Sławosz Uznański-Wiśniewski we wrześniu 2023 roku dołączył do Europejskiego Korpusu Astronautów i rozpoczął szkolenie w ich centrum. Po miesiącach szkoleń, ćwiczeń, przygotowań, na kwarantannie wraz z resztą załogi oczekuje na start rakiety. Poza Uznańskim w skład misji Ax-4 wchodzą: dowódca Peggy Whitson z USA, pilot Shukala z Indii oraz specjalista z Węgier Tibor Kapu. Wspólnie dotrą na ISS i spędzą tam 14 dni.
Każda z osób załogi ma swoje zadania do wykonania na orbicie. Na Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego czeka lista 13 eksperymentów do zrealizowania w przestrzeni kosmicznej. Na ISS panują zupełnie inne warunki niż na Ziemi.
Czekamy na lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w kosmos. Łącznie 4-osobowa misja kosmiczna dotrze na ISS. Spędzą na stacji 14 dni. W audycji porozmawiamy o eksperymentach, którymi zajmą się na miejscu.
Życie astronautów na ISS
- Astronauci wejdą na orbitę - jest to jednak niska orbita, bo stacja orbituje na wysokości 400 km nad powierzchnią Ziemi - wyjaśnia Krzysztof Kowalczyk z Centrum Nauki Kopernik. - Stacja porusza się z zawrotną prędkością 28 tysięcy kilometrów na godzinę. To sprawia, że w 92 minuty okrąża całą Ziemię. Jest też w stanie permanentnego spadku. Życie na tej stacji można porównać do sytuacji osoby w windzie, która cały czas spada i spaść nie może.
Ruch stacji powoduje, że wszelkie czynności, które wykonujemy na Ziemi automatycznie na ISS wymagają specjalnego przygotowania. Choćby spanie. - Sławosz będzie spał w module Columbus, eksperymentalnym module Europejskiej Agencji Kosmicznej. Każdy astronauta udając się na odpoczynek będzie przypinał się rzepami do specjalnych śpiworów. Niezbędne jest też zasłonięcie oczu - wyjaśnia ekspert.
13 eksperymentów Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego
Podczas przygotowań do misji kosmicznej przeróżne instytucje mogły zgłaszać pomysły na kosmiczne eksperymenty. Taki pomysł zgłosiła m.in. Wojskowa Akademia Techniczna.
Jednym z eksperymentów, które przeprowadzi Sławosz Uznański-Wiśniewski jest ten o nazwie Stability of Drugs. Autorem badania jest dr. inż. Jakub Włodarczyk z Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych PAN. - Jeśli myślimy o eksploracji kosmosu w perspektywie długoterminowych misji, a w dalszej przyszłości również misji na Marsa, to musimy wziąć pod uwagę to, że terminy ważności leków skracają się pod wpływem czynników kosmicznych. To już wiemy - wyjaśnia rozmówca Weroniki Puszkar. - Trzeba znaleźć sposób, żeby to obejść choćby częściowo. To właśnie trzeba przetestować.
Misja, w której udział bierze Sławosz Uznański-Wiśniewski przypada na czas, gdy podwyższona jest aktywność słoneczna. - Jeśli doszłoby do jakiegoś rozbłysku słonecznego, to astronauci będą bardziej wystawieni na promieniowanie niż ludzie na powierzchni Ziemi. Na takie sytuacje trzeba budować osłony, one są częściowym zabezpieczeniem przed promieniowaniem - wyjaśnia Krzysztof Kowalczyk. - Te osłony już istnieją, ale trzeba je udoskonalać. Pobyty na stacjach kosmicznych służą też temu, żeby je ulepszać.
Zobacz także:
Na liście kosmicznych zadań polskiego astronaty są:
- Immune Multiomics - eksperyment, który skupia się na zrozumieniu, jak długotrwały pobyt w przestrzeni kosmicznej wpływa na stan zdrowia człowieka i jego układ odpornościowy.
- LeopardISS sprawdzi sztuczną inteligencję w stanie nieważkości. Komputer zbada walidację algorytmów trójwymiarowego mapowania terenu.
- AstroMentalHealth - to badanie, którego celem jest sprawdzenie, jak ekstremalne warunki, jakie panują w kosmosie, wpływają na zdrowie psychiczne człowieka.
- Yeast TardigradeGene eksperyment polega na sprawdzeniu czy drożdże zmodyfikowane genem niesporczaka będą lepiej znosić warunki mikrograwitacji i promieniowania kosmicznego.
- Human Gut Microbiota - jak promieniowanie czy mikrograwitacja wpływają na florę bakteryjną jelit.
- RadMon-on-ISS - to testowanie skalowania detektorów promieniowania w warunkach przestrzeni kosmicznej.
- Space Volcanic Algae - jest eksperymentem, którego zadaniem jest sprawdzenie czy glony mogą przyczynić się do odkrycia, jak chronić komórki przed promieniowaniem kosmicznym.
- EEG Neurofeedback - zadanie polegające na treningu mózgu metodą neurofeedback EEG - uczenie się kontrolowania własnej aktywności mózgowej.
- PhotonGrav - eksperyment polegający na rejestracji przepływu krwi w mózgu podczas zadań umysłowych i odpoczynku. Do prac zostanie włączona AI.
- MXene in LEO - test nanomateriałów MXene, które mają wyjątkowe właściwości elektryczne, mechaniczne i chemiczne.
- Astro Performance (Mollis Textus) - eksperyment polegający na badaniu wpływu pobytu na orbicie na tkanki astronauty - mięśnie i ścięgna.
- Wireless Acoustics - test i monitorowanie poziomu hałasu na ISS, konkretnie w europejskim module Columbus, gdzie będzie też spał polski astronauta.
- I wspomniany już - Stability of Drugs.
Posłuchaj podcastu Weroniki Puszkar "O co chodzi z tą nauką?". Odcinek: Co mamy dzięki eksploracji kosmosu?
***
Tytuł audycji: Świat 4.0
Prowadzi: Piotr Firan
Materiał: Weronika Puszkar
Data emisji: 10.06.2025
Godzina: 16.30
