Campbell i Ōmura stworzyli lek awermektyna pomocny w leczeniu powodującej obrzęk limfatyczny słoniowacizny i tzw. ślepoty rzecznej. Obydwa schorzenia należą filarioz, chorób pasożytniczych przenoszonych przez nicienie. Youyou opracowała natomiast lek o nazwie artemizyna, wykorzystywany w leczeniu malarii.
"Tegoroczni laureaci opracowali terapie, które zrewolucjonizowały leczenie niektórych z najbardziej wyniszczających chorób pasożytniczych" - uzasadnił swoją decyzję Komitet Noblowski. Według niego, "te odkrycia dały ludzkości nowe, mocne narzędzia do walki z ciężkimi schorzeniami, na które zapadają setki milionów ludzi rocznie".
85-letni William C. Campbell od lat 50. XX wieku pracuje na uczelniach amerykańskich. Obecnie jest emerytowanym badaczem na Drew University w Madison (stan New Jersey). 80-letni Satoshi Ōmura jest światowym ekspertem w dziedzinie chemii bioorganicznej, emerytowanym profesorem na Uniwersytecie Kitasato.
85-letnia Youyou Tu swoją karierę naukową poświęciła badaniom nad tradycyjną medycyną chińską. Jest profesorem Akademii Chińskiej Medycyny Tradycyjnej.
Storyful/x-news
Oni uratowali życie milionom ludzi
- Odkrycia tegorocznych laureatów nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny pomogło uratować życia milionom ludzi na świecie - powiedział dr Paweł Grzesiowski z Fundacji Instytut Profilaktyki Zakażeń w Warszawie.
Dr Grzesiowski wskazał, że malaria jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych na świecie, co roku zostaje nią zakażonych aż 200 mln ludzi.
- Występuje głównie w Afryce i Azji, ale jest to problem globalny, z powodu ocieplania się klimatu zagraża również Europie. Komary inwazyjne zdolne przenosić wywołującego zakażenia pasożyta występują we Włoszech, Grecji, a nawet w Niemczech. Nie można wykluczyć, że pojawią się również w Polsce - wyjaśnił.
Jak dodał, artemizyna była przełomowym lekiem i zapoczątkowała nowoczesne leczenie malarii. Dziś nie ma już takiego zastosowania jak dawniej, ale nadal wykorzystywana jest w skojarzeniu z innymi lekami.
Według dr. Grzesiowskiego zmagania z malarią utrudnia wyjątkowo skomplikowany cykl rozwojowy wywołującego tę chorobę pasożyta. Z tego głównie powodu nie udało się jeszcze opracować skutecznej szczepionki chroniącej przed tą wyjątkowo groźną chorobą zakaźną.
- Leki, jakie mamy dzięki tegorocznym noblistom w dziedzinie medycyny, pozwalają leczyć groźne i powszechne w tropikach choroby, bez dotychczasowych groźnych skutków ubocznych - zaznaczył specjalista medycyny morskiej i tropikalnej dr Leszek Mayer.
- Leki, które stosowano wcześniej w malarii - chininę i jej pochodne - dawały szereg działań ubocznych. Wprowadzenie artemizyny spowodowało, że objawów ubocznych jest bardzo mało, a samą chorobę można skutecznie leczyć - dodał.
Druga z chorób, której leczenie jest łatwiejsze dzięki noblistom - tzw. ślepota rzeczna - jest jedną z odmian filariozy, czyli przewlekłych chorób wywołanych przez nicienie (filarie).
- Leczenie wcześniej dostępnymi lekami, dietylkarbamazyną (DEC, zwaną też Hetrazanem) powodowało tak silne zabijanie larw w człowieku, że szybko dochodziło do silnych reakcji ubocznych, w tym i w obrębie oka. Wprowadzenie iwermektyny (pochodnej awermektyny) spowodowało, że leczenie jest powolne, a w związku z tym wolniejsze są reakcje ludzkiej rogówki, dzięki czemu nie dochodzi do ślepoty - wytłumaczył.
***
W zeszłym roku Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymali trzej naukowcy, którzy przeprowadzali w Wielkiej Brytanii pionierskie badania nad tzw. wewnętrznym systemem GPS. John O'Keefe oraz małżeństwo May-Britt i Edvard Moserowie podzieliło się trofeum "za odkrycie komórek, które tworzą system pozycjonowania w mózgu".
Nagrodę w tej dziedzinie przyznaje komitet założonego w 1810 roku Instytutu Karolinska w Solnej pod Sztokholmem.
Laureaci nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii w latach 1901-2014 (dokumentacja)>>>
Tydzień noblowski
We wtorek, ok. godz. 11.45, dowiemy się, kto zdobył w tym roku nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki, a w środę, o tej samej godzinie, poznamy laureatów w dziedzinie chemii. W czwartek, o godz. 13, zostanie ogłoszony laureat literackiej nagrody Nobla. W piątek, o godz. 11, wskazany zostanie laureat Pokojowej Nagrody Nobla. 12 października, ok. godz. 13, zostanie podane nazwisko zwycięzcy w dziedzinie nauk ekonomicznych.
Laureaci otrzymują po 8 mln koron (tj. ok. 855 tys. euro) a także dyplom i złoty medal.
Na awersie medalu widnieje profil fundatora nagrody, Alfreda Nobla, wraz z datą jego urodzenia i śmierci zapisaną cyframi rzymskimi. Ta strona medalu jest taka sama w przypadku medycyny i fizjologii, fizyki, chemii, oraz literatury, ponieważ odznaczenia w tych kategoriach wykonał szwedzki rzeźbiarz i grawer Erik Lindberg. Nieco inaczej wygląda awers medalu dla laureata Pokojowej Nagrody Nobla oraz ustanowionej dopiero w 1968 roku nagrody w dziedzinie ekonomii.
Każdy z medali jest ręcznie robiony, waży średnio 175 gramów i ma średnicę 66 milimetrów. Najcięższy jest ten z ekonomii, który waży o kilka gramów więcej niż pozostałe. Każdy nagrodzony otrzymuje jeden medal, ale może sobie zażyczyć jego repliki. Ta jednak wybita jest z brązu i jedynie pokryta złotem.
NAUKA w portalu PolskieRadio.pl>>>
Od 1901 roku laureaci nagród Nobla są wybierani co roku w dziedzinie: literatury, fizyki, chemii oraz medycyny lub fizjologii. Równie długo przyznawana jest Pokojowa Nagroda Nobla. Alfred Nobel nie ustanowił nagrody dla ekonomistów, którą przyznaje się dopiero od 1968 roku. Jej fundatorem jest Sveriges Riksbank (Bank Szwecji).
IAR, PAP, kk
