Даследчыкі задавалі пытанні, якім структурам давяраюць, як ставяцца да пэўных палітыкаў, што трывожыць найбольш. Апытанне праводзілі ў лістападзе 2021 года онлайн і толькі гарадскога насельніцтва.
Адметнасць вынікаў даследавання ў тым, што амаль усе беларусы адчуваюць сацыяльную напружанасць праз палітычны крызіс, назіраецца падзенне даходаў і рэзкі падзел грамадства паводле палітычных поглядаў.
Адметнасць вынікаў даследавання ў тым, што амаль усе беларусы адчуваюць сацыяльную напружанасць праз палітычны крызіс, назіраецца падзенне даходаў і рэзкі падзел грамадства паводле палітычных поглядаў.
Ментальна людзі ў верасні 2020 года, хаця ад падзей жніўня 2020 года, калі былі выбары прэзідэнта, прайшло ўжо паўтара года, адзначыў падчас прэзентацыі Рыгор Астапеня, палітолаг, дырэктар па даследаваннях Цэнтра новых ідэй у Беларусі, навуковы супрацоўнік Chatham House.
Астапеня сказаў, адзначыў, што ёсць пэўныя хібы ў такім метадзе даследавання, бо прыхільнікі Лукашэнкі больш кансерватыўныя ў плане тэхналогій, менш сацыяльна і эканамічна актыўныя і радзей карыстаюцца інтэрнэтам. Адпаведна, рэальная падтрымка Лукашэнкі і яго палітыкі на самай справе можа быць крыху вышэйшай, чым у выніках апытання.
Што тычыцца палітыкаў, то Аляксандр Лукашэнка і Віктар Бабарыка атрымалі самыя высокія рэйтынгі сярод гарадскіх жыхароў Беларусі: па 30% рэспандэнтаў адказалі, што гэтыя кандыдаты вартыя або найбольш вартыя быць прэзідэнтам Беларусі.
Наколькі давяраюць дзяржаўным інстытуцыям
Увогуле рэйтынг Аляксандра Лукашэнкі амаль не змяняўся на працягу 2021 года.
– Рэйтынг Лукашэнкі застаецца на адным узроўні ўсе паўтара года. Думаю, гэта звязана з тым, што ён мабілізаваў усіх сваіх прыхільнікаў, гэта прыкладна 30 % у грамадстве. Яны застаюцца вернымі таму, што робяць. Гэта сведчыць пра тое, што некаторыя людзі, у тым ліку і я асабіста, маглі памыляцца, калі думалі, што прыхільнікі Лукашэнкі ўбачаць, што ён робіць і расчаруюцца ў ім. На жаль, усе рэпрэсіі, гвалт не паспрыялі таму, каб яго рэйтынг зменшыўся, – гаворыць навуковы супрацоўнік Chatham House Рыгор Астапеня.
Разам з тым у Аляксандра Лукашэнкі высокі антырэйтынг: 46% не сталі б галасаваць за яго. Антырэйтынг Віктара Бабарыкі склаў 24%. Гэта адзін з самых нізкіх паказчыкаў у краіне.
Цікава, што Святлана Ціханоўская мае рэйтынг 10 %, яе крыху апярэджвае Павел Латушка, у яго 11 %.
Што тычыцца даверу да дзяржаўных структур, то прыхільнікі Лукашэнкі, лагічна ім давяраюць, але не давяраюць незалежным арганізацыям. З тымі, хто падтрымлівае пратэст, наадварот.
Беларускае войска атрымала найбольшы працэнт даверу – 38. Найменш даверу выклікаюць дзяржаўныя СМІ – ім вераць 19%, 62% заявілі пра недавер, а астатнія не вызначыліся. ЦВК выклікае давер толькі ў 16% апытаных.
Наколькі давяраюць недзяржаўным арганізацыям
З незалежных арганізацый больш за ўсё давяраюць СМІ – 41% апытаных. Аднак 34% не могуць адказаць. Яшчэ 24% не давяраюць.
Цікава, што найбольшы працэнт адказаў «не давяраю» сярод недзяржаўных структур набраў Офіс Святланы Ціханоўскай – 46%.
На шкале сацыяльнай дыстанцыі прыхільнікі і праціўнікі Лукашэнкі знаходзяцца на максімальнай дыстанцыі. Гэтыя людзі не хацелі б быць ні суседзямі, ні калегамі па працы.
Важна і тое, што затое значная частка ўсіх трох груп (прыхільнікі Лукашэнкі, яго апаненты і нйтральна настроеныя людзі) сышлася ў адным – матэрыяльнае становішча іх сем'яў пагоршылася. Пра гэта заявілі 70% рэспандэнтаў.
Да санкцый ставяцца як і раней: часцей падтрымліваюць санкцыі супраць Лукашэнкі і яго акружэння, але не санкцыі супраць беларускіх прадпрыемстваў.
Вынікі апытання паказалі, што ў грамадстве ёсць вялікая сацыяльная напружанасць. Пра гэта заявілі 91% рэспандэнтаў. Прычым пятая частка лічыць сітуацыю катастрафічнай.
Узровень антаганізму паводле палітычных поглядаў надзвычай высокі, вышэй, чым да любых іншых сацыяльных груп.
Важна раумець, што сацыяльная напружанасць звязана з палітычнымі поглядамі.
Ядро пратэсту ў Беларусі адчувае сябе надвычай кепска (усяго 4% сказалі, што пачуваюцца ў бяспецы), нейтралы таксама не надта добра. Затое «бастыён Лукашэнкі» пачуваецца камфортна.
Па словах навуковага супрацоўніка Chatham House Рыгора Астапені, у нейкай ступені натхненнем для гэтага пытання быў той факт, што 2021 год быў аб’яўлены годам народнага адзінства. Але мы бачым, што сацыяльны канфлікт нарастае. Толькі адзін з дзесяці апытаных мяркуе, што канфліктаў у беларускім грамадстве няма
На шкале сацыяльнай дыстанцыі прыхільнікі і праціўнікі Лукашэнкі знаходзяцца на максімальнай дыстанцыі. Гэтыя людзі не хацелі б быць ні суседзямі, ні калегамі па працы.
Пасля Рэферэндуму, які мае адбыцца ў Беларусі гэтай зімой, Chatham House правядзе новы раўнд сацыялагічнага апытання.
вх