Zapomniane obrzędy wielkanocne powracają do łask

Ostatnia aktualizacja: 21.04.2014 11:00
Dziad i baba, niedźwiedź, muzykanci i siwek-oliwek - grupa ta śpiewając, tańcząc i odgrywając krótkie scenki teatralne otrzymywała smakołyki ze świątecznych stołów. Co jeszcze działo się na polskiej wsi przed laty podczas Wielkanocy?
Audio
  • Wielkanocne zwyczaje i Lany Poniedziałek, jakich nie znamy (Czwórka/Co was kręci)
Wielkanoc w Krakowie
Wielkanoc w KrakowieFoto: PAP/Stanisław Rozpędzik

W okresie świątecznym w niejednej polskiej wsi spotkać można było ludzi przebranych za kominiarzy, którzy przemykali opłotkami i wyposażeni w sadzę i czernidło starali się wysmolić wszystkie panny, kobiety i dzieci w okolicy. Musieli wykazać się przy tym nie lada kondycją, bo skakali przez płoty, a do domów dostawali się przez okna. W niektórych regionach Polski spotkać można było także m.in. Turki Wielkanocne.

Jak tłumaczy Amudena Rutkowska z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, wiele z tych tradycji związanych jest z budzącą się do życia w okresie wiosennym przyrodą. - Ciekawe i mało stereotypowe były stroje tych "dziwnych istot", poprzebieranych tak, by nie było widać ich twarzy - mówi ekspertka.

Pucheroki
Pucheroki 2014, Kraków/
fot.wikimedia.commons/fot.Gknor

Jednym z elementów wielkanocnej tradycji były pojawiające się w Krakowie Pucheroki. - Najczęściej byli to po prostu tamtejsi studenci - przyznaje Rutkowska w audycji "Co was kręci". - Spacerowali po mieście, albo na przykład przeszkadzali podczas mszy, wygłaszając wierszem przeróżne monologi, nie zawsze zgodne z nauką Kościoła. Gdy tego obrzędu zakazano, chłopcy zaczęli chodzić po domach, a potem tradycja ta przeniosła się do podkrakowskich wsi.

Ale nie tylko w Polsce tradycje świąteczne bywają zaskakujące. W Bułgarii na przykład do domów przychodzą Kukiery. - To nazwa zarówno grupy osób, jak i obrzędu - mówi Rutkowska. - Ludzie ci ubrani są w wielkie szpiczaste czapy. Obwieszeni ogromnymi, krowimi dzwonkami bardzo hałasują. To charakterystyczny element. Kukiery chodzą od domu do domu, a od gospodarzy otrzymują jedzenie, na przykład jajka, albo po prostu pieniądze.

A w jaki sposób świętowano Lany Poniedziałek? Zapraszamy do wysłuchania nagrania audycji "Co was kręci".

(kd/ag)

Czytaj także

Młodej rodziny sposób na Wielkanoc

Ostatnia aktualizacja: 30.03.2013 13:25
Olga Paszkowska i Maciej Skuratowicz to osoby, które znamy z teatralnych scen. W Wielką Sobotę dzielą się z nami pierwszymi świętami w ich własnym domu i w powiększonym składzie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wszystko co chcielibyście wiedzieć o jajkach, ale boicie się zapytać

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2014 17:30
Choć wszystkie kurze jajka wyglądają podobnie, od dawna wiadomo, że jajko jajku nie równe. Warto wybierać te od „szczęśliwych kur”, czyli kur, które zamiast tłoczyć się w klatkach, mają warunki, by biegać po podwórku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marnowanie jedzenia. Jak rozwiązać ogólnoświatowy problem?

Ostatnia aktualizacja: 18.04.2014 14:00
Podczas świąt nasze stoły często uginają się pod ciężarem jedzenia. Okazuje się jednak, że część frykasów, które przygotowuje się w tradycyjnych polskich domach przez kilka dni z takim namaszczeniem… ląduje w koszu na śmieci. Rocznie Polacy wyrzucają bowiem aż 9 mln ton żywności.
rozwiń zwiń