Co najbardziej zagraża Polsce? Infrastruktura pod presją
Zapytany o to, które obiekty infrastruktury są dziś szczególnie narażone, Dubiel proponuje podział na dwie grupy:
1. Infrastrukturę wspierającą Ukrainę, czyli porty, transport kolejowy, lotnictwo oraz wszystkie elementy logistyczne umożliwiające przekazywanie pomocy.
2. Infrastrukturę kluczową dla funkcjonowania państwa, niezbędną zarówno instytucjom, jak i obywatelom.
Ekspert przypomina, że Rosja od początku wojny interesowała się infrastrukturą krytyczną, a ataki — fizyczne i cybernetyczne — dotyczą nie tylko Ukrainy. Wspomina też o wydarzeniach sprzed pełnoskalowej inwazji, kiedy w Polsce obserwowano zakłócenia w systemie bankowym czy systemie powiadamiania ratunkowego.
Jak rozpoznać przygotowania do sabotażu?
Zdaniem Dubiela kluczowe jest zwracanie uwagi na odstępstwa od codziennych schematów. Podkreśla, że gdy coś wyraźnie odbiega od naszej rutyny, powinna zapalić się nam lampka ostrzegawcza. Opisuje mechanizmy usypiania czujności, znane z działania złodziei samochodów czy włamywaczy: powtarzalne, drobne incydenty mają sprawić, że przestaniemy reagować.
W przypadku zauważenia nietypowego zachowania nie należy zwlekać. Dubiel radzi, by zadzwonić na numer alarmowy 112 i zrobić to z miejsca, z którego nie będziemy widoczni. Służby mogą potrzebować dodatkowych informacji, na przykład dotyczących kierunku przemieszczania się podejrzanej osoby.
Rola obywateli. Służby bez nas są ślepe
Dubiel zwraca uwagę, że informacje od świadków mają dziś kluczowe znaczenie. Według niego rola obywateli w budowaniu bezpieczeństwa będzie rosła, o ile uda się zwiększać świadomość społeczną dotyczącą zagrożeń.
Ekspert apeluje o zdrowy kontrwywiad obywatelski — bez przesady, ale z realnym wyczuleniem na sytuacje, które odbiegają od normy. Nie chodzi o reagowanie na każdy nieznany samochód pod domem, lecz o zachowania, które logicznie budzą niepokój.
Możliwa pozytywna zmiana postaw
Dubiel nie wyklucza, że rosnąca liczba zagrożeń może doprowadzić do pozytywnej zmiany naszych zachowań. Do tej pory często odwracaliśmy wzrok od przejawów agresji w przestrzeni publicznej. Teraz, jego zdaniem, nie możemy pozwolić sobie na takie bagatelizowanie.
Artur Dubiel - ekspert do spraw bezpieczeństwa, wykładowca akademicki WSB Merito, były żołnierz i funkcjonariusz służb mundurowych oraz twórca podcastu "Na Celowniku"
pż