Historia

Abraham Lincoln - wyzwoliciel niewolników

Ostatnia aktualizacja: 12.02.2024 05:40
- Historycy amerykańscy, kiedy usiłowali ustalić hierarchię popularności prezydentów, przez długie lata powtarzali nazwisko Lincolna na pierwszym miejscu. Chyba w sercach Amerykanów i dawniej, i dzisiaj Lincoln jest nadal na miejscu pierwszym – mówił dr hab. Bogdan Grzeloński.
Abraham Lincoln, 8 listopada 1863 (autor Alexander Gardner)
Abraham Lincoln, 8 listopada 1863 (autor Alexander Gardner)Foto: Wikipedia/domena publiczna

215 lat temu, 12 lutego 1809 roku w Hodgenville w amerykańskim stanie Kentucky urodził się Abraham Lincoln.

Self-made man

- Był klasycznym przykładem self-made mana, człowieka z nizin społecznych, który osiągnął właściwie wszystko - mówił w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Mieć 19 lat" historyk i dziennikarz Piotr Dmitrowicz. - Warunki, w których Lincoln dorastał, były nader skromne, nigdy nie uczył się w żadnej szkole i właściwie wszystko, co zdobył, zdobył przez samokształcenie.


Posłuchaj
02:04 abraham lincoln_19.mp3 O młodości prezydenta Lincolna mówił w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Mieć 19 lat" historyk i dziennikarz Piotr Dmitrowicz. (PR, 18.01.2006)

 

Matka wpoiła przyszłemu prezydentowi pasję czytelniczą. Młody Lincoln, który zarabiał jako drwal i pilot rzeczny, szczególną sympatią darzył Biblię, "Bajki" Ezopa i "Przygody Robinsona Cruzoe". Choć nie ukończył żadnej szkoły, w dorosłym życiu wybrał karierę prawniczą. Ówczesny amerykański system dopuszczał do zawodu każdego, kto zdał przed sądem odpowiedni egzamin.

- Mówił niezwykle logicznie i ciekawie. Miał niesamowitą zdolność konstruowania wywodu, którym przygważdżał przeciwnika - mówił o Lincolnie dr hab. Bogdan Grzeloński, specjalista z zakresu historii politycznej Stanów Zjednoczonych, były ambasador RP w Kanadzie, gość audycji Elizy Bojarskiej z cyklu "Anegdoty i fakty".

Prezydent doby wojny domowej

Ta umiejętność zapewne pomogła Lincolnowi w karierze politycznej. Do walki o fotel prezydenta Stanów Zjednoczonych stanął w 1860 roku, jako reprezentant Partii Republikańskiej.

Wybory zwyciężył, ale jako zwolennik abolicjonizmu, czyli zniesienia niewolnictwa, na którym opierała się gospodarka stanów południowych. Nie został uznany przez Południe, co doprowadziło do powstania Skonfederowanych Stanów Ameryki, secesji i wybuchu wojny domowej 12 kwietnia 1861 roku.

- Lincoln w trakcie swojej prezydentury musiał odpowiedzieć na najdramatyczniejsze pytanie: musiał wskazać, która część tego rodzącego się narodu jest lepsza - wyjaśniał historyk. Wojna secesyjna przybrała charakter wojny totalnej.

- Przez szeregi Północy i Południa przewinęło się ponad 3 miliony 600 tysięcy żołnierzy, ponad 600 tysięcy z nich straciło życie na polach bitew - mówił dr hab. Bogdan Grzeloński.

Od kuli fanatyka

- 22 sierpnia 1861 roku, w odpowiedzi niejako na secesję, Lincoln ogłasza proklamację emancypacyjną, tzn. stwierdza, że wszyscy niewolnicy w stanach rebelianckich niniejszym aktem otrzymują wolność - wyjaśniał drugi gość Elizy Bojarskiej, prof. Robert Mroziewicz.


Posłuchaj
27:59 abraham lincoln].mp3 Audycja Elizy Bojarskiej z cyklu "Anegdoty i fakty" poświęcona postaci Lincolna z udziałem gości: dr hab. Bogdana Grzelońskiego i prof. Roberta Mroziewicza. (PR, 28.03.1991)

 

Lincoln dążył do zjednania sobie średniozamożnej ludności południowych stanów, dlatego jako swojego zastępcę wybrał Andrew Johnsona, krawca z Tennessee (jeden ze skonfederowanych stanów), demokratę.

Johnson okazał się nie tylko zastępcą, ale także następcą Lincolna. Pięć dni po zakończeniu wojny na życie prezydenta targnął się fanatyk z Południa, John Wilkes Booth. Tym samym Lincoln stał się pierwszym prezydentem, który zginął w zamachu.

bm

Zobacz więcej na temat: Abraham Lincoln HISTORIA USA
Czytaj także

Alaska – najlepszy zakup w dziejach USA

Ostatnia aktualizacja: 30.03.2023 05:40
Kupno Alaski przez Stany Zjednoczone uznano początkowo za jedną z najgorszych transakcji w historii USA. Dopiero po latach zostały docenione surowce i inne dobra, które zrodziła tamtejsza ziemia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zniesienie niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2015 04:10
”Nie będzie w Stanach Zjednoczonych lub jakimkolwiek miejscu podległym ich władzy ani niewolnictwa, ani przymusowych robót” – tymi słowami zaczyna się 13. poprawka konstytucji amerykańskiej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojna secesyjna – najkrwawsza wojna w historii USA

Ostatnia aktualizacja: 04.02.2018 06:10
- Wojna wybuchła, choć nikt jej nie chciał. Jedni woleli wojnę niż dalsze trwanie Unii, inni woleli raczej przyjąć wojnę niż pozwolić Unii zginąć – mówił prezydent Abraham Lincoln.
rozwiń zwiń