Redakcja Programów Katolickich

Ty, co w Ostrej świecisz Bramie

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2017 11:00
90 lat temu, w 1927 na placu przed katedrą wileńską, koronowano obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej. To jeden z najbardziej znanych i ważnych wizerunków w tradycji religijnej Polaków. Czym był na owe trudne czasy społeczne i polityczne gest koronacji obrazu Madonny Ostrobramskiej i jak odczytujemy go dzisiaj?
Audio
Ostra Brama w Wilnie, widok z zewnątrz
Ostra Brama w Wilnie, widok z zewnątrzFoto: Wikimedia/Domena publiczna/Umnik

15 sierpnia to w polskiej tradycji podwójne święto państwowe i kościelne. Święto Wojska Polskiego i Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Gdy brygady ziem wileńskich wyruszały bronić Warszawy przed bolszewikami, przysięgały przed obrazem Matki Bożej Ostrobramskiej najbardziej rozpoznawalnej ikony kresów, że powrócą do wolnego Wilna. Wtedy spoglądała na nich jeszcze niekoronowana Matka Ostrobramska, 7 lat później metropolita warszawski kard. Aleksander Kakowski, ukoronował oblicze Maryi.

Koronacja Maryi w 1927 r. była wielkim wydarzeniem w Wilnie. O znaczeniu tego gestu, a także symbolice Madonny Hetmanki, Obrończyni i Patronki rycerzy, której kult żyje wśród chrześcijan i prawosławnych od lat, opowiedział o. Cyprian Moric, bernardyn, dr. historii sztuk i wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. - Dziś nie rozumiemy do końca tego gestu koronacji Matki Bożej. Przede wszystkim jest to wydarzenie liturgiczne i teologiczne zakorzenione w odległej tradycji starożytności i Biblii. Św. Piotr w jednym ze swoim listów nazywa chrześcijan królewskim kapłaństwem. Pierwsi chrześcijanie zakładali zaś na głowy męczenników korony laurowe – tłumaczył zakonnik.

Jak przypomniał Maciej Orłowski, aktu koronacji Matki Bożej Ostrobramskiej dokonano na podstawie dekretu wydanego przez papieża Piusa XI. - Uroczystości koronacyjne odbyły się 2 lipca w święto nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, na placu przed Katedrą Wileńską, gdzie przeniesiono obraz w uroczystej procesji – przypomniał prowadzący audycję.

Obraz wyjęto z ołtarza w kaplicy i umieszczono w specjalnym feretronie. Była to wielka uroczystość religijna i państwowa, wzięło w niej udział ponad 150 tys. wiernych. Obecni byli także przedstawiciele najwyższych władz państwowych z marszałkiem Józefem Piłsudskim i prezydentem Ignacym Mościckim na czele.

Dr Aleksandra Niemczykowa, zwróciła uwagę na początku XV w. Wilno zostało otoczone murem i jedna z bram prowadząca do Miednik, stała się miejscem przyszłego umieszczenia obrazu Matki Boskiej. – Wizerunek Matki Bożej Miłosierdzia, został namalowany na desce dębowej, zaś od połowy XVII w zaczyna się już mówić o cudach za jej przyczyną – powiedziała gość audycji.

Zanim kult Matki Bożej Ostrobramskiej rozlał się na cały świat rozpowszechnił się na kresach.

Jak zauważył prof. Janusz Odziemkowski, dla ówczesnych Polaków, Wilno to była część Rzeczypospolitej. Wielu tamtejszych mieszkańców również o korzeniach i nazwiskach litewskich, myślało o tym regionie jako całości należącej do Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To był ostatni czas, kiedy nie rozróżniano jeszcze ludzi na Polaków i Litwinów – powiedział gość audycji.

- Wilno to wspaniały kompleks zabytkowy. Imponująca liczba barokowych kościołów, ruiny dawnego zamku książęcego i wiele urokliwych miejsc. Każdemu kojarzy się z Ostrą Bramą. Zanim się tam dotrze, warto przejść przez tajemniczą bramę, potem kolejną i odnaleźć opuszczone mury kościoła ojców bazylianów z celą Konrada, potem kościół św. Barbary – tłumaczył przewodnik Jarosław Zawadzki.

Dziś świętujemy 90. rocznicę koronacji Królowej Polski i wielkiej księżnej litewskiej. Jednak jak zaznaczył o. Krzysztof Ołdakowski, Ostra Brama przyciąga rzesze pielgrzymów i turystów bez względu na porę dnia. - Ostra Brama była najbardziej uczęszczanym przez katolików i prawosławnych ośrodkiem pielgrzymkowym. W XVIII i XIX w przybywali tu licznie wierni z terytorium: Litwy, Łotwy, Białorusi i północnej Polski. Potem te tradycje jeszcze bardziej się ożywiły.  Kolejne pokolenia modliły się tu o wyzwolenie spod okupacji niemieckiej i sowieckiej i oddawały pod opiekę Matki Bożej – powiedział o. Krzysztof Ołdakowski korespondujący z Wilna.

 

Na audycję „Familijna Jedynka" w Pierwszym Programie Polskiego Radia zapraszają: Mariola i Maciej Orłowscy.

 

Tytuł audycji: „Familijna Jedynka"

Prowadzili: Mariola i Maciej Orłowscy

Data emisji: 15.08.2017 r.

Godzina emisji: 06.00