"Zbędne kilogramy to stygmat". Jak wspierająco mówić o otyłości?

Ostatnia aktualizacja: 13.07.2023 15:30
Słowa mają moc oddziaływania na emocje i samoocenę. Dobrze wiedzą o tym osoby chorujące na otyłość. "Świnia", "grubaska", "spasiony leń" - takie słowa słyszą na co dzień, a ze stygmatyzacją z powodu wagi spotykają się na każdym kroku. 
Na potrzeby publikacji Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej. Praktyczny słownik przeprowadzone zostało badanie opinii publicznej nad słownictwem funkcjonującym wokół otyłości. (zdj. ilustracyjne)
Na potrzeby publikacji "Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej. Praktyczny słownik" przeprowadzone zostało badanie opinii publicznej nad słownictwem funkcjonującym wokół otyłości. (zdj. ilustracyjne) Foto: shutterstock/ Nina Buday
  • 2,6 miliarda osób na świecie zmaga się z otyłością bądź nadwagą.
  • W Polsce problem nadmiernej masy ciała dotyczy już 62 procent mężczyzn, 51 procent kobiet i 26 procent dzieci.
  • Organizatorzy kampanii "Porozmawiajmy szczerze o otyłości" przygotowali publikację "Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej. Praktyczny słownik".
  • Słownik jest praktycznym narzędziem dla tych, którzy chcą mądrze i odpowiedzialnie wspierać chorych na otyłość.

"Ale schudłaś" to nie jest komplement

- Stygmatyzacja osób z chorobą otyłościową odbywa się w różnych przestrzeniach: w pracy, w sklepach, w komunikacji miejskiej, w restauracjach, a w sezonie letnim także na basenach i plażach. Mimo wielu kampanii edukacyjnych odbiór takich ludzi jest wciąż negatywny i mocno zakorzeniony w stereotypach. "Dodatkowe kilogramy" kojarzą się z lenistwem, zaniedbaniem i złym odżywianiem. Tymczasem w dużej mierze są związane z chorobami - mówi Katarzyna Głowńska prezes Fundacji Flo na rzecz Leczenia Otyłości. - Wytykanie palcami to jeden z przejawów dyskryminacji. Ale zdarza się, że nieświadomie potrafimy komuś zrobić przykrość, na przykład sugerując, żeby dana osoba jadła mniej, ale komplementując ją w stylu: "Ale schudłaś!".

Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej?

Publikacja "Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej. Praktyczny słownik" powstała po to, by mądrze i odpowiedzialnie wspierać chorych na otyłość i została poprzedzona reprezentatywnym badaniem opinii publicznej. Wzięło w nim udział ponad 1000 respondentów: zarówno chorych na otyłość, jak i zdrowych.

Sprawdź też:

Gruby znaczy leniwy i zaniedbany

Wyniki pozwoliły przeanalizować jakość i frekwencję słów używanych w stosunku do osób z otyłością oraz opisujących objawy tej choroby. Na tej podstawie wyodrębnione zostały słowa stygmatyzujące oraz wspierające, a na ich bazie powstały praktyczne przykłady i rekomendacje, jak świadomie budować empatyczną komunikację, która na pierwszym miejscu stawia chorego i jego godność jako niezbywalne prawo człowieka.

- Dla niektórych słowa "pulchny/a" czy "gruby/a" określają cechę wyglądu. Według mnie mówią jednak o objawie choroby, jaką jest choroba otyłościową. Niestety nadal jesteśmy dalecy od traktowania jej w kategorii jednostki medycznej. Dlatego tak łatwo przychodzi nam mówienie o nadwadze jako o wyniku zaniedbania. "Mniej jedz, więcej się ruszaj" to jedna z najczęściej dawanych rad osobom, które mierzą się z tym problemem - tłumaczy rozmówczyni Weroniki Puszkar. - Często też śmiejemy się, że kogoś dopadł efekt jo-jo i znów przybrał na wadze. Tymczasem to nie żadne jo-jo, tylko nawrót choroby, który należy traktować z powagą.  

Posłuchaj
16:03 CZWÓRKA Czwórka do piatej - nadwaga 13.07.2023.mp3 Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej? (Czwórka do piątej/Czwórka)

Dieta to proces leczenia, a efekt jo-jo to nawrót choroby

Jak zatem pisać i mówić o otyłości oraz osobach chorych na otyłość w sposób empatyczny, odpowiedzialny i bez powielania raniących stereotypów? Jak podkreśla gość Czwórki, wszystko jest kwestią świadomości.

Światowy Dzień Otyłości | Porozmawiajmy szczerze o otyłości

- Otyłość to poważna choroba przewlekła, która ma tendencje do nawracania. To nie jest wybór czy wina chorego - zaznacza. - Dlatego zamiast mówić, że ktoś jest pulchny albo gruby, lepiej użyć określenia "osoba z nadmierną masą ciała" lub "osoba z diagnozą otyłości". Zamiast mówić o "diecie", lepiej o "redukcji ciała" albo o "procesie leczenia". Jesteśmy dopiero na początku tej drogi i wiele jeszcze mamy do zrobienia, ale mam nadzieję, że kiedyś zaczniemy używać słów mądrze i odpowiedzialnie. 

***

Tytuł audycji: Czwórka do piątej

Prowadzi: Weronika Puszkar

Gość: Katarzyna Głowńska (prezes Fundacji Flo na rzecz Leczenia Otyłości)

Data emisji: 13.07.2023

Godzina emisji: 14.15

kul