Eurowizja - skąd popularność festiwalu?

Muzyczne koncerty Eurowizji przypominają sportowe rywalizacje: najpierw krajowe selekcje, a potem liga mistrzów. Najlepsi podzieleni na dwa pół finały walczą z kolei o wejście do finału. Tak niemal co roku wygląda Konkurs Piosenki Eurowizji. 

Benjamin Ingrosso czeka na wyniki podczas Wielkiego Finału Konkursu Piosenki Eurowizji 2018 w hali Altice Arena w Lizbonie, Portugalia, 12 maja 2018 r.

Foto: Pedro Nunes / Reuters / Forum

Co chwila też dołączają kolejne kraje, i to tak odległe, jak choćby (kilka lat temu) Australia. 

Każdego roku Konkurs Piosenki Eurowizji ogląda blisko 200 milionów osób na całym świecie. Rekord padł w 2016 roku, kiedy wydarzenie śledziło 204 miliony widzów. Wzmiankę o Konkursie Piosenki Eurowizji możemy znaleźć również w Księdze Rekordów Guinnessa - jako najdłużej transmitowany w telewizji coroczny muzyczny konkurs w historii.

Tymczasem dopiero co poznaliśmy reprezentanta Polski na tegoroczny Konkurs Piosenki Eurowizji w Turynie. Będzie to Krystian Ochman z piosenką "River".

66. Konkurs Piosenki Eurowizji odbędzie się w Turynie w dniach od 10 do 14 maja. Włochy są krajem-gospodarzem Eurowizji po wyjątkowym występie rockowej grupy Måneskin, która zwyciężyła utworem "Zitti e buoni".

Co kraj, to obyczaj

Najwięcej razy (ponad 60) w 65-letniej historii konkursu występowały Niemcy (64), Francja i Wielka Brytania (63), Belgia (62) oraz Holandia i Szwajcaria (61). Tylko raz (w 1980 roku) na scenie pojawiła się delegacja z Maroko. Najwięcej wygranych na swoim koncie mają Irlandia (7) i Szwecja (6) oraz (po 5) Luksemburg, Holandia, Wielka Brytania i Francja.

W całej historii konkursów Eurowizji - Polska przyznała najwięcej punktów Ukrainie (133), Szwecji (86) i Norwegii (78). Szczodrzy byliśmy też dla Niemców (64) i Belgów (61). My z kolei najwięcej punktów otrzymaliśmy z Niemiec (68), następnie od Austrii (48)i Wielkiej Brytanii (40). Doceniała nas też Francja (39) i Irlandia (37). Ale wygrać - może każdy! Na wielkiej scenie pojawiają się zarówno debiutanci, jak i dobrze znane gwiazdy.

Pierwszy Konkurs Piosenki Eurowizji odbył się 66 lat temu w szwajcarskim Lugano. W pierwszej edycji, w 1956 roku, wzięło udział tylko siedem europejskich krajów, a rok później dołączyły trzy kolejne państwa. W sumie już 52 państwa brały udział w Konkursie Piosenki Eurowizji, także już nieistniejące, jak na przykład Jugosławia czy (wspólnie) Serbia i Czarnogóra. Od 2015 roku w Konkursie Piosenki Eurowizji występuje również odległa Australia.

Proste zasady

Reguły, choć często się zmieniają, są przejrzyste dla odbiorców. Nie można agitować politycznie, choć niektórym udaje się "puścić oko" do widza i słuchacza. Poza tym, do 1998 roku wszystkie państwa miały obowiązek śpiewania w swoich ojczystych językach. Stąd też anegdota, jakoby Jacek Cygan miał stworzyć piosenkę "To nie ja" dla Edyty Górniak - bez charakterystycznych dla polszczyzny "szeleszczeń". Od lat milenijnego przełomu zaproponowaliśmy 11 anglojęzycznych piosenek i kilka językowych kompilacji (np. "My Słowianie" i "Keine Grenzen"). 

Podczas jednego występu na scenie może pojawić się maksymalnie 6 osób, a żadna piosenka nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Każdy widz w kraju transmitującym wydarzenie ma prawo oceniać wszystkich zawodników, ale nie może oddawać głosów na reprezentanta własnego kraju. 

Tel Awiw, Izrael - 17 maja 2019: Ukraińska piosenkarka Verka Serdyuchka (Andrei Danilko) występuje podczas próby generalnej przed Wielkim Finałem Konkursu Piosenki Eurowizji 2019.

Okiem i uchem 

Według globalnych badań Ipsos z 2020 roku, kiedy przepytano blisko 20 tysięcy osób (z kilkunastu krajów uczestniczących w Eurowizji, w tym Polski) - aż 94 procent ankietowanych ma świadomość  istnienia konkursu, a niemal 2/3, bo 63 procent osób widziało Konkurs chociaż raz. Co dziesiąty widz nawet głosował w Eurowizji, choćby jeden raz. W Polsce mniej osób stale śledzi konkurs, ale liczba jest imponująca - 58 proc. badanych. Aż 73 proc. badanych Polakó przyznaje, że widziało Eurowizję przynajmniej raz, a aż 15 proc. choć raz głosowało w konkursie. 

Blisko 40 procent badanych na świecie wskazało "Waterloo" jako najpopularniejszą piosenkę Eurowizji. Polacy wskazali też w liście kilkunastu utworów rozpoznawalność piosenek: "Euphoria" (Loreen) -13 proc., "Volare" (Domenico Modugno) oraz "Heroes" (Mans Zelmerlow) - po 11 proc. 

Eurowizja pomogła wielu znanym dziś artystom rozpocząć wielkie muzyczne kariery. Mowa m.in. o zespole ABBA, Céline Dion, Cliffie Richardsie, Olivii Newton-John czy o Julio Iglesiasie. 

Polskie sukcesy w odnogach 

Eurowizja doczekała się swoich mutacji - jest na przykład osobna wersja Konkursu Eurowizji dla Dzieci (od 2003 roku). Polska dwukrotnie zwyciężyła w finale tego konkursu: w 2018 roku - Roksana Węgiel z piosenką "Anyone I Want to Be" i w 2019 roku - Viki Gabor z "Superhero". Są też odrębne formaty - jak na przykład Konkurs Eurowizji dla Młodych Tancerzy (od 1985 roku). Polska uczestniczy w tym konkursie od 1993 roku, a reprezentanci naszego kraju trzykrotnie wygrywali finał tego Konkursu: w 2001 roku konkurs wygrali bracia Dawid i Marcin Kupińscy, w 2015 roku pierwsze miejsce zajęła Viktoria Nowak, a w 2017 Paulina Bidzińska. Konkurs trzykrotnie też odbywał się w Polsce: w 1997 roku finał konkursu rozegrano w Teatrze Muzycznym w Gdyni, w 2005 roku - w Teatrze Narodowym w Warszawie, a w 2013 roku - Operze Bałtyckiej w Gdańsku. 

Edyta Herbuś i Marcin Mroczek pokonali trzynaście par w drugim konkursie tańca Eurowizji w 2008 roku. W poprzednim roku Polskę reprezentowali Katarzyna Cichopek oraz Marcin Hakiel. Rywalizację zakończyli na czwartym miejscu.

Dwóch edycji doczekał się Konkurs Tańca Eurowizji (dla dorosłych), w których Polska także odnosiła sukcesy. Pierwsza edycja odbyła się 1 września 2007 roku w Londynie. Po drugiej edycji, organizowanej w Glasgow, Europejska Unia Nadawców przestała prowadzić konkurs. Ta odnoga z kolei była inspirowana sukcesem programu "Strictly Come Dancing", którego format "Dancing with the Stars" opracowała stacja BBC. Zawodnikami byli nie tylko tancerze zawodowi, ale także pary złożone z celebryty i profesjonalnego tancerza. 

Od 1982 roku działa też Konkurs Eurowizji dla Młodych Muzyków (Eurovision Young Musicians Competition / L'Eurovision des Jeunes Musiciens). Ten konkurs jest z kolei organizowany co dwa lata przez Europejską Unię Nadawców (EBU). W konkursie uczestniczą nastoletni muzycy, wykonujący utwory muzyki poważnej. Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 11 maja 1982 roku w Manchesterze. Polska uczestniczy w nim od 1992 roku, a w 1994 była gospodarzem konkursu (Sala koncertowa Filharmonii Narodowej w Warszawie). Od rozpoczęcia konkursu wzięło w nim udział 41 państw. Każda edycja konkursu odbywa się w jednym z nich, niekoniecznie w tym, które zwyciężyło poprzednią edycję. Polska zwyciężyła w tym konkursie trzykrotnie: w roku 1992 - Bartłomiej Nizioł dzięki grze na skrzypcach, w roku 2000 - Stanisław Drzewiecki dzięki grze na fortepianie oraz w 2016 roku - Łukasz Dyczko dzięki grze na saksofonie. 

oprac. rk