Świat zwierząt kryje wiele tajemnic. Okazuje się, że nie tylko ludzie się całują, a robią to też mrówki czy inne owady społeczne.
Gdy jedna mrówka podchodzi do drugiej, styka się z nią, dochodzi do ciekawego zjawiska zwanego trofalaksją. To słowo pochodzi z języka greckiego od "trofo" - pożywienie i "alaksis" - wymiana. Jest to termin z dziedziny biologii, a oznaczający przekazywanie płynnego pokarmu między osobnikami w obrębie danego gatunku. Stanowi jeden z najciekawszych przykładów społecznego zachowania w świecie zwierząt.
- Trofalaksją nazywamy proces przenoszenia żywności lub płynów ustrojowych między osobnikami. Wraz z substancjami odżywczymi trofalaksja może obejmować przenoszenie cząsteczek takich jak feromony czy organizmy - symbionty - wyjaśnia Gabriela Warda ze Studenckiego Koła Nauk Biologicznych UMCS. - U mrówek trofalaksja odbywa się poprzez żuwaczki - dodaje.
- W mrowisku musi być podział pracy. Nie wszystkie mrówki mogę wyjść, gdy są głodne, dlatego za żywienie odpowiedzialne są robotnice - mówi Weronika Siodełko, która zajmuj się hodowlą mrówek. - One idą szukać pożywienia, zaczynają jeść, tak dużo żeby napełnić żołądek społeczny - dodaje.
03:58 czwórka stacja nauka 24.02.2023.mp3 Mrówcze pocałunki - czym jest trofalaksja? (Stacja Nauka/Czwórka)
Cały jedzony pokarm mrówka przechowuje w żołądku, która znajduje się w tylnej części odwłoka. Głównym zadaniem mrówek robotnic jest karmienie larw, królowej i wymiana pokarmu między sobą. Wraz z jedzeniem mrówki przekazują sobie białka, hormony i inne substancje. - Owady, podczas czyszczenie, rozprowadzają na swoim ciele związki chemiczne np. pozyskane w wyniku trofalaksji. W ten sposób tworzą bodziec chemiczny pozwalający na identyfikację między innymi osobnikami, jako członka społeczeństwa - tłumaczy studentka. - Jeśli do ich gniazda wejdzie osobnik, który nie jest oznaczony, oznaczony jest inaczej - wypędzają go - dodaje.
Trofalakcja jest też charakterystyczna dla nietoperzy, wilków i niektórych gatunków ptaków, jednak w najbardziej rozwiniętej formie występuje wśród owadów społecznych: mrówek, pszczół, os, termitów.
Ciekawostką jest, że psychologowie ewolucyjni twierdzą, że ludzkie pocałunki mają dokładnie taką genezę - pochodzą od trofalaksji, przekazywania sobie pożywienia.
Szacuje się, że na świecie żyje około 10 biliardów mrówek, a ich łączna masa jest porównywalna z masą wszystkich żyjących ludzi.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Weronika Puszkar
Materiał: Jędrzej Rosiewicz
Data emisji: 24.02.2023
Godzina emisji: 12.21
pj
