Olga Tokarczuk pracuje nad nową powieścią. Będzie to opowieść o przesiedleniach

- Piszę powieść, którą obiecałam sobie i moim dalszym i bliższym znajomym, ludziom, którzy mieszkają gdzieś nieopodal – mianowicie historię jednego z największych przesiedleń w historii Europy - powiedziała Olga Tokarczuk podczas Kongresu PEN w Krakowie. 

Ceremonia otwarcia 91. Międzynarodowego Kongresu Pen Clubu z udziałem noblistki Olgi Tokarczuk i prezesem Międzynarodowego Pen Clubu Burhanem Sonmezem

Foto: M.Lasyk/REPORTER

Noblistka Olga Tokarczuk zdradziła, że powieść, której pisanie już rozpoczęła, będzie opowiadała o losach społeczności przesiedlanych na tereny m.in. Dolnego Śląska po II wojnie światowej. Zdradziła, że to opowieść o jednym z największych przesiedleń w historii Europy. - Po II wojnie światowej na Dolnym Śląsku, gdzie mieszkam, na skutek porozumień rządów międzynarodowych Niemcy zostali wygnani z tych terenów do Niemiec, natomiast na teren Dolnego Śląska, Pomorza, Warmii i Mazur przybyły wielomilionowe grupy ludzi z zupełnie innej kultury, innego języka. To byli między innymi też moi przodkowie. Ta historia jakimś cudem nie jest porządnie opowiedziana w literaturze polskiej i postanowiłam sobie, że zanim odejdę na emeryturę, to ją spróbuję opisać - mówiła pisarka w Krakowie.

Literatura potrzebuje zmiany i nowych narratorów

Podczas 91. Kongresu Międzynarodowej Federacji PEN, w rozmowie z prezesem PEN International Burhanem Sönmezem Olga Tokarczuk zaznaczyła, że w obliczu "totalnej zmiany" pisarze potrzebują nowych narratorów.

- Szukam nowych narratorów, ponieważ wydaje mi się, że nie da się opowiedzieć świata, siedząc odłączonym w gabinecie ze swoim piórem albo ekranem. Że widzą nas kamery, ludzie o nas opowiadają w mediach społecznościowych, komentują, to, co mówimy. Że żyjemy na ogromnej ilości poziomów i że literatura musi uchwycić tę zmianę, jaka zaszła w opowieści - zaznaczyła Olga Tokarczuk. - Chciałabym zobaczyć swój świat opowiadany np. oczami myszy w moim domu. Chciałabym też zobaczyć świat widziany oczami Chata GPT, z którym rozmawiam. Myślę, że czekają nas poszerzenia perspektyw pisarskich; jest to dla mnie fascynujące i ciągnie mnie w tę stronę – przyznała Olga Tokarczuk.

Świat bez opowieści?

Dla Tokarczuk literatura pełni funkcję organiczną, scala i tworzy zbiorowość. Jest także wyrafinowanym sposobem komunikacji międzyludzkiej. Pisarka zaznaczyła, że bez opowieści "bylibyśmy biednymi, prymitywnymi zwierzętami", które "nie mają żadnych możliwości wspierania się i przeżywania świata". - Zapewne bylibyśmy martwi, tak myślę. Tak wysoko cenię literaturę - powiedziała, a jej wypowiedź nagrodzono oklaskami.

Tokarczuk wskazała także na wartość mitów jako historii opartych na symbolach. Jej zdaniem dziś coraz większym problemem jest zrozumienie symboli i myślenia metaforycznego. - Najbardziej boję się literalności, dosłowności, doraźności, ponieważ one zawsze upraszczają rzeczywistość i nie pozwalają nam wejść w te bardziej skomplikowane i nie biało-czarne sytuacje - dodała.

Prośba do literatów świata w sprawie Ukrainy

Podczas Kongresu PEN w Krakowie Olga Tokarczuk zwróciła się też do publiczności z Apelem do ludzi literatury w sprawie Ukrainy. Noblistka zaznaczyła, że tamtejszy rynek literatury odradza się, a jego poziom wkrótce przekroczy ten przedwojenny, co udowadnia szczególną społeczną rolę czytelnictwa w czasach wojny, kryzysu, niepewności i lęku. Zwróciła się z prośbą do autorów i autorek, agentów i agentek literackich, wydawców i wydawczyń z całego świata by planowali swoje spotkania autorskie na Ukrainie, bo tego szczególnie brakuje tamtejszym czytelnikom. - Waga i odwaga takiej obecności, osobista rozmowa z czytelnikami i czytelniczkami, unaocznienie chęci wsparcia, słowa, które wypowiecie na miejscu, teksty, które głośno przeczytacie – mogą mieć znacznie większe znaczenie niż ważne oczywiście, ale tylko i wyłącznie emblematyczne wsparcie, które wysyłamy z zewnątrz. Może się również stać czymś przełomowym dla waszego stosunku do tego, co dzieje się w kraju, w którym codziennie giną ludzie, w kraju, w którym nie milkną syreny alarmowe. Prosimy was, byście osobiście poznali ludzi, którzy zagłuszają te syreny lekturą waszych książek.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Fundacja Olgi Tokarczuk (@tokarczuk_olga)

Tegoroczny Kongres Międzynarodowej Federacji PEN odbywa się pod hasłem "Siła Wolnego Słowa". Wydarzenie gromadzi pisarzy oraz delegatów ośrodków PEN z całego świata, którzy w Krakowie rozmawiają o współczesnych wyzwaniach literatury i szukają odpowiedzi na pytanie, jak za jej pomocą budować wspólną przestrzeń porozumienia i solidarności. Debaty z ich udziałem są otwarte dla publiczności.

***

PAP/pj