Choć dziś świętokrzyskie rozsławiła kapela Tęgie Chłopy, wieloosobowy skład, w którym przeważają instrumenty dęte, warto pamiętać, że był to także region znakomitych skrzypków. Świadczą o tym m.in. archiwalne nagrania mistrzów Edwarda Goli – Jana Jawora i Stefana Ostrowskiego.
- Region świętokrzyski gra muzykę dosyć techniczną. Wściekłą, szybką. Tak gra się w okolicach Sędziszowa i Jędrzejowa. W naszym regionie tempo jest żywe i ostre, gra się szybciej, niż w innych miejsach – mówił o rodzimej muzyce Edward Gola. – Dzięki temu powstał u nas w Sędziszowie festiwal im. Stefana Ostwowskiego, to mój nauczyciel i Jana Jawora.
Jak wspominał Edward Gola, Stanisław Ostrowski był osobą z ogromna wiedzą na temat muzyki ludowej. Grał muzykę „zastolną” – grywał po dworach, u dziedziców. W spadku po Ostrowskim Gola odziedziczył jego rękopisy, gdzie mistrz zebrał około 250 utworów. Kontynuując tradycję nutowego zapisu melodii, sam Edward Gola zanotował 650 utworów.
Przeczytaj:
Sukces i tajemnica. Muzyka Edwarda Goli z Sędziszowa
- Ja zacząłem się uczyć od 1972 roku. To był mój start, od zera. Od czego się zaczęło? Brat mojego taty grał na skrzypcach, mieszkał na Śląsku w Dąbrowie. Napisał list: „przyjedźcie, dam chrześnikowi skrzypce”. Pojechaliśmy ze śp. ojcem. Dostałem te skrzypce w prezencie jako chrześnik. Zacząłem się uczyć u mojego wujka, brata mamy – wspominał Gola. – W pewnym momencie wujek powiedział: „musisz sobie znaleźć innego nauczyciela. Ja już tu nie poradzę, robisz się lepszy ode mnie”. Wtedy w 1973-74 roku pojechaliśmy z moim śp. ojcem do Stefana Ostrowskiego z zapytaniem, czy nie chciałby mnie uczyć dalej… Postawa przy grze, trzymanie instrumentu, to, czego mnie nauczył, przekazuję dalej swoim uczniom.
Stefan Ostrowski nauczył Edwarda Golę podstaw techniki i gry. Gdy Gola w młodych latach próbował już swoich sił jako skrzypek na zabawach, zauważył go Jan Jawor.
- Pan Jan Jawor był już w podeszłym wieku, ja byłem podlotek. Nieraz, jak mnie zauważył gdzieś na zabawach, w remizach, mówił: „Edwardzie, Edwardzie, pozwól no, bo ja wiem, że Ty już potrafisz…” i ja wchodziłem w jego kapelę, jako skrzypek, na jego instrumencie! Zawsze mnie poklepał po ramieniu: „prowadź tak dalej, będzie z Ciebie skrzypek”.
Ponieważ 9 czerwca obchodzimy Dzień Archiwów, w audycji pojawiły się także fragmenty archiwalnych nagrań i rozmów z mistrzami Edwarda Goli – Janem Jaworem i Stefanem Ostrowskim. Usłyszeliśmy m.in. o repertuarze muzyków na dawnych weselach i specyfice melodii okolic Jędrzejowa i Sędziszowa.
Joanna Słowińska
16 czerwca gorąco zapraszamy do Krakowa na koncert charytatywny pt. „Joannie Słowińskiej Przyjaciele”. To okazja nie tylko do wsparcia wspaniałej artystki, ale i usłyszenia crème de la crème krakowskich muzyków (m.in. Grzegorz Turnau, Janusz Radek, Tomasz Kukurba, Przemek Sokół, kameraliści wybitnych orkiestr: AUKSO i Sinfonietta Cracovia oraz muzycy formacji Stanisław Słowiński Quartet). Wystąpi też sama Joanna Słowińska, a połączone zespoły poprowadzi Stanisław Słowiński – kierownik muzyczny koncertu. Cały dochód z koncertu wesprze artystkę w leczeniu choroby nowotworowej. Szczegóły i bilety-cegiełki znaleźć można m.in. TUTAJ lub na stronie CentrumKongresowego ICE Kraków.
W audycji usłyszeliśmy także:
- Fragment solowej płyty „Finnish Folk Songs” Pekko Käppiego
- Muzykę Anuara Brahema, która była jednocześnie zaproszeniem na poznański festiwal Ethno Port.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Magdalena Tejchma
Data emisji: 9.06.2022
Godzina emisji: 15.15
