Pieśni maryjne na Matki Boskiej Zielnej. Gra Kapela Brodów

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2022 10:00
W poniedziałkowej audycji z okazji Święta Matki Boskiej Zielnej zapraszamy na słuchanie dawnych polskich pieśni maryjnych z tradycji ustnej, rękopisów i materiałów archiwalnych, w wykonaniu jednego z najważniejszych polskich zespołów związanych z muzyką folkową.
Kapela Brodów
Kapela BrodówFoto: mat. pras.

Audycję wypełni materiał z płyty "Pieśni maryjne". Ta wydana przez Kapelę Brodów płyta, zawierająca ludowe pieśni maryjne, jest jedną z wielu, które ukazały się w ostatnim czasie. Repertuar ten jednak, a także sposób jego wykonania, ma w sobie coś, co wyróżnia go spośród innych, podobnych prezentacji. Na uwagę zasługuje przede wszystkim dobór pieśni, które w większości należą do najstarszych, sięgających od XVII do XIX wieku przekazów tego gatunku. Teksty pełne poetyckich metafor zawierają w sobie głębię teologicznej myśli wyrażoną prostym, zrozumiałym dla ludu językiem, nie pozbawionym jednak swoistego piękna charakterystycznego dla staropolskiej liryki. Melodie, poprzez „szlachetność” rysunku linii melodycznej, czerpią wątki i motywy ze spuścizny chorałowej, która przez wieki kształtowała porządek stylistyczny kościelnej muzyki. Melodie te przejęte, przyswojone, przetworzone przez ludowych wykonawców a zarazem odbiorców do dziś stanowią swoisty normatyw poczucia sakralności, ciągle jeszcze obecny w intuicyjnym poczuciu estetyki w tradycyjnej kulturze muzyczno-religijnej.

Wykonawcy pieśni maryjnych utrwalonych na płycie częściowo wykorzystali materiały z Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego z Instytutu Muzykologii KUL, częściowo zaś oparli się na własnych, zebranych w terenie materiałach. Wykorzystanie materiałów źródłowych postawiło jednak wykonawców przed dość trudnym problemem: czy pozostać wiernym oryginalnemu wzorcowi wykonawczemu, czy też przetworzyć go w taki sposób, aby przybliżyć wykonywany repertuar upodobaniom i gustom współczesnego odbiorcy. Kapela Brodów potraktowała ten problem z całą powagą, dając wyraz dużej wrażliwości na utrwalone tradycją normy wykonawcze. Wydane na płycie nagrania cechuje dbałość o szczegóły charakterystyczne dla lokalnych tradycji muzycznych, a zarazem pewien margines swobody wykonawczej, mieszczący się jednak w ramach wspomnianego normatywu. Dodanie wykonywanym pieśniom towarzyszenia ludowego instrumentarium (lira korbowa, skrzypce, cymbały, fisharmonia) nadaje tymże wykonaniom szczególnego uroku poprzez osobliwy klimat brzmieniowy, który nie kłóci się z praktyką wykonawczą tego gatunku – pieśnią maryjnym bowiem, szczególnie podczas odprawianych przy kapliczkach nabożeństw majówkowych towarzyszyli czasem ludowi instrumentaliści. Zwyczaj towarzyszenia instrumentalnego do ludowych pieśni religijnych był obecny także w czasie domowego muzykowania – o czym wielokrotnie wypowiadali się ludowi śpiewacy.


skład zespołu:
Anna Broda – śpiew, cymbały, bęben / vocal, hammerdulcimer, drums
Witold Broda – skrzypce, lira korbowa, suka biłgorajska / violin, hurdy gurdy, Biłgoraj fiddle
Maciej Kaziński – fidel, gemshorn, suka biłgorajska, basy kaliskie, portatyw / vielle, gemshorn, Biłgoraj fiddle, Kalisz bass, portative organ
Jacek Mielcarek – klarnet / clarinet
Adam Strug – śpiew, fisharmonia / vocal, harmonium

gościnnie:
Piotr Kaznowski – śpiew / vocal
Wawrzyniec Dąbrowski – śpiew / vocal

***

Na audycję "Źródła" w poniedziałek (15.08) w godz. 15.15-16.00 zaprasza Kuba Borysiak.