Zajęcie Brześcia
17 września 1939 roku ranny gen. Konstanty Plisowski wydał rozkaz opuszczenia Brześcia i ewakuacji. Do miasta wkroczyły wojska niemieckie pod dowództwem Heinza Guderiana. Zgodnie z postanowieniami paktu Ribbentrop-Mołotow zajęty przez Wehrmacht Brześć został przekazany Armii Czerwonej. Związek Radziecki z kolei przekazał miasto Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej jako ośrodek administracyjny nowo powołanego obwodu brzeskiego.
Propaganda radziecka donosiła: "Polscy obszarnicy ujarzmili lud pracujący Białorusi Zachodniej, rzucili ich na pola imperialistycznej wojny. Idziemy zatem, nie zdobywać, a wyzwalać".
08:43 Wrzesień 1939 roku na Białorusi.mp3 O wrześniu 1939 roku na terenach białoruskich mówi historyk prof. Andrzej Dobroński, audycja Katarzyny Kobyleckiej "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Białoruś". (PR, 22.01.1999)
Brześć z tego okresu wspomina dziennikarz Zbigniew Adrjański: – W Brześciu sowieckim głód jest taki, jakiego nigdy nie doznałem.
14:08 Zbigniew Adrjański_odcinek 1.mp3 Dziennikarz Zbigniew Adrjański opowiada o swoim dzieciństwie, o Brześciu tuż przed II wojną światową, aud. Bogumiły Prządki "Zapiski ze współczesności". (PR, 22.06.1998)
Na zdjęciu: Gen. Heinz Guderian i gen. Siemion Kriwoszein odbierają radziecko-niemiecką defiladę w Brześciu 22 września 1939, źr. Bundesarchiv, Wikipedia/dp
Parada wojskowa
Aby przypieczętować przekazanie Brześcia w ręce sowieckie, armie sojusznicze przemaszerowały przez miasto wraz ze swoimi dowódcami, zmieniono flagi, a wszystko to odbywało się przy dźwiękach hymnów III Rzeszy i ZSRR.
Defilada ruszyła spod gmachu Urzędu Wojewódzkiego województwa podlaskiego o godzinie 16.00. Przemarsz wojsk odebrali wspólnie Heinz Guderian i Siemion Kriwoszein.
Traktat o przyjaźni
28 września 1939 sojusznicy podpisali nowy układ o podziale terytoriów podbitych. W preambule Traktatu o przyjaźni i granicach czytamy: "Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR uznają, że jest ich wyłącznym zadaniem, po upadku byłego państwa polskiego, odtworzyć spokój i porządek na tych terytoriach i zapewnić pokojowy byt ludności tam zamieszkującej w zgodzie z jej narodowym charakterem".
Posłuchaj audycji o wydarzeniach września 1939 w Brześciu.
Archiwalne audycje, filmy, zdjęcia, komentarze historyków oraz relacje świadków znajdziesz w serwisie specjalnym Polskiego Radia Wrzesien1939.polskieradio.pl.
mb
