PRL w PolskieRadio.pl

"Nie umiałem czytać ani pisać, a już znałem nuty"

23 listopada 2025 roku wspominamy 92. rocznicę urodzin Krzysztofa Pendereckiego - kompozytora, dyrygenta, pedagoga, jednego z najbardziej cenionych na całym świecie twórców muzyki. Ten "wielki odkrywca dźwięków" zmarł w 2020 roku. Pozostały po nim dzieła, które zmieniały myślenie o muzyce zarówno w XX, jak i w XXI wieku.

Karol Modzelewski. Historyk, który tworzył historię

Jako historyk pragnął poświęcić swoje życie badaniom średniowiecznej Europy, ale przez wyrażanie niezgody na rzeczywistość PRL musiał podzielić je także i na trudny żywot dysydenta. – Kiedy uważałem, że muszę, to byłem gotowy działać – mówił w audycji Polskiego Radia z 2014 roku.

Cichociemny Andrzej Czaykowski i "afera teozofów"

W kolejnym odcinku "Zaułków historii" porozmawiamy o tzw. "Aferze teozofów”. Omówimy czym był światopogląd religijno-filozoficzny zwany teozofią. Przywołamy nazwisko jego twórczyni, Heleny Bławatskiej, a także jej polskich przedstawicieli przed II wojną światowa.

Polacy i Niemcy. "Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie"

– 20 lat po zakończeniu II wojny światowej mówić o przebaczeniu to rzeczywiście była duża odwaga – podkreślał w Polskim Radiu prof. Jerzy Eisler, komentując list biskupów polskich do niemieckich z 1965 roku, a w nim słynne i wyjątkowe słowa "udzielamy wybaczenia i prosimy o nie" (znane również w brzmieniu: "przebaczamy i prosimy o przebaczenie").

Roman Zimand. Od piewcy komunizmu do zagorzałego antykomunisty

"Mentalnie znalazł się nie tylko poza takim czy innym «wypaczeniem» komunizmu, ale w ogóle poza komunizmem. Jego zerwanie miało charakter bezapelacyjny i było pozbawione wszelkich niedomówień, zamąceń czy dwuznaczności" – pisał o Romanie Zimandzie teoretyk literatury i krytyk literacki prof. Janusz Sławiński.

Pisarz, dla którego powieść była dywersją w kulturze

- Buczkowski w swojej twórczości pokazywał literaturę wyzwoloną, która nie da się podzielić na wiersz, powieść, opowiadanie, nowelę, dramat. On te wszystkie granice zacierał. Żywioły epicki, liryczny i dramatyczny stanowiły u niego całość - tak o wyjątkowym twórcy mówił w audycji Polskiego Radia pisarz Wiesław Myśliwski.

Ojciec chrzestny "Czasu apokalipsy". Portret Chrisa Niedenthala

Chris Niedenthal urodził się w rodzinie polskich emigrantów w Londynie, ale to Warszawa jest jego domem. Właśnie tu zrobił ikoniczne zdjęcie okresu stanu wojennego "Czas apokalipsy", które przeszło do historii. W swoim portfolio ma też portrety dyktatorów Nicolae Ceausescu i Janosa Kadara, za to drugie otrzymał World Press Photo. Niedenthal jako pierwszy zagraniczny fotograf był podczas strajku w Stoczni Gdańskiej. Towarzyszył Lechowi Wałęsie i Vaclavovi Havlovi. Pracował dla największych, Time'a i Newsweeka. Zrobił setki tysięcy zdjęć, które stanowią prześmiewczy, choć przeważnie ponory zapis historii PRL i schyłku komunizmu. W szczerej rozmowie z Remigiuszem Grzelą opowiada o swojej życiowej drodze. Zobacz więcej na temat: chris niedenthal fotografia foto komunizm Lech Wałęsa Vaclav Havel

Płk Ryszard Kukliński. Amerykanie organizują ucieczkę przed dekonspiracją

Z 7 na 8 listopada 1981 roku pułkownik Ryszard Kukliński, został, wraz z żoną i dwoma synami, potajemnie wywieziony z Polski. Przyczyną ewakuacji była obawa Kuklińskiego przed dekonspiracją, choć gen. Czesław Kiszczak utrzymywał, że kontrwywiad go nie podejrzewał.

PRL

"Nie umiałem czytać ani pisać, a już znałem nuty"

Karol Modzelewski. Historyk, który tworzył historię

Pacyfikacja kopalni "Wujek". Próby osądzenia odpowiedzialnych za śmierć górników

PRL i kara śmierci za mięso. Proces, który wstrząsnął Polską

Marian Brandys: "o historii bez patosu, z odrobiną humoru"

Marianna Popiełuszko. Matka błogosławionego księdza Jerzego

Cichociemny Andrzej Czaykowski i "afera teozofów"

Polacy i Niemcy. "Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie"

"Na egzaminie aktorskim miałem dwie kompromitacje"

Roman Zimand. Od piewcy komunizmu do zagorzałego antykomunisty

Katastrofa w Wilczym Jarze 1978. Autobusy runęły w przepaść

Pisarz, dla którego powieść była dywersją w kulturze

Tadeusz Fijewski. Najbardziej warszawski aktor

Paweł Jasienica. "Nie jestem naukowcem, chcę opowiadać"

Ojciec chrzestny "Czasu apokalipsy". Portret Chrisa Niedenthala

Czarna ospa we Wrocławiu 1963. Epidemia odcięła miast

Globalne relacje artystyczne w czasach PRL. Najnowsza wystawa w Zachęcie

Płk Ryszard Kukliński. Amerykanie organizują ucieczkę przed dekonspiracją