzyszących. Są wśród nich projekcje filmowe ("Biały helikopter", "Pole maków"), oprowadzanie kuratorskie po wystawie Wolfganga Wirtha "Geometrie zmiany" w CSW Znaki Czasu, debata "Biznes wspiera kulturę - kultura wspiera biznes" w CKK Jordanki oraz koncerty (zespoły Znaki Czasu oraz Chris Obehi & Malang Kebba).
29. Międzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT odbędzie się w Toruniu w dniach 30.05-6.06. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej i mediach społecznościowych.
Piotr Radecki/k
