Mniejszość ukraińska w II RP

Jaki był stosunek władz II RP do mniejszości ukraińskiej? Czym różnili się Ukraińcy zamieszkujący w dwudziestoleciu międzywojennym Wołyń od tych z Galicji oraz okolic Kijowa? Nad tym zastanawialiśmy się w audycji "Rzeczypospolite".

Typowa zabudowa wołyńskiej wsi w okresie międzywojennym. Na zdjęciu niezidentyfikowana miejscowość

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Rozmawialiśmy również o tym, na czym polegał tzw. "eksperyment wołyński" Henryka Józewskiego i dlaczego się nie udał. Czy były szanse na porozumienie?

W 1928 roku Józef Piłsudski mianował go wojewodą na Wołyniu. Funkcję tę pełnił przez dziesięć lat. Zdawał sobie sprawę ze specyficznej sytuacji narodowościowej regionu, gdzie dominującą większość mieszkańców stanowili Ukraińcy. Prowadził politykę asymilacji, z zachowaniem i poszanowaniem ich praw, samorządu, szkolnictwa i cerkwi.

Stało się to przedmiotem krytyki ze strony zarówno partii prawicowych, przede wszystkim Obozu Narodowo-Demokratycznego, jak i lewicy - z Polską Partią Socjalistyczną na czele. Mówiono, że jest grabarzem interesów Polski i nasyca administrację państwową Ukraińcami.

Jako wojewoda wołyński próbował zrealizować prometejskie idee Piłsudskiego. Idee Polski zjednoczonej, wielonarodowej i zdolnej przeciwstawić się Rosji. Według Józewskiego kluczem do tego było wypracowanie kompromisu pomiędzy lojalnością Ukraińców wobec państwa polskiego a poszanowaniem ich praw narodowych.

Posłuchaj

28:02 2022_04_11 21_46_08_PR2_Rzeczypospolite.mp3 Mniejszość ukraińska w II RP (Rzeczypospolite/Dwójka)

***

Tytuł audycji: Rzeczypospolite

Prowadził: prof. Antoni Dudek

Gość: prof. Andrzej Chojnowski (znawca polityki narodowościowej II RP

Data emisji: 11.04.2022

Godzina emisji: 21.30