Polskie Radio

Elvis Presley. 45 lat temu odszedł legendarny król rock and rolla

Ostatnia aktualizacja: 16.08.2022 09:10
Elvis Presley w ciągu swojego życia sprzedał ponad miliard płyt i zyskał miliony fanów na całym świecie. Jego twórczość na zawsze zmieniła oblicze muzyki rozrywkowej, po śmierci muzyka pozostała jego legenda. Król rock 'n' rolla odszedł 45 lat temu. 
Znaczek wydrukowany w Senegalu z wizerunkiem Elvisa Presleya
Znaczek wydrukowany w Senegalu z wizerunkiem Elvisa PresleyaFoto: Shutterstock/neftali

Urodził się 8 stycznia 1935 roku na południu USA, w miejscowości Tupelo w stanie Missisipi. Pochodził z biednej rodziny. Kiedy miał 15 lat, rodzina przeniosła się do Memphis. Na początku lat 50. miasto było jednym z centrów raczkującego wtedy rock 'n' rolla.

Kariera przez przypadek

Elvis już w czasach szkolnych przejawiał talenty muzyczne. Często grał na gitarze i śpiewał popularne przeboje. W 1954 roku postanowił, że z okazji urodzin mamy nagra dla niej pocztówkę muzyczną.

 Był bardzo związany ze swoją rodziną. Za pierwsze zarobione pieniądze kupił mamie samochód – mówił autor książek o gwiazdach muzyki Dariusz Michalski.


Posłuchaj
10:21 Życie i kulisy kariery Elvisa Presleya przybliżył autor książek o gwiazdach muzyki Dariusz Michalski w rozmowie z Małgorzatą Raduchą w programie "Lato Życie i kulisy kariery Elvisa Presleya autor książek o gwiazdach muzyki Dariusz Michalski przybliżył w rozmowie z Małgorzatą Raduchą w programie "Lato z Radiem". (PR, 16,08.2017)

 

W tym celu skierował się do studia nagraniowego Sun Records, w którym za kilka dolarów można było nagrać własną piosenkę. W tym samym czasie właściciel centrum nagraniowego – Sam Philips – szukał młodych talentów. Twierdził, że jedynym powodem, dla którego nie zdobył jeszcze milionowej fortuny, jest brak białego piosenkarza, który potrafiłby śpiewać w "czarnym" bluesowym stylu. Śpiew Elvisa spodobał mu się już podczas próby. Zaproponował współpracę.

Niespodziewana sława

Wkrótce wykonana specjalnie dla mamy Presleya piosenka pt. "That's All Right" została zaprezentowana w wieczornym programie lokalnej stacji radiowej. W ciągu zaledwie kilkunastu minut od jej premiery do rozgłośni nadesłano 14 telegramów oraz odebrano 47 telefonów od słuchaczy, którzy zachwyceni utworem chcieli wiedzieć, kto jest jego wykonawcą. W odpowiedzi na prośby od słuchaczy piosenka była nadawana codziennie przez kilka tygodni i stała się znana na całym południu Stanów Zjednoczonych.

W 1955 roku Elvis podpisał umowę ze swoim przyszłym managerem – Tomem Parkerem – dotyczącą organizacji trasy koncertowej. Dzięki serii występów Presley stał się popularny w całych Stanach. Kiedy rok później wydał swoją pierwszą płytę, jego sława dotarła także do Europy.

– Presley miał bardzo szeroki repertuar. Młodzież na całym świecie interesowała się jego twórczością i osobą – mówił Wojciech Gąssowski w audycji zrealizowanej w 35. rocznicę śmierci piosenkarza. – Nie wiem, z czym można by dziś porównać, to, co Presley znaczył dla tamtych pokoleń.

Kim był dla młodego pokolenia Elvis Presley? Posłuchaj audycji zrealizowanej w 35. rocznicę śmierci artysty.


Posłuchaj
12:12 Wojciech Gąssowski przybliżył legendę Elvisa Presleya w 35.rocznicę śmierci artysty w rozmowie z Romanem Czejarkiem. (PR, 16.08,2012). Wojciech Gąssowski przybliżył legendę Elvisa Presleya w 35.rocznicę śmierci artysty w rozmowie z Romanem Czejarkiem. (PR, 16.08,2012).

 

Grupą docelową twórczości piosenkarza początkowo była młodzież. Z czasem zaczął śpiewać także dla rodziców swoich fanów, dzięki czemu przebił popularnością Franka Sinatrę. Płyty Presleya rozchodziły się w milionowych nakładach. Jest zresztą absolutnym rekordzistą pod tym względem – łącznie sprzedał ich miliard.

"Znakiem szczególnym" występów Elvisa był nie tylko sposób śpiewania, ale także ruchy sceniczne.

– W latach 50. charakterystyczne potrząsanie biodrami uważano za nieobyczajne ruchy. W telewizji nie można było nawet pokazywać Elvisa w pełnych planach, tylko od pasa w górę – mówił antropolog kultury Mariusz Czubaj w audycji "Elvis Presley jako fenomen socjologiczny".


Posłuchaj
29:05 Elvis Presley jako fenomen socjologiczny. mp3 Antropolog kultury Mariusz Czubaj wyjaśniał przyczyny popularności piosenkarza w rozmowie z Magdaleną Mikołajczuk w audycji "Elvis Presley jako fenomen socjologiczny". (PR, 17.08.2007)

 

Czytaj także:

Na wielkim ekranie

W 1956 roku, za namową swojego managera, Presley rozpoczął karierę filmową. Pierwszym filmem, w którym wystąpił, był western pt. "Love Me Tender". Fani Presleya koczowali przed kinami w noc poprzedzającą premierę, by móc jak najszybciej zobaczyć swojego idola na ekranie. Niektórzy śmierć granego przez niego bohatera utożsamiali ze śmiercią samego artysty i reagowali histerią. Tytułowa piosenka filmu, której wykonawcą był Elvis, stała się ponadczasowym przebojem.

Słynny rekrut

W 1958 roku Presley odpowiedział na wezwanie do wojska i stawił się przed komisją poborową. Jego decyzji towarzyszyło przeświadczenie, że w armii może służyć tak samo dobrze, jak jego rówieśnicy.

– Presley wstąpił do armii u szczytu swojej popularności. W czasach obecnych realiów branży muzycznej takie zachowanie byłoby nie do pomyślenia – dodał Mariusz Czubaj.

Jak funkcjonowały gwiazdy muzyki w latach 50. i 60.? Dowiedz się tego z audycji "Elvis Presley jako fenomen socjologiczny".

Jednostka wojskowa Elvisa stacjonowała na terenie Niemiec Zachodnich. Jako żołnierz był zdyscyplinowany, bez słowa wypełniał wszystkie rozkazy dowódców. Nie wykorzystywał swojej sławy. Zarobione pieniądze przeznaczył na cele charytatywne, m.in. wyposażył jednostkę wojskową w potrzebny sprzęt, kupił mundury kolegom z biednych rodzin.

W 1958 roku zmarła mu matka. Wrócił wtedy do domu w Stanach i zdecydował się na kilkutygodniowy urlop, by dojść do siebie.

Podczas służby w Niemczech zakochał się w zaledwie 14-letniej Priscilli Beaulieu. Ze względu na wiek dziewczyny zakochani musieli rozstać się na kilka lat. Po osiągnięciu przez Priscillę pełnoletności, w 1967 roku, para się pobrała. Rok później urodziła się ich córka Lisa Maria Presley.

Elvis - If I Can Dream (Official Live Performance) / Elvis Presley 

Źródło inspiracji

Presley w latach 60. zawiesił karierę muzyczną. Występował tylko w filmach. Choć przynosiły one milionowe dochody, to jednocześnie były niskiej wartości artystycznej. Manager Tom Parker cieszył się z wysokich zysków. Nie chciał słuchać Elvisa, kiedy ten mówił o tym, że chciałby się rozwijać muzycznie, a gra w filmach tylko mu to uniemożliwia.

– Pomimo występów na ekranie nigdy nie potrafił nawiązać dobrych relacji z mediami. Nie do końca zdawał sobie sprawę z obowiązujących konwencji, w ramach których musiał się obracać – wyjaśniał Mariusz Czubaj. – Był nowym typem idola, którego istnienie w gruncie rzeczy zależało od tego, jak długo będzie budził zainteresowanie mediów.

W 1968 roku rozwiązał współpracę ze swoim dotychczasowym managerem i postanowił wrócić na scenę. Na reaktywację działalności wybrał sobie szczególnie trudny czas. Był wykończony grą w produkcjach filmowych. W dodatku na popularności zyskały zespoły rockowe z Wielkiej Brytanii. Presley postanowił dać serię koncertów w Las Vegas i w całych Stanach. Dzięki temu udało mu się utrzymać pozycję w czasach beatlemanii.

Jakie były kontakty Elvisa z Beatlesami? Posłuchaj audycji Dariusza Michalskiego.

Presley zmienił muzykę rozrywkową i wpłynął na twórczość wielu innych artystów. Jakie słynne zespoły przyznawały się do fascynacji Elvisem? Dowiedz się tego z audycji "Przypadki z życia króla" Marii Szabłowskiej w cyklu "Niedziela z radiową Jedynką".


Posłuchaj
06:57 Twórczość Elvisa Presleya przypomniała Maria Szabłowska w audycji "Przypadki z życia Króla" w cyklu "Niedziela z Radiową Jedynką". (PR, 16.08.2015) Twórczość Elvisa Presleya przypomniała Maria Szabłowska w audycji "Przypadki z życia Króla" w cyklu "Niedziela z radiową Jedynką". (PR, 16.08.2015)

 

Elvis Presley - You Gave Me A Mountain (Aloha From Hawaii, Live in Honolulu, 1973) / Elvis Presley 

Lata 70.

W 1973 roku wystąpił na Hawajach w pierwszym w dziejach koncercie transmitowanym przez satelitę. Występ oglądało miliard osób na całym świecie. Jednak sukcesy w życiu zawodowym nie przekładały się na życie prywatne. W tym samym roku artysta się rozwiódł. Zaczął także przewlekle chorować.

16 sierpnia 1977 roku w swojej posiadłości Graceland w Memphis, na dzień przed rozpoczęciem trasy koncertowej, zmarł z powodu zatrzymania akcji serca. Pogrzeb króla rock and rolla zgromadził setki tysięcy osób.

Legenda króla rock and rolla przetrwała jego śmierć. Część fanów zaczęła utrzymywać, że ich idol tak naprawdę żyje – zmęczony popularnością miał sfingować własny zgon i zaszyć się gdzieś w spokojnym zakątku świata.

– Dla tego pokolenia jego śmierć była czymś absolutnie nie do zaakceptowania. Muzyka Elvisa wiązała się z ważnymi wydarzeniami w ich życiu – podsumował prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji "Nieznane o znanych".


Posłuchaj
01:57 Prof. Paweł Wieczorkiewicz wspominał Elvisa Presleya.mp3 Prof. Paweł Wieczorkiewicz wspominał Elvisa Presleya jako postać historyczną w audycji Arkadiusza Ekierta pt. "Nieznane o znanych". (PR, 8.01.2007)

 

seb

Czytaj także

Elvis Presley zrobił karierę... przez przypadek

Ostatnia aktualizacja: 16.08.2015 19:35
- Zjawił się w wytwórni "Sun" Sama Phillipsa, aby nagrać dla mamy pocztówkę dźwiękową w prezencie urodzinowym. Dwa lata później ochrzczono go już Królem rock'n'rolla - opowiada Maria Szabłowska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

40 lat temu zmarł Elvis Presley. "Był ikoną popkultury"

Ostatnia aktualizacja: 16.08.2017 14:20
16 sierpnia 1977 roku, w wieku 42 lat, zmarł Elvis Presley, jeden z najważniejszych przedstawicieli muzyki i kultury XX wieku. – Był ikoną popkultury – mówił w Polskim Radiu 24 o artyście Artur Wróblewski, amerykanista z Uczelni Łazarskiego.
rozwiń zwiń