Badania prowadzone pod nadzorem Działu Archeologii Zamku Królewskiego w Krakowie towarzyszą renowacji bastionu i pomnika. Podczas tych działań specjaliści odsłonili nie tylko fragmenty średniowiecznych murów obronnych, ale też tysiące obiektów materialnych – od monet i ozdób po fragmenty ceramiki i elementy uzbrojenia.
Prace wykopaliskowe przy odsłanianiu bastionu ujawniły pozostałości tzw. Baszty Wielkiej — potężnej, późnośredniowiecznej wieży obronnej, której mury dochodziły nawet do trzech metrów grubości i które prawdopodobnie były przygotowane do użycia broni palnej. Odkrycie to rzuca nowe światło na system fortyfikacji Wawelu i stosowane tam technologie obronne.
W zasypanych warstwach archeologicznych znaleziono monety z różnych okresów historycznych, m.in. srebrne orty z czasów Zygmunta III Wazy, denary z panowania Kazimierza Jagiellończyka oraz monety z terenów Prus Książęcych. To świadectwo trwającej przez wieki aktywności na wzgórzu wawelskim i jego funkcji nie tylko obronnej, ale też gospodarczej i komunikacyjnej.
Oprócz numizmatów badacze wydobyli biżuterię, fragmenty naczyń ceramicznych i renesansowe kafle piecowe, czyli elementy codziennego życia elit i rzemieślników związanych z funkcjonowaniem zamku i przyległych zabudowań.
Jednym z najbardziej intrygujących zabytków jest mosiężny sygnet z przełomu XV i XVI wieku, ozdobiony charakterystycznym gmerkiem – znakiem kamieniarskim przypominającym współczesne logo. Archeolodzy przypuszczają, że mógł on należeć do mistrza kamieniarskiego pracującego przy jednej z przebudów baszty.
Znaleziska te – od najdrobniejszych monet po przedmioty codziennego użytku – zostały zabezpieczone i przekazane specjalistom do dalszych badań konserwatorskich oraz analiz historycznych. Jak zapowiadają przedstawiciele Zamku Królewskiego, na ich podstawie zostaną opracowane kolejne materiały muzealne i być może wzbogacone przyszłe ekspozycje.
Wzgórze wawelskie od dawna jest jednym z najważniejszych punktów badań archeologicznych w Polsce. Badania prowadzone tu od lat przynoszą materiały, które systematycznie poszerzają wiedzę o funkcjonowaniu zamku i jego otoczenia od czasów średniowiecza aż po współczesność. W przeszłości archeolodzy znaleźli tu pozostałości osadnictwa wczesnośredniowiecznego, relikty budowli sprzed wieków, a także liczne artefakty użytkowe.
Odkrycia z ostatnich miesięcy pokazują, że nawet dobrze znane i wielokrotnie badane miejsca – takie jak bastion czy przestrzeń wokół pomnika Kościuszki – mogą skrywać dotąd nieznane fragmenty historii. Dzięki temu wawelskie wykopaliska nadal pozostają jednym z najważniejszych ośrodków badań archeologicznych w kraju.
IAR/Gazeta Krakowska/Zamek Królewski na Wawelu/pż
