Muzyka Ziemi Dębickiej
„Jestem z Dębicy, strój jest akurat rzeszowski, jest taka konwencja” – mówi Jakub Czapla, młody instrumentalista i muzykolog. Dębica leży na pograniczu dwóch tradycji – krakowskiej i rzeszowskiej. Jednak, jak wskazuje Czapla: „Ziemia Dębicka to trochę dziwny region, nie przynależy w pełni do rzeszowiaków ani do krakowiaków. To jest takie pogranicze”. Ta etnokulturowa niejednoznaczność odzwierciedla się również w muzyce.
Muzyka Ziemi Dębickiej wyrasta z pogranicza kultur – pomiędzy Rzeszowszczyzną a Małopolską – i nosi w sobie ślady wielu tradycji:
- Słychać w repertuarze wpływy wielu regionów pobocznych, takich sąsiednich. Muzyka Rzeszowszczyzny jest niezwykle różnorodna. Moim zdaniem wiele jest wpływów: czy to żydowskich, romskich, rusińskich czy jeszcze innych – i to wszystko słychać, jest zapisane w tych melodiach – wymienia Czapla, dodając, że grany przez niego repertuar bardziej ciąży ku Rzeszowiakom. – Bardziej jednak czerpiemy z kapelą z Rzeszowiaków, bardziej nas ciągnie w tę stronę, ale słychać w repertuarze wpływy wielu regionów sąsiednich.
Choć tradycyjna muzyka ludowa coraz rzadziej towarzyszy codzienności, nie znika – zmienia jednak swoje miejsce i funkcję. Jakub Czapla nie ma złudzeń co do jej roli dziś:
- Cała obrzędowość to raczej wspomnienie, historia. Próbuję się ją jeszcze czasem przeszczepiać. Podczas ludowych potańcówek jest, chociaż częściowo, ten kontekst grania do tańca, na żywo – mówi muzyk.
Co świadczy o żywotności tradycji Ziemi Dębickiej? Nasz rozmówca wskazuje na coraz więksą liczbę skrzypków. To także oddolne inicjatywy, jak ta samego Jakuba Czapli – letnia szkoła gry na cymbałach. Choć jak wskazuje rozmówca, nie jest to instrument stricte tradycyjny dla tego miejsca. Czapla gra przede wszystkim na skrzypcach, które wpisują się w tradycję muzyki Ziemi Dębickiej
- Przyjechałem ze skrzypcami. Jeśli mówić o takim idiomie tradycyjnym, granie muzyki Ziemi Dębickiej, jeśli można to tak określić, to jednak skrzypce, to jest instrument charakterystyczny – podkreślał podczas spotkania na Ogólnopolskim festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych.
Bohaterowie 62 Tygodnia Kultury Beskidzkiej
W audycji usłyszymy także relację Mariany Kril z 62. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, który odbywa się właśnie w Beskidzie Żywieckim. Rozmówcami będą: Eugeniusz Karkoszka, Lucyna Brząkała (Orawskie Roztoki), Paweł Fejtisz, Tomasz Żarowski, Stanisław Szczepański (Kapela Muzyka zespołu Lipniczanie), Zbigniew Wałach, juror jednego z festiwalowych konkursów.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadził: Kuba Borysiak
Data emisji: 30.07.2025
Godzina emisji: 12.00
mg
