Verdi po włosku czy po francusku? Trybunał zdecydował

W kolejnej audycji z cyklu "Kto słucha, nie błądzi" jury wybrało najlepsze nagranie opery "Don Carlos" Giuseppe Verdiego.

Jacek Hawryluk prowadzi "Płytowy Trybunał Dwójki"

Foto: Grzegorz Śledź/PR2

Zwyciężyły ex aequo dwa nagrania:
5-aktowa wersja francuska (1867, pierwsze nagranie w historii)
Joseph Rouleau – bas (Filip II), André Turp – tenor (Don Carlos),  Robert Savoie – baryton (Rodrigo, markiz Posa), Richard van Allan – bas (Wielki Inkwizytor), Edith Tremblay – sopran (Elżbieta), Michele Vilma – mezzosopran (księżniczka Eboli), BBC Singers, BBC Concert Orchestra, dyr John Matheson (live, 1973, Opera Rara)
oraz 5-aktowa wersja włoska (1886)]
Nicolai Ghiaurov – bas (Filip II), Carlo Bergonzi – tenor (Don Carlo), Dietrich Fischer-Dieskau – baryton (Rodrigo, markiz Posa), Martti Talvela – bas (Wielki Inkwizytor), Renata Tebaldi – sopran (Elżbieta), Grace Bumbry – mezzosopran (Księżniczka Eboli), Chór i Orkiestra Royal Opera House, Covent Garden, dyr. Sir Georg Solti ( LP Decca 1966/CD Decca 1988)

***

W audycji słuchaliśmy także następujących nagrań:
- 5-aktowej wersji francuskiej (1886), czyli 4-aktowej wersji z lat 1882/83, poprzedzonej aktem z Fontainbleau w wersji z 1867]
 Ruggero Raimondi – bas (Filip II), Placido Domingo – tenor (Don Carlos), Leo Nucci – baryton (Rodrigo, markiz Posa), Nicolai Ghiaurov – bas (Wielki Inkwizytor), Katia Ricciarelli – sopran (Elżbieta), Lucia Valentini Terrani – mezzosopran (księżniczka Eboli), Chór i Orkiestra La Scali w Mediolanie, dyr. Claudio Abbado (CD Polydor/DG 1985)
- 5-aktowej wersji francuskiej (1867)
José van Dam – bas/baryton (Filip II), Roberto Alagna – tenor (Don Carlos), Thomas Hampson – baryton (Rodrigo, markiz Posa), Eric Halfvarson – bas (Wielki Inkwizytor), Karita Matilla – sopran (Elżbieta), Waltraud Meier – mezzosopran (księżniczka Eboli), Chór Teatru Châtelet, Orchestre de Paris, dyr. Antonio Pappano (live marzec 1996, Teatr Châtelet w Paryżu, CD EMI Classics 1996)
- 4-aktowej wersji włoskiej (1884)
 Nicolai Ghiaurov – bas (Filip II), Jose Carreras – tenor (Don Carlo), Piero Cappuccilli – baryton (Rodrigo, markiz Posa), Ruggero Raimondi – bas (Wielki Inkwizytor), Mirella Freni – sopran (Elżbieta), Agnes Baltsa – mezzosopran (Księżniczka Eboli), José van Dam – bas/baryton (Mnich), Chór Deutsche Oper (Berlin), Berlińscy Filharmonicy, dyr. Herbert von Karajan (LP EMI 1979/CD “Karajn – The Complete EMI Recordings 1946-1984, vol. II – Opera & Vocal”, EMI 2008, 72CD)
- 5-aktowej wersji włoskiej (1886)
Ruggiero Raimondi – bas (Filip II), Placido Domingo – tenor (Don Carlo), Sherrill Milnes – baryton (Rodrigo, markiz Posa), Giovanni Foiani – baryton (Wielki Inkwizytor), Montserrat Caballé – sopran (Elżbieta), Shirley Verrett – mezzosopran (Księżniczka Eboli), Ambrosian Opera Chorus, Orchestra of The Royal Opera House, Covent Garden, dyr. Carlo Maria Giulini (LP EMI 1971/CD 1986)
 ***

Tradycyjnie słuchaliśmy sześciu interpretacji (bez znajomości nazwisk wykonawców), z których wybieraliśmy najlepszą. Tym razem w skład jury wchodzili: Anna Marchwińska, Dorota Kozińska i Piotr Kamiński. Spotkanie prowadził Jacek Hawryluk.

***

"Don Carlos" – grand opera w 5 aktach z librettem wg Friedricha Schillera (Joseph Mery i Camille du Locle)
Prapremiera opery odbyła się w Paryżu 11 marca 1867 roku. Historia dzieła jest długa i zawiła, liczba wersji, które powstały po premierze, nie ułatwia sytuacji.
Verdi skuszony przez Operę Paryską wybrał scenariusz na podstawie "Don Carlosa” Schillera. W lipcu 1866 roku złożył dyrekcji pięć aktów nowej opery i od tego czasu zaczynają się właściwie… same kłopoty, niekończące się spory o to, jakiej długości powinien być utwór, co w nim powinno pozostać, a co nie. I czy  publiczność po spektaklu będzie miała jeszcze czas na inne rozrywki…
"Don Carlosa" grano w Paryżu przez 2 lata, wprowadzając kolejne cięcia.
Równolegle w Covent Garden w Londynie, 4 czerwca 1867 roku, miała premierę wersja włoska. Ale bez I aktu i bez baletu. Odtąd datuje się początek rewizji dzieła, kolejnych wersji włoskich, które pojawią się w późniejszych latach. Dziś najczęściej wystawia się tzw. wersję z La Scali z 1884 roku (bez I aktu) oraz wersja z Modeny (późniejszą, z 1886 roku, z przywróconym aktem pierwszym).
Plan słuchania wyglądał następująco
I runda
 Duet Carlos i Posy "Dieu, tu semes dans nos ames”/”Dio, che nell’alma infondere”
II runda
Aria Filipa "Elle ne m’aimes pas”/”Ella giammai m’amo” (fragm.)
III runda
 Duet Filipa i Inkwizytora “Dans ce beau pays”/”Nell’ispano suol mai l’eresia domino”
Finał
Duet Carlosa i Elżbiety “Au revoir dans un monde”/”Ma lassu ci vedremo”

 ***

Najbliższe audycje z cyklu "Kto słucha nie błądzi":
sobota, 27 kwietnia 2013 r., godz. 17.00 – Wolfgang Amadeusz Mozart Exultate jubilate; sędziowie: Dorota Kozińska, Olga Pasiecznik
sobota, 11 maja 2013 r., godz. 17.00 – Ryszard Wagner Śpiewacy norymberscy; sędziowie: Dorota Kozińska, prof. Jerzy Artysz, Piotr Kamiński