Kaszanka i czarna polewka. Międzynarodowe odsłony krwistych dań

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2021 15:59
Aby w kinie pokazać krew, ekipy filmowe uciekały się do przeróżnych sztuczek. Wykorzystywano ketchup, dżemy, sok malinowy. Jednak filmowcy korzystali też z kulinarnych odkryć. Przepisy na przeróżne odsłony dań z krwi wiele im podpowiadały. Bez problemu odnajdziemy je w kuchni całej Europy.
Czernina, zdj. ilustracyjne
Czernina, zdj. ilustracyjneFoto: Dar1930/Shutterstock
Bee Bonnet Shutterstock mleko krowa kobieta 1200.jpg
Zupa z braku. O daniach, które zaklinają rzeczywistość

- Krew to produkt, który towarzyszy ludzkości od początku - mówi Magdalena Tomaszewska-Bolałek, kulturoznawczyni. - Wykorzystywali ją nie tylko filmowcy, nie tylko autorzy powieści grozy. Krew jest obecna w kulturze kulinarnej od początku istnienia człowieka, odkąd zaczęliśmy jeść - dodaje.


Posłuchaj
15:06 czwórka sztuka jedzenia 31.10.2021.mp3 Krwiste potrawy na europejskich stołach (Sztuka jedzenia/Czwórka)

 

Krwiste dania odnajdziemy choćby w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza. W tej epopei symbolicznym gestem, który rodzice przekazywali niedoszłemu zięciowi, że ich córka go nie poślubi, była czarna polewka - zupa z krwi. - Mowa o czerninie, zupie z krwi kaczki lub gęsi, czasem indyka, w niektórych regionach z króliczej krwi. To produkt, który w kuchni staropolskiej był dobrze znany, już przed kuchnią sarmacką – mówi gość Czwórki. - W jednej z najstarszych polskich książek kulinarnych "Compendium Ferculorum" pojawiają się przepisy na czerninę. Mickiewicz przytaczał potrawy z owej książki, musiał ją znać. Był to produkt jadany w różnych regionach Polski. Związany szczególnie z biedniejszymi regionami - dodaje.

Posłuchaj także:

W dawnych wiekach mieszkańcom przyświecała bliska nam współcześnie idea, dziś nazywana "zero waste". Każdy element zabitego zwierzęcia był wykorzystywany, krew też.

Dwie wersje czerniny wpisane są na listę produktów tradycyjnych.  - Czernina kujawska - dawnej była podawana na zmianę z rosołem na weselach. Na Kujawach była podawana z kluskami ziemniaczanymi i gruszkami - mówi specjalistka od kulinariów. - Czernina kaszubska podawana była na Boże Narodzenie, z dodatkiem suszonych grzybów, owoców, gęsich podrobów i marchwi - dodaje.

Innymi produktami, w których wykorzystuje się krew, są: krupniok, czyli śląska kaszanka, czy żymlok.

Na północy

Jedzenie krwi to nie jest jedynie polska domena. Szczególnie wykorzystywali ją mieszkańcy dalekiej Północy. - Kultura Saamów jest kojarzona głównie z reniferami. Tamtejszy zimny i wilgotny klimat nie sprzyjał uprawie zbóż. Hodowcy reniferów zawsze byli związani z produktem zwierzęcym – mówi gość Beaty Kwiatkowskiej. - Chleb w diecie Saamów pojawił się 200 lat temu. Do wyrobu pieczywa też używano krwi. Robiono krwiste placki, krwiste pieczywo - wymienia. - Wierzono też, że wraz ze zjadaniem krwi i ciała zwierzęcia można nabyć atrybutów charakterystycznych dla danego gatunku.

warzywa owoce żywność 1200x660 free.jpg
Kuchnia dla klimatu. Jedz to, co dobre dla Ziemi

Krew w diecie nie jest obca też Szwedom. - Produktem charakterystycznych dla ich jadłospisów były krwiste naleśniki, szczególnie podawane jesienią i zimą, a polecane osobom chorowitym – wyjaśnia kulturoznawczyni.

Na szwedzkim stole znajdziemy produkt podobny do kaszanki, black pudding, kluski z dodatkiem krwi. Te ostatnie znane są najmłodszym czytelnikom z książek Astrid Lindgren.

Na północy Europy też odnajdziemy miasto słynące z krwistego wyrobu. To fińskie Tampere, które słynie z fińskiej kaszanki wyrabianej z mięsa i krwi wieprzowej, kaszy i mąki żytniej, smalcu, cebuli, przypraw. - To danie podawane jest z konfiturą z borówki brusznicy, a popija się je mlekiem - zdradza gość Czwórki.

***

Tytuł audycji: Sztuka jedzenia

Prowadzi: Beata Kwiatkowska

Gość: Magdalena Tomaszewska-Bolałek (kulturoznawczyni)

Data emisji: 31.10.2021

Godzina emisji: 13.17

pj