Romantyk kontra morze mgieł

Ostatnia aktualizacja: 08.09.2012 14:31
"Wędrowiec nad morzem mgły" - najsłynniejszy obraz Caspara Davida Friedricha to manifest romantyzmu: mgła, tajemnica (kim jest postać przedstawiona na obrazie?), przebywanie "na skał szczycie"...
Audio
Caspar David Friedrich Wędrowiec nad morzem mgły
Caspar David Friedrich "Wędrowiec nad morzem mgły"Foto: wikipedia, domena publiczna

Już pod koniec XVIII wieku pejzaż w malarstwie przestaje być jedynie czymś podporządkowanym człowiekowi, ułożonym wedle prawideł harmonii, być tłem dla ludzkich poczynań. Człowiek gubi się w naturze. W krytyce artystycznej pojawiają się dotąd niespotykane kategorie, takie jak "malowniczość". Malowniczy pejzaż nie jest uładzony i harmonijny, ale przeciwnie – dziki i poszarpany.  W pejzażu nieuładzonym, niepoddanym woli człowieka, zaczęto dostrzegać odsłaniające się oblicze Boga.

- Wędrowiec na szczycie skał stoi wobec boskiej potęgi, boskiego pierwiastka natury – mówi dr Grażyna Bastek. –  Pejzaż staje się nowym malarstwem religijnym. Schelling wzywa artystów, by nie naśladowali kształtu natury, ale oddawali jej duchową istotę. Ale do tego malarz musi tę istotę zrozumieć, przeczuć. Staje się kapłanem, pośrednikiem pomiędzy widzem a naturą.

Przełomowym obrazem dla tego nurtu jest o 10 lat wcześniejszy (1808) obraz tegoż Friedricha Krzyż w górach (tak zwany Ołtarz deczyński). Krzyż w górach stoi w obliczu zachodzącego słońca, które jest obrazem Boga. Wędrowiec… także stoi w obliczu światła.

/

- Widzimy człowieka w obliczu natury, nieposkromionej i groźnej, ale nie widzimy twarzy tego człowieka. Widzimy jego sylwetkę odciętą na tle światła, będącego w głębi obrazu. Wędrowiec, ustawiony na pierwszym planie, jest w cieniu.

Światło na tym obrazie ma więc to samo, co na Ołtarzu, panteistyczne znaczenie.

O okolicznościach powstania obrazu i jego symbolice w audycji Michała Montowskiego opowiadała dr Grażyna Bastek.

***

Caspar David Friedrich (1774-1840) – niemiecki malarz, uznawany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli malarstwa romantycznego. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Kopenhadze i Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie. Podróżował na Rugię i w Karkonosze. Malował widoki przyrody o cechach religijnych i symbolicznych. Motywami jego obrazów są ruiny kościołów, postacie pogrążone w kontemplacji, odwrócone tyłem do widza, a także uschłe drzewa, cmentarze, blaski wieczoru lub świtu...

Zobacz więcej na temat: Grażyna Bastek Kopenhaga
Czytaj także

Nikt nie widział Mona Lisy

Ostatnia aktualizacja: 21.08.2012 09:16
Odwiedzający Luwr zastanawiają się nad tajemniczym uśmiechem przedstawionej postaci, podziwiają laserunki. Jednak czy widzą prawdziwą damę namalowaną przez Leonarda da Vinci?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tancerki, których nie ma

Ostatnia aktualizacja: 14.07.2012 09:09
Choć znamy wiele modelek Degasa z nazwiska, trudno poznać ich wygląd z obrazów, na których są przedstawione. Malarz koncentrował się na ruchu, twarze są niewyraźne, rozmazane, przesłonięte włosami...
rozwiń zwiń
Czytaj także

Oszpecenie i cnota

Ostatnia aktualizacja: 11.08.2012 11:59
Wymowa obrazu "Starzec i chłopiec" jest niezwykła. Młody człowiek tuli się do starca niezależnie od jego brzydoty, jakby dla podkreślenia, że wygląd nie odzwierciedla wnętrza. To zupełnie niespotykane w malarstwie XV wieku.
rozwiń zwiń