- Nocami nie spałem, tylko rysowałem lirę w myślach na suficie - wspominał 90-letni lutnik Stanisław Wyżykowski, który swoją pierwszą lirę korbową zbudował w 1967 roku. Była to pierwsza rekonstrukcja tego instrumentu w Polsce.
Instrumenty, które posiadają oryginalne brzmienie, głębię, czystość i perfekcyjność dźwięków oraz różnorodność barw powstają w pracowni Stanisława Nogaja.
Stanisław Wyżykowski to jedna z najbardziej znanych muzykanckich postaci na Podkarpaciu. Uznawany jest za prekursora odrodzenia liry korbowej w Polsce. Urodzony w 1927 roku w Haczowie pierwsze liry zaczął budować w latach 60. XX wieku.
- "Co to jest ta lira?", pytałem, kiedy po raz pierwszy zobaczyłem ten instrument. "No, dużo większe od skrzypiec, jest korba, koło, są klawisze i struny i te struny ocierają o koło... Tu się naciska i wychodzi melodia", tak mi tłumaczono. Pomyślałem sobie wtedy, że zrobię kiedyś taką lirę... - zwykł powiadać mistrz Stanisław Wyżykowski.
Jak wspomina, pierwszą lirę zbudował w 1967 roku w Krośnie. - Zacząłem pracować w hucie, gdzie zakładano kapelę ludową. Poprosili mnie, żebym zrobił taką lirę. Od tego momentu wszystko się zaczęło - mówił o swojej działalności, na którą złożyła się też praca nauczyciela. Jego uczniem stał się Stanisław Nogaj.
- Mistrza spotkałem przez przypadek, szukając kogoś, kto naprawi moją gitarę klasyczną. To spotkanie było niezwykłe, ujęło mnie na tyle, że od razu pomyślałem, że byłoby ciekawie pracować z takim człowiekiem. Zacząłem odwiedzać pana Wyżykowskiego i tak się zaczęła nasza przyjaźn.
Stanisław Nogaj naukę budowy instrumentów rozpoczął w 2001 roku: - Początki nie były trudne, bo miałem podstawy, ale długo obserwowałem pana Wyżykowskiego i pod jego okiem zacząłem budować liry. Po kilku latach postanowiłem założyć swoją własną pracownię - mówił Stanisław Nogaj ze Starej Wsi.
***
Tytuł audycji: Historia polskiego folku
Prowadził: Wojciech Ossowski
Data emisji: 8.11.2025
