Opowiadania

Kornel Makuszyński pisał o nim "pisarz wspaniały i obłąkany Polską". Prezentujemy trzy teksty przedwcześnie zmarłego znakomitego prozaika Eugeniusza Małaczewskiego.

Grafika wg zdjęcia portretowego Eugeniusza Małaczewskiego

Foto: wikimedia/domena publiczna

Małaczewski. Pisarz naznaczony wojennym szlakiem

Eugeniusz Małaczewski - poeta, prozaik, żołnierz - urodził się w 1897 roku na kresach. W 1914 roku został na siłę wcielony do carskiej armii, w której dosłużył się stopnia praporszczika (to stopień oficerski odpowiadający randze naszego chorążego). Po rozpadzie wielkiej carskiej armii próbował dołączyć do Oddziałów Dowbor-Muśnickiego, następnie generała Hallera. Podobnie jak ten ostatni przedzierał się przez całą Rosję, żeby dotrzeć do Murmańska. Później był adiutantem generała Józefa Hallera. Bohaterami jego opowiadań są właśnie żołnierze dzisiaj zapomnianych kampanii - to skutek amnezji PRL – murmańczycy, żołnierze Piątej Dywizji Syberyjskiej...

Eugeniusz Małaczewski zmarł w wieku 27 lat. Zapowiadał się jako wybitny prozaik. Jak mógłby pisać w wieku trzydziestu, czterdziestu, pięćdziesięciu lat?

Krótkie prozy Małaczewskiego to prawdziwy wachlarz emocji - od gromkich salw śmiechu do łez wzruszenia. W Dwójce zaprezentowaliśmy "Dzieje Baśki murmańskiej", "Państwo ponurej anegdoty" oraz opowiadanie "Koń na wzgórzu", które jest jednym z najbardziej tragicznych widoków w literaturze polskiej - Stefan Żeromski napisał, że czytał je z prawdziwym nabożeństwem, a list do Małaczewskiego podpisał: "Sługa i brat".

Trzy teksty Eugeniusza Małaczewskiego czytał dla Państwa Marcin Przybylski.

***

mc