Muza Strindberga. Wyzwolona kobieta, której nie mógł znieść

- Strindberg wybierał sobie kobiety energiczne, mające własne zainteresowania. Jednocześnie domagał się, żeby były jak liany, które oplatają mężczyznę i są w każdej chwili do usług - opowiada prof. Sokół w Dwójce.

Autoportret Strindberga i von Essen

Foto: flickr/lic.cc/National Library of Sweden

Związek z Siri von Essen (1850–1912) nie mógł się udać. Choć ta by zostać aktorką i w efekcie żoną Strindberga poświęciła wiele. Ażeby pracować w teatrze, potrzebowała rozwodu.

Jej pierwszy mąż, baron Carl Gustaf Wrangel, nie uważał, by było to zajęcie stosowne dla fińskiej arystokratki, a i zdolności aktorskie von Essen nie były podobno zbyt duże.

"Rozwodzę się, bo chcę być aktorką"
W 1876 von Essen wystąpiła o rozwód, podając za oficjalny powód niechęć barona do jej aktorskich aspiracji.
Od 1877 roku występowała już w Królewskim Teatrze Dramatycznym w Sztokholmie. W tym samym czasie wyszła za szwedzkiego dramaturga Augusta Strindberga.
- W momencie, kiedy udało im się stanąć na ślubnym kobiercu, Siri była w siódmym miesiącu ciąży. Niestety ich dziecko urodziło się przedwcześnie. Rzadko kiedy można znaleźć te informacje w biografii Strindberga, gdyż oficjalnie nigdy się do niego nie przyznali. Dziecko zostało pochowane bez podania nazwisk rodziców - opowiada Magdalena Koszalińska w "Notatniku Dwójki".
Von Essen i Strindberg wychowywali trójkę dzieci: córki Karin Smirnov (1880) i Gretę (1881) oraz syna Hansa (1884).
Nie był to dla Siri łatwy związek.

Wyzwolenie nie przyniosło szczęścia

Teoretycznie jej wyzwolony sposób bycia był akceptowany, ale jednocześnie Strindberg nie mógł tego znieść. Wiele ze swoich sztuk napisał właśnie z myślą o niej, można tam znaleźć elementy ich wspólnej biografii. Wynosi ją i oskarża m.in. w "Spowiedzi szaleńca". - Egotysta, narcyz, mizogin i platonik - wymienia cechy dramaturga Anna Lisiecka, która audycję przygotowała.
Strindberg i von Essen byli razem do 1891 roku. Dziesięć lat wcześniej, w 1881 roku Siri zakończyła aktorską karierę z powodu ciąży. Później zajmowała się uczeniem kobiet sztuki aktorskiej. Jedną z jej podopiecznych była Martha Hedman, która zdobyła sławę na Broadwayu.

Zachęcamy do wysłuchania obszernych fragmentów "Notatnika Dwójki". O Siri von Essen opowiadali teatrolog profesor Lech Sokół oraz Magdalena Koszalińska z Polskiej Akademii Nauk.

(zdjęcie w tekście: August Strindberg, fot. wikipedia commons/użytkownik Karmosin)