W czerwcu 1947 roku ukazał się w Rzymie pierwszy zeszyt "Kultury". Jak wspominał Jerzy Giedroyc, pismo było produktem ubocznym, kwiatkiem do kożucha, najważniejszym zamierzeniem Redaktora miało być wydawanie książek. Pomyślany jako stricte literacki kwartalnik, stał się najważniejszym periodykiem polskiej emigracji.
W październiku 1947 roku Giedroyc przeniósł wydawnictwo do Maisons-Laffitte pod Paryżem. "Kultura" stała się miesięcznikiem. Tam wydany został drugi zeszyt i kolejne - aż do 637. numeru. Na przekór trudnościom finansowym i politycznym pismo przetrwało i zachowało pełną niezależność. Redaktor potrafił nakłonić do współpracy najwybitniejszych polskich publicystów i pisarzy na emigracji. Z czasem zaczął drukować utwory autorów krajowych, nieakceptowalne dla PRL-owskiej cenzury.
Rozwijała się też działalność wydawnicza Instytutu Literackiego. Od 1962 roku zaczęły wychodzić "Zeszyty Historyczne", poświęcone najnowszej historii Polski, Europy Środkowej i Wschodniej. Do września 2000 roku ukazało się 511 tomów Biblioteki "Kultury", w tym 132 numery "Zeszytów Historycznych".
Od pierwszego do ostatniego numeru pismo było redagowane przez Jerzego Giedroycia, on nadawał ostateczny kształt każdemu numerowi. Sam niewiele pisał, bo jak wielokrotnie powtarzał, redaktor jest reżyserem, a reżyser rzadko bywa dobrym aktorem.
- Giedroyc bardzo słusznie zapowiedział, że po jego śmierci "Kultura" przestanie wychodzić – mówił pisarz Gustaw Herling-Grudziński. – Zostanie archiwum, biblioteka, ale nie "Kultura", bo ona jest absolutnie Jego dziełem.
Nagrania archiwalne
Historia założenia Instytutu Literackiego
Bez ingerencji cenzury, z historyczną dokładnością, nie pozbawione wzruszeń – takie były opracowania, pamiętniki, relacje, czy dokumenty wydawane przez Instytut.
02:19 Historia założenia Instytutu Literackiego. Mówi Jerzy Giedroyc Jerzy Giedroyc opowiada o początkach Instytutu Literackiego
Wpływ "Kultury" na wypadki w kraju
"Nie umiem oddziaływać na ludzi bezpośrednio, a chciałbym docierać do różnych kręgów" – tak o "Kulturze", jako o sposobie docierania do czytelników, mówił przed laty Giedroyc. Zdawał sobie sprawę również z tego, że pismo może mieć wpływ na wypadki w kraju.
04:36 Wpływ Kultury na wypadki w kraju Giedroyc RFI Redaktor mówi o roli "Kultury"
"Kultura" jednoczyła pokolenia
Współautorzy "Kultury" byli przygotowani na to, że praca jaką włożyli w tworzenie magazynu przyniesie efekty ie od razu . Jednak w miarę upływu czasu miesięcznik jednoczył pokolenia - wspomina Gustaw Herling-Grudziński. Z pisarzem, o czterdziestoletniej działalności "Kultury" rozmawiała Maria Wiernikowska podczas spotkania w Bibliotece Polskiej na otwarciu wystawy rocznicowej.
01:58 Gustaw Herling – Grudziński 1986 RFI Wywiad z Gustawem Herlingiem–Grudzińskim (RFI,12.12.1986)
"Litewski upór" Giedroycia
Był wymagającym redaktorem, który miał "upór litewski z polskim sercem". "Był otwarty na Polskę i widział potrzebę zmian". Tak o Giedroyciu mówił jego współpracownik - publicysta i dziennikarz, sowietolog Bohdan Osadczuk w Bibliotece Polskiej podczas otwarcia wystawy poświęconej 40-leciu "Kultury".
01:21 Bohdan Osadczuk o współpracy z Giedroyciem (RFI, 1986) Bohdan Osadczuk o współpracy z Jerzym Giedroyciem (RFI, 1986)
Rola Instytutu Literackiego i "Kultury" w życiu Polaków
Giedroyc widział potrzebę poruszania problemów polsko-niemieckich na łamach "Kultury". W rozmowie z Anną Rzeczycką, mówi o obecnym i przyszłym miejscu Instytutu Literackiego i "Kultury" w życiu Polaków. Wprowadzenie Anna Rzeczycka.
02:30 Giedroyc 1990 kultura i sprawa niemiecka RFI Jerzy Giedroyc o roli Instytutu Literackiego i "Kultury" w życiu Polaków (RFI,1990)
Stosunek władz francuskich do "Kultury"
"Wszystkie kierunki polityczne z wyjątkiem komunistów odnosiły się do nas pozytywnie" – wspomina Giedroyc współpracę "Kultury" z władzami francuskimi. Szczególną rolę odegrał de Gaulle, który życzliwe wspomagał działania czasopisma. Jerzy Giedroyc w rozmowie z Anną Rzeczycką.
03:54 Jerzy Giedroyc o powstaniu Kultury i stosunku władz francuskich RFI Jerzy Giedroyc o powstaniu "Kultury" i stosunku władz francuskich (RFI, 1990)
"Kultura" jako parlament polskiej myśli
Giedroyc twierdził, że "Kultura" ukazuje rożne poglądy, po to by podtrzymać dyskusję, szczególnie wtedy jeśli dana problamtyka jest ważna dla jej odbiorców. W rozmowie z Anną Rzeczycką, Giedroyc wyjaśnia znaczenie "Kultury" jako parlamentu polskiej myśli.
00:51 Jerzy Giedroyc o Kulturze rfi 1999 Jerzy Giedroyc o "Kulturze" jako parlamencie polskiej myśli (RFI, 1990)
