>>> Wysłuchaj na stronie podcastowej Polskiego Radia
Maryna Okęcka-Bromkowa debiutowała w 1956 wierszem pt. Rodzinne fotografie, ogłoszonym na łamach pisma „Warmia i Mazury” (nr 3). Od tegoż roku publikowała wiersze i prozę w czasopismach, m.in. w „Po prostu” (1956), „Słowie na Warmii” (1956, 1958-60), „Warmii i Mazurach” (1956, 1958-59, 1963, 1965, 1969, 1980).
W 1956-82 pracowała jako redaktorka w dziale literackim rozgłośni Polskiego Radia w Olsztynie, łącząc dziennikarstwo ze zbieraniem i opracowywaniem tekstów ludowych. Była autorką wielu reportaży radiowych i audycji folklorystycznych, m.in. cyklicznych Z gawędą i pieśnią przez kraj oraz Kroniki zbieracza folkloru.
W 1967 wyszła za mąż za Bohdana Bromka, radiowca. Wraz z nim w 1962-82 prowadziła w Programie I Polskiego Radia audycję „Tropami ludzi i pieśni”, wyróżnioną nagrodami Komitetu do Spraw Radia i Telewizji w 1966 i 1968 oraz nagrodą Złoty Mikrofon w 1971.
Nie taki diabeł straszny?
Audycję „Tropami ludzi i pieśni” Bromkowie prowadzili przez 20 lat. Prezentowali w niej nie tylko folklor, ale i losy powojennych migrantów. W dzisiejszej audycji skupiamy się jednak na folklorze i jednym z popularniejszych, choć nieoczywistych, bohaterów ludowych opowieści - diable.
- Wyraz diabeł, jako zły duch, szatan, czart, znany jest w polszczyźnie już od XIV wieku. Przywędrował do nas z Czech, choć jego korzenie sięgają pewnie starożytnej Grecji. - mówi prof. Jan Adamowski, folklorysta z Lublina. - W polszczyźnie diabeł ma wiele nazw lokalnych: Boruta, Kusy, Zły, Czarny...
Na krańcu powiatu gorlickiego znajduje się przysiółek znany Bieśnikiem. Wywodzi swoją nazwę od Biesa, który zamieszkał tam ze swoją żoną Biesną. Rodzina Biesów szybko się powiększyła, a ludzie podzielili je na pewne grupy: despetniki, wodziciele, gnieciuchy, inklusy. A najgorszy z tych gatunków był opętaniec.
Czym charakteryzowały się dane gatunki diabłów? Jaki był ich stosunek do ludzi i, jak ludzie odnosili się do nich? O tym m.in. usłysyzymy we fragmentach archiwalnej audycji „Tropami ludzi i pieśni”.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Aleksandra Tykarska
Data emisji: 4.11.2025
Godzina emisji: 12.00
