Chris Niedenthal. 75 lat w obiektywie historii

Ostatnia aktualizacja: 25.08.2025 08:03
W cyklu "Zapiski ze współczesności" bohaterem jest Chris Niedenthal - wybitny fotograf, jeden z najbardziej cenionych fotoreporterów europejskich. Nie tylko dokumentował, ale współtworzył wizualną pamięć epoki. To on utrwalił legendarne ujęcie transportera opancerzonego pod warszawskim kinem "Moskwa", na którego fasadzie wisiał afisz filmu "Czas Apokalipsy" Francisa Forda Coppoli. W tym roku artysta świętuje swoje 75. urodziny.
Chris Niedenthal to jeden z najbardziej cenionych fotoreporterów europejskich
Chris Niedenthal to jeden z najbardziej cenionych fotoreporterów europejskichFoto: PAP/Leszek Szymański

Chris Niedenthal przyszedł na świat 21 października 1950 roku w Londynie w rodzinie polskich emigrantów. Jego ojciec był przed II wojną światową prokuratorem w Wilnie. Matka, zatrudniona w Polskiej Agencji Telegraficznej, po wyjeździe z kraju zaprzestała pracy zawodowej. Polskę po raz pierwszy odwiedził z rodzicami w 1963 roku. Dziesięć lat później przyjechał do Polski na stałe, choć w jego planach miała to być tylko krótka wizyta. W 1998 roku otrzymał polskie obywatelstwo.

Niedenthal współpracował m.in. z takimi magazynami, jak "Newsweek", "Time", "Der Spiegel", "Geo" i "Forbes". W 1986 roku otrzymał nagrodę World Press Photo za portret sekretarza generalnego węgierskiej partii komunistycznej Jánosa Kádára, który trafił na okładkę "Time'a".

Chris Niedenthal i początki fotograficznej pasji

Jak wspomina, swój pierwszy aparat fotograficzny - Kodak Starmite - dostał w wieku jedenastu lat, jako nagrodę za zdany egzamin. W tym momencie zaczęła się jego pasja fotograficzna, która przerodziła się potem w pracę zawodową. Niedenthal ukończył trzyletnie studia fotograficzne w London College of Printing. Po przyjeździe do Polski pracował jako fotoreporter prasowy, początkowo był wolnym strzelcem. Po kilku latach, w 1978 roku, objął funkcję korespondenta "Newsweeka" w Polsce. Jego debiutancki materiał fotograficzny przedstawiał "nielegalne", tworzone w PRL mimo zakazu władz państwowych, prowizoryczne kościoły.

W 1978 roku, tuż po wyborze Karola Wojtyły na Papieża, Chris Niedenthal był pierwszym fotoreporterem, który pojechał do Wadowic. Zrobił  zdjęcia księgi parafialnej zwierającej wpis księdza dr Edwarda Zachera o powołaniu kardynała Wojtyły na Stolicę Piotrową. W kolejnym roku, podczas pielgrzymki papieża do ojczyzny, wykonał zdjęcie, które trafiło na okładkę "Newsweeka". Przedstawiało Jana Pawła II pozdrawiającego wiernych na Jasnej Górze. Niedenthal był także - wraz z angielskim dziennikarzem, Michaelem Dobbsem - pierwszym zagranicznym fotoreporterem wpuszczonym do Stoczni Gdańskiej podczas strajku w 1980 roku.

Zdjęcie - ikona stanu wojennego

Najsłynniejsza fotografia przedstawia transporter opancerzony SKOT stojący przed kinem "Moskwa" w Warszawie, na którego fasadzie widnieje afisz filmu "Czas Apokalipsy" Francisa Forda Coppoli. Zdjęcie to stało się ikoną stanu wojennego. Fotografia, wykonana dla "Newsweeka", zyskała bowiem swoje znaczenie znacznie później. W piśmie wydrukowana została w małej skali, w wersji czarno-białej, ponadto wykadrowana z pominięciem napisu "Kino Moskwa".

Niedenthal na pomysł jego wykonania wpadł przypadkiem, gdy przejeżdżał ulicą Puławską w towarzystwie polskiego operatora i amerykańskiego fotografa. Sam zaznacza, że nie był jedynym, który wykonał zdjęcie "Moskwy", choć jako pierwszy dostrzegł intrygujący motyw. Udało mu się znaleźć dogodne miejsce, klatkę schodową z idealnym widokiem na kino, z którego wykonał słynną później fotografię. Zdjęcia Niedenthala z Warszawy były pierwszymi, które pokazały stan wojenny za granicą.

- Fotografowanie kraju w tamtych mrocznych i bolesnych czasach stanowiło dla mnie, fotoreportera, niezwykłe wyzwanie - wspominał.

SŁUCHAJ:

Chris Niedenthal #1. Pierwszy aparat i wspomnienia z dzieciństwa


***

Na "Zapiski ze współczesności" zapraszamy od poniedziałku do piątku (25-29.08) o godz. 12.45.

Czytaj także

Jeden z najbardziej cenionych fotoreporterów europejskich. Chris Niedenthal w roli narratora

Ostatnia aktualizacja: 04.12.2024 10:00
Czekaliśmy na tę książkę kilka lat, Autobiografia "Właściwy moment. Pół wieku z aparatem" to kolekcja kanonicznych zdjęć i opowieści Chrisa Niedenthala. - Pół wieku z aparatem, to praktycznie całe moje życie. Przez te wszystkie lata robiłem zdjęcia - mówił autor w audycji "Rozmowy po zmroku".
rozwiń zwiń