Film, który brzmi jak przestroga. "Norymberga" Jamesa Vanderbilta

Ostatnia aktualizacja: 27.11.2025 18:02
Film o zwodniczości zła i "urodzie" psychologicznej manipulacji, na którą nie ma mocnych. Opowieść nie tylko o jednym z najbardziej znamiennych procesów w historii, ale także o ludzkiej psychice, władzy i odpowiedzialności. Na ekranach polskich kin dostępny jest już film "Normyberga" Jamesa Vanderbilta. "Ten film to nie tylko historia, to ostrzeżenie. Przestroga, której świat nie chce słyszeć" - podkreślają krytycy

Uczestnictwo w spisku w celu popełnienia zbrodni międzynarodowej, zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennych oraz zbrodni przeciwko ludzkości. - O te zbrodnie sądzono przedstawicieli III Rzeszy, którzy zasiedli na ławie oskarżonych w listopadzie 1945 roku. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze był pierwszym w historii sądem, który rozliczał przywódców państwowych za zbrodnie popełnione na skalę globalną. 

>>> Sprawdź także: "Sala 600. Świadkowie Norymbergi" - audioserial o procesach największych zbrodniarzy

220 dni procesu w Norymberdze 

Proces trwał 220 dni. W jego trakcie przesłuchano 240 świadków, zgromadzono ponad pięć tysięcy dokumentów dowodowych, a stenogram z rozpraw rozrósł się do szesnastu tysięcy stron. Przed trybunałem stanęły 22 osoby - 12 z nich zostało skazanych na śmierć (w tym jedną zaocznie), trzy na dożywotnie więzienie, cztery otrzymały wyroki długoletniego pozbawienia wolności, a trzy uniewinniono.

Norymberga wprowadziła nowy rozdział w dziejach prawa międzynarodowego – po raz pierwszy uznano zasadę, że zbrodnie wojenne nie mogą pozostać bezkarne, a przywódcy państw nie są ponad prawem. Oskarżeni odpowiadali za cztery kategorie czynów: spisek w celu popełnienia zbrodni międzynarodowej, zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości.

"Norymberga" Jamesa Vanderbilta

Temat powraca w najnowszej produkcji Jamesa Vanderbilta. Światowa premiera "Norymbergi" miała miejsce we wrześniu na  Toronto International Film Festival. Film został przyjęty owacją trwającą około czterech minut. Jak podkreślił wtedy twórca obrazu, choć film osadzony jest w 1945 roku, to poruszone w nim tematy takie jak odpowiedzialność, władza i psychologia zła, są nadal aktualne. 

"Norymberga" przenosi widzów w czasie do powojennych Niemiec. Film uwypukla jeden z mniej znanych, a niezwykle istotnych wątków procesu norymberskiego: relację amerykańskiego psychiatry z jednym z najwyższych przywódców III Rzeszy. Obraz oparty na historii zdaje się mieć proste presłanie: zło nie wymaga nadludzi-potworów, lecz ludzi z ambicją, władzą i coraz mniejszymi hamulcami.

"Bardziej aktualny niż kiedykolwiek"

Douglas Kelley (Rami Malek) po zakończeniu II wojny światowej trafia do Niemiec jako żołnierz-psychiatra armii amerykańskiej. Jego zadaniem jest ocenienie przywódców III Rzeszy czy są w stanie stanąć przed trybunałem. Jego ocenia podlega także Hermann Göring (Russell Crowe).

Scenariusz powstał na podstawie książki Jacka El-Haiego "The Nazi and the Psychiatrist" z 2013 roku. Film nie skupia się jednak jedynie na sali sądowej. Obserwujemy spotkania Kelley’a z Göringiem, monologi, prowokacje, podstępy, a także psychiczny upadek psychiatry. Göring jawi się z kolei nie tylko jako potwór z historii, ale też jako człowiek z ambicją i manipulacyjną charyzmą. "Ten film powinien sprawić, że pomyślimy o ludobójstwach i czy ci odpowiedzialni kiedykolwiek zostali pociągnięci do odpowiedzialności" - piszą recenzenci. Jest "bardziej aktualny niż kiedykolwiek" - dodają.

Obsada: 

  • Russell Crowe jako Hermann Göring 
  • Rami Malek jako Douglas Kelley 
  • Michael Shannon jako Robert H. Jackson 
  • Leo Woodall jako Sgt. Howie Triest 
  • Richard E. Grant jako Sir David Maxwell Fyfe 
  • John Slattery jako Col. Burton C. Andrus 
  • Colin Hanks jako Dr. Gustave Gilbert 
  • Wrenn Schmidt jako Elsie Douglas 

Reżyseria i scenariusz: James Vanderbilt 

Zdjęcia: Dariusz Wolski 

Muzyka: Brian Tyler

Czytaj także:

*** 

Czytaj także

Wrocław świętuje setną rocznicę urodzin Wojciecha Jerzego Hasa

Ostatnia aktualizacja: 10.11.2025 17:44
Miasto, które dla Wojciecha Jerzego Hasa stało się drugim domem, w 2025 roku przemienia się w przestrzeń filmowej pamięci i celebracji. Z okazji setnej rocznicy urodzin jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów, scenarzystów i pedagogów, Wrocław wraz z instytucjami kultury ogłosiło rok pełen wydarzeń upamiętniających jego dorobek oraz wpływ na polską i światową kinematografię.
rozwiń zwiń
Czytaj także

20 filmów dokumentalnych ostatnich dwóch dekad. PISF zaprasza do kin

Ostatnia aktualizacja: 20.11.2025 17:10
Podróż przez czas, w którym polskie produkcje dokumentalne podbijały serca publiczności na całym świecie. "PISFx MDAG: Kino dokumentalne - nasza miłość!" to akcja organizowana z okazji 20-lecia Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Kapituła akcji wybrała 20 wyjątkowych tytułów, które już 21 listopada wrócą na duży ekran. Audycja "O wszystkim z kulturą" gościła na tej wyjątkowej inauguracji. 
rozwiń zwiń